Μετά την καταστροφική κατάληξη της επτάμηνης διακυβέρνησης Τσίπρα-Καμμένου, όλοι μιλούν για την ήττα που υπέστη ο λαϊκισμός – τα του λαϊκισμού παραδέχονται ανοικτά πια και πρωτοκλασάτα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Ο λαϊκισμός δυστυχώς κυριαρχεί και στην τρέχουσα προεκλογική περίοδο. Αφορά πια ένα σωρό ακυρολογίες σχετικά με την εφαρμογή του μνημονίου Τσίπρα και τις μεταρρυθμίσεις. Από όλες τις πλευρές που υποτίθεται στηρίζουν την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ πλασάρει το «παράλληλο πρόγραμμα». Ναι μεν θα εκτελέσει το Μνημόνιο, όμως θα τρέχει ένα παράλληλο πρόγραμμα το οποίο θα αμβλύνει κάθε δυσμενή επίπτωση, θα εγγυηθεί την έξοδο στις αγορές και το τέλος των μνημονίων! Ο απόλυτος παραλογισμός, δηλαδή. Από τη μια θα μειώνονται συντάξεις με το κουαρτέτο ικανοποιημένο κι απ’ την άλλη θα αποκαθίστανται οι μειώσεις, θα παρέχονται δημόσιες υπηρεσίες στους πληττομένους. Θα ανοίγουν νομοθετικά οι αγορές για να είναι το κουαρτέτο ικανοποιημένο και με παράλληλες παρεμβάσεις θα κλείνουν ερμητικά. Το γεγονός ότι το κόστος ενός παράλληλου προγράμματος είναι περίπου όσο και του Μνημονίου Τσίπρα, δηλαδή 16 δισ. ευρώ σε τρία χρόνια, είναι απλή λεπτομέρεια. Ξανά οι μαγικές λύσεις, ξανά τα λεφτόδεντρα.
Από κοντά στον μεταρρυθμιστικό λαϊκισμό ακολουθεί το Ποτάμι. Μόλις αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες, λέει, θα φροντίσει να εκτελεσθεί το μνημόνιο Τσίπρα, όχι σε τρία αλλά σε δύο χρόνια. Αυτή κι αν είναι μεταρρυθμιστική δυναμική! Αν είναι δυσβάστακτο το Μνημόνιο Τσίπρα, η μεταρρυθμιστική εναλλακτική θα επιφέρει πλήρη καταστροφή της οικονομίας και του κοινωνικού ιστού. Προφανώς, οι αγορές θα στέρξουν να δανείζουν τη χώρα για να αποφοιτήσει από τα μνημόνια!
Ο μεταρρυθμιστικός λαϊκισμός έχει φθάσει στο ζενίθ με τους παραλογισμούς «με δέκα ή είκοσι ικανούς ανθρώπους λύνουμε το πρόβλημά μας με την κρίση». Η πιο ανώδυνη μεταρρύθμιση υποχρεωτικά θα φέρει κοινωνικές ομάδες σε αντιπαράθεση – γι’ αυτό άλλωστε χρειάζεται να γίνει η μεταρρύθμιση, για να κατανείμει σε μεγάλες κοινωνικές ομάδες τις προσόδους από τις στρεβλώσεις του θεσμικού πλαισίου και της οργάνωσης της δημόσιας διοίκησης. Χωρίς πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες, χωρίς η διακύβευση μιας μεταρρύθμισης να γίνεται αίτημα μεγάλων κοινωνικών ομάδων, είναι καταδικασμένη σε αποτυχία, ακόμη και εάν έχει ψηφισθεί με συντριπτική πλειοψηφία στη Βουλή.
Το ΠΑΣΟΚ έχει μείνει πίσω. Προωθεί ως αυτονόητο τον μεταρρυθμιστικό οργασμό με την επίκληση και μόνον της σοσιαλδημοκρατίας, κλείνει όμως το μάτι στους «παρασυρμένους» αντιμνημονιακούς, κηρύσσοντας τον πόλεμο στον νεοφιλελευθερισμό.
Κάναμε λοιπόν τον κύκλο μας! Από τον λαϊκισμό της εύκολης νίκης επί των τοκογλύφων και των αγορών, περνάμε σε ένα νέο λαϊκισμό. Αυτόν της εύκολης μεταρρύθμισης – αρκεί να περιγράψουμε τι θέλουμε και τελειώσαμε! Το κοινό σε όλες τις εκφάνσεις του λαϊκισμού είναι πως προσφέρουν κάποιον παράδεισο, παρακάμπτοντας τα βασικά προβλήματα. Μεταρρυθμιστικές εκθέσεις ιδεών μπορεί να βρει κανείς κατά δεκάδες από εταιρείες συμβούλων, βιβλιοθήκες ή το Διαδίκτυο. Βρισκόμαστε όμως σε μια συγκυρία που αυτή καθαυτή η ευρωπαϊκή πορεία είναι σε κίνδυνο και εξαρτάται από πολιτικές αποφάσεις, όχι για το μέγεθος της κάρτας συναλλαγών στον μεταρρυθμισμένο παράδεισο, αλλά από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, τα «κόκκινα» δάνεια, το εισιτήριο στα εξωτερικά ιατρεία, τις πρόωρες συντάξεις, την απελευθέρωση επαγγελμάτων και αγορών. Ο μεταρρυθμιστικός λαϊκισμός παρακάμπτει τα καίρια ζητήματα. Υποθέτει πως θα τα λύσει ο Σόιμπλε μόνος του και οι εκλογές είναι διαγωνισμός μεταρρυθμιστικών εκθέσεων ιδεών στις οποίες βέβαια μπορεί κανείς να βρει τον γνωστό κοπανιστό αέρα κάθε λαϊκισμού.
Το μόνο δυνάμει καλό από τη μεταρρυθμιστική πλειοδοσία είναι πως ίσως αναγκάσει και τη Ν.Δ. να βάλει στην προεκλογική ατζέντα της το ζήτημα των μεταρρυθμίσεων. Για την ώρα περιορίζεται στην επανασυσπείρωση των παραδοσιακών ακροατηρίων της. Θεωρεί πως δεν χρειάζεται να κουνήσει ούτε δακτυλάκι, μιας και ο εκλογικός νόμος την καθιστά τον κατ’ εξοχήν ωφελούμενο από τους νέους αγανακτισμένους της επτάμηνης διακυβέρνησης Τσίπρα.
*Ο κ. Γιώργος Προκοπάκης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.