Πρέπει να επιβάλλεται Φόρος Προστιθέμενης Αξίας επί των ιδιωτικών υπηρεσιών εκπαίδευσης; Η απάντηση δεν είναι απλή. Η Ελλάδα ήταν μεταξύ των κρατών που με επιμονή έκριναν, όλα τα προηγούμενα χρόνια, ότι ο ΦΠΑ δεν ταιριάζει στην εκπαίδευση.
Η αλλαγή πλεύσης ήρθε ενώ διοικούσε τη χώρα μια πολιτική παράταξη που θεωρείτο από όλους καθ’ υπερβολήν φίλα προσκείμενη στους επαγγελματίες της παιδείας, οι οποίοι στηρίζουν και την αγορά της (κακώς, κατά τη γνώμη μου) αποκαλούμενης «παραπαιδείας».
Πρέπει να επιβληθεί ΦΠΑ ύψους 23% στις υπηρεσίες εκπαίδευσης; Αναμένοντας την αρχική απάντηση των κοινοτικών υπηρεσιών, είναι υποχρεωτικό να παρατηρήσουμε την προχειρότητα και την απουσία δημόσιας συζήτησης σε τόσο κρίσιμα θέματα. Δεν είναι ούτε το πρώτο ούτε το μόνο από τα μεγάλα ζητήματα που θα έπρεπε να απασχολούν τη δημόσια αντιπαράθεση και για τα οποία αδιαφορούμε ή, στην καλύτερη περίπτωση, κοιτούμε σε άλλη κατεύθυνση, αφήνοντας τα ιδιωτικά συμφέροντα να τα καταφέρουν όπως καλύτερα μπορούν με τους πολιτικούς.
Προβλήθηκαν δύο επιχειρήματα. Το ένα αναφέρεται στην κατ’ αναλογίαν του ΦΠΑ αύξηση του κόστους της εκπαίδευσης για τις καθημαγμένες οικογένειες. Ο συλλογισμός δεν είναι σωστός. Οπως σε κάθε αγορά, αφού πρόκειται για μια κατεξοχήν ανταγωνιστική αγορά κερδοσκοπικών υπηρεσιών, η αύξηση της τιμής θα περιορίσει τη ζήτηση.
Στη βάση αυτού του συλλογισμού, τον οποίο προφανώς έκαμαν όσοι κάθισαν στο τραπέζι της συμφωνίας, ωφελούνται τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας που προσφέρουν ατύπως τις υπηρεσίες τους: στη «μαύρη αγορά» δεν υπάρχει ΦΠΑ, αφού όλη η συναλλαγή στηρίζεται στη φοροδιαφυγή.
Υπό τη διπλή αυτή πίεση, τιμής και παραοικονομίας, τα φροντιστήρια και τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια θα υποχρεωθούν σε μείωση των τιμών τους και σε συρρίκνωση των εργασιών τους. Το πολιτικό χρώμα της απόφασης καθίσταται σαφέστερο.
Το δεύτερο επιχείρημα αφορά το γενικότερο ερώτημα: πρέπει να υπάρχει φόρος στην εκπαίδευση; Ορθώς, η καταρχήν απάντηση της κύριας Οδηγίας για τον ΦΠΑ σημειώνει πως τα κράτημέλη απαλλάσσουν «την εκπαίδευση των παιδιών ή των νέων, τη σχολική ή πανεπιστημιακή εκπαίδευση, την επαγγελματική εκπαίδευση, επιμόρφωση ή επανακατάρτιση, καθώς και τις στενά συνδεόμενες με αυτές παροχές υπηρεσιών και παραδόσεις αγαθών, που πραγματοποιούνται από οργανισμούς δημόσιου δικαίου που επιδιώκουν τους ανωτέρω σκοπούς ή από οργανισμούς που το ενδιαφερόμενο κράτος-μέλος αναγνωρίζει ότι έχουν παρεμφερείς σκοπούς, (αλλά και) τα ιδιαίτερα μαθήματα που παραδίδονται από εκπαιδευτικούς και τα οποία αφορούν τη σχολική ή πανεπιστημιακή εκπαίδευση».
Μένει να απαντήσετε μόνοι στο κύριο ερώτημα: μπορούμε να θεωρούμε δημόσιο αγαθό την παραπαιδεία;