Τον Ιανουάριο του 1919 –μετά την ήττα της Γερμανίας στον πόλεμο και τη Νοεμβριανή Επανάσταση του 1918, κάτω από εμφυλιοπολεμικές ταραχές για μια Σοσιαλιστική Δημοκρατία των Συμβουλίων (τύπου σοβιέτ) ή μια αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία-– ο Μαξ Βέμπερ έκανε μια ομιλία με θέμα την «Πολιτική ως επάγγελμα», όπου ξεχώρισε δύο αρχές ή αξιώματα ανάμεσα στα οποία κινείται η πολιτική. Αυτά είναι, από τη μία, οι «πεποιθήσεις και το φρόνημα» που έχει κανείς και, από την άλλη, η «ευθύνη» για τα αποτελέσματα στην πράξη.
Η πολιτική μπορεί να πλησιάζει (λίγο ή πολύ) είτε στο πρώτο είτε στο δεύτερο, το σωστό όμως είναι, κατά τον ίδιο, το κύριο βάρος να δίδεται στην ευθύνη για τα αποτελέσματα: αυτά μετρούν, τελικά. Ενώ η μεταπολιτευτική περίοδος στην Ελλάδα βρισκόταν στον αστερισμό ενός «αριστερίστικου φρονήματος» που χαρακτηρίζεται από την αφοσίωση στην «πολιτική ιδεολογία και το φρόνημα», είδαμε τελευταία τον κ. Φίλη από τον ΣΥΡΙΖΑ και την κ. Γεννηματά από το ΠΑΣΟΚ να στηλιτεύουν τις μονομέρειες της «φλόγας της πίστης» και του «φρονήματος», όταν αυτό δεν συνδυάζεται με την ευθύνη για τα αποτελέσματα.
Το τι σημαίνει ακριβώς «ηθική των πεποιθήσεων και του φρονήματος» μπορείτε να το δείτε στη Β΄ προς Θεσσαλονικείς επιστολή: εκεί ο Απόστολος Παύλος προσπαθεί να διορθώσει κάποιες ιδεοληψίες των νεοφώτιστων χριστιανών, οι οποίοι –έχοντας παρεξηγήσει την Α΄ επιστολή του υπό τη φλόγα της πίστης τους– είχαν εγκαταλείψει τις εργασίες τους, περιμένοντας άμεσα τη Δευτέρα Παρουσία! Αν παραβλέψουμε τις διαφορές σε θρησκευτικό και κοσμικό επίπεδο, διερωτάται κανείς: πού διαφέρουν οι παραπάνω ιδεοληψίες από τις «λύσεις» που επαγγέλλεται, για παράδειγμα, η Αριστερή Πλατφόρμα, το 2015, όταν τα πειράματα τα οποία θέλει να μας επιβάλει έχουν παντού αποτύχει; Δεν είναι, όμως, μόνο η έμπρακτη αποτυχία των οραμάτων που βασίζονται στην άσβεστη φλόγα των πεποιθήσεων.
Οσο καλοπροαίρετη κι αν είναι η πίστη αυτή, επειδή περιφρονεί την ευθύνη για τα αποτελέσματα, μπορεί να είναι πρόξενος και άλλων δεινών.
Ας αναφέρω ένα παράδειγμα: υπάρχει ομοφωνία για το ότι ο στρατάρχης, και από το 1925 πρόεδρος του Γερμανικού Ράιχ, Von Hindenburg, άνοιξε τον δρόμο στον Χίτλερ για την εξουσία. Αποσιωπάται όμως ότι ο Hindenburg πιθανότατα δεν θα είχε εκλεγεί πρόεδρος χωρίς το φρόνημα πίστης και τη μανιχαϊστική διαφοροποίηση σε «καλούς» και «κακούς» τού τότε κομμουνιστικού κόμματος Γερμανίας (Κ)! Υπό την επιβολή του Στάλιν στη Διεθνή, το Κ κατέβηκε στις προεδρικές εκλογές του 1925 με δικό του υποψήφιο, τον Thaelemann, λαμβάνοντας στον δεύτερο γύρο το 6,9% των ψήφων. Ο κεντρώος υποψήφιος, που υποστηρίχτηκε από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα ως συνεχιστής της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, έλαβε το 45,3%, ενώ ο φιλομοναρχικός και εχθρικά διακείμενος προς τη Δημοκρατία Hindenburg το 48,3% των ψήφων.
Φαίνεται από τα ποσοστά αυτά ότι, αν το K δεν είχε εμμείνει σε δικό του υποψήφιο, οι ψηφοφόροι του θα ήσαν ελεύθεροι να στηρίξουν τον υποψήφιο των δυνάμεων της Βαϊμάρης. Το πρωτοσέλιδο της σοσιαλδημοκρατικής εφημερίδας Vorwärts, «Πρόεδρος ο Hindenburg με τη βοήθεια του Thaelemann», περιέγραφε με ακρίβεια το γεγονός. Σύμφωνα με τη σχετική αιτιολογία της Κεντρικής Επιτροπής του (11/4/1925), δεν ήταν καθήκον του προλεταριάτου «να αναζητήσει τον πιο ικανό και τον πιο έξυπνο εκπρόσωπο των συμφερόντων της μπουρζουαζίας, και να επιλέξει έτσι ποιο ήταν το μικρότερο κακό: η κοινωνική δικτατορία του αστού υποψηφίου ή η στρατιωτική δικτατορία του Hindenburg»! Υπήρξαν και άλλες συνεργασίες του με ακροδεξιά κόμματα εναντίον της Βαϊμάρης!
Μεταφερόμενοι στα δικά μας: παρόμοια απάντησε και ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ τη νύχτα της διάσκεψης των προέδρων (13-14/8/2015) όταν του ζητήθηκε να μετατρέψει το «παρών» της ψήφου του σε «απών» ή «λευκό», για να μετατραπεί η απλή πλειοψηφία σε απόλυτη, και έτσι να συνεδριάσει χωρίς διακοπή η ολομέλεια της Βουλής. Ποιος λέει ότι η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται; Το «φάντασμα της Βαϊμάρης», δηλαδή μια ανάλογη «μανιχαϊστική αντιμνημονιακή αντιπολίτευση» από Χ.Α, ΛΑΕ και το (μη καιροσκοπικό) ΚΚΕ (που είναι όμως εγκλωβισμένο στην αφήγησή του), φαίνεται να μας απειλεί.
*Ο κ. Στέλιος Χιωτάκης είναι ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης