«Τώρα, για πρώτη φορά καταλαβαίνω ποια είναι η διαφορά μου με τον Λάμπρο Ζήση. (Αριστερός φίλος του συντηρητικού επιθεωρητή Χαρίτου.) Δεν είναι ούτε πολιτική, ούτε ιδεολογική. Περιμέναμε και οι δύο μας το ραντεβού με την ιστορία σε διαφορετικές γωνίες, αλλά, επειδή το ραντεβού μάς κρέμασε και εμάς τους δύο και την Ελλάδα, πιάσαμε την κουβέντα και τα βρήκαμε». («Ψωμί, παιδεία, ελευθερία», 2012, σ. 322).
Διαβάζοντας τον επίλογο του Πέτρου Μάρκαρη, ομολογώ ότι φωτίστηκα. Δύο τίμιοι και καλοπροαίρετοι άνθρωποι που εκπροσωπούν στον κόσμο του Μάρκαρη τη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων τα βρήκανε για να μας σώσουν από την κακομοιριά των κρατούντων. Η καθυστερημένη μου ανάγνωση αυτού του αισιόδοξου έργου συνέπεσε με την πρωτότυπη έκκληση του δημάρχου Θεσσαλονίκης προς τον Αλέξη Τσίπρα. Είναι φανερό ότι ο παραιτηθείς πρωθυπουργός μας, παρά τις πολύ κακές του επιλογές υπουργών και συνεργατών, διατηρεί την εμπιστοσύνη ποσοστού των ψηφοφόρων και παρά το παλαιοντολογικό του κόμμα ίσως εκπροσωπεί ακόμα κάτι νέο. Πρέπει να πω ότι η μεταστροφή του στις 12.10 με εντυπωσίασε, όπως και το ξεφόρτωμα της πιο απίθανης συντροφιάς ατόμων στην πολιτική μας ιστορία. Μένει να δούμε αν εκτός από το να αποφεύγει τις μεγάλες κακοτοπιές ξέρει να διαλέγει και τις απάνεμες παραλίες. Στην επιλογή της λίστας του θα παρελάσουν πάλι οι εναπομείναντες καραγκιόζηδες ή θα ανακαλύψουμε, επιτέλους, και κάποιους ενδιαφέροντες υποψηφίους; Είναι σε θέση να ξεχωρίσει τα δίποδα με μυαλό από τα πιο πολλά που δεν έχουν; Ή αποβλέπει πάντα στη συνταγή Κουράκη της δημοκρατίας του μέσου όρου;
Βρισκόμαστε τόσο κοντά σε μια καταστροφή που θα μας καθυστερήσει για χρόνια ώστε να μπορούμε, επιτέλους, να αποπλύνουμε τις ιδεοληψίες, τον νοσηρό λαϊκισμό και τον φθόνο για τους καλύτερούς μας. Η ανοησία των κρατούντων υπήρξε ο πρόξενος των νέων δεινών που επισώρευσαν οι Λαφαζάνηδες, οι Στρατούληδες, ο εθνικός Οικονομολόγος και η Πασιονάρια της Βουλής. Ο κ. Λαφαζάνης δηλώνει σύμμαχο της ΛΑΕ τον κ. Σόιμπλε και όσους τόσο πολύ αγωνίστηκαν για την επιστροφή στη δραχμή. Λέτε μετά την εξαφάνιση των ΑΝΕΛ να τα ξαναβρούν μετεκλογικά οι κ. Τσίπρας και Λαφαζάνης; Ολα παίζουν πλέον. Δεν θα έβλαπτε βέβαια αν ο μέσος όρος μπορούσε να κινηθεί σε υψηλότερο επίπεδο από εκείνο της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Αν και το οποιοδήποτε εκλογικό αποτέλεσμα, εφόσον είναι τίμιο, είναι δεσμευτικό, αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα εκλογικά αποτελέσματα εξομοιώνονται ποιοτικά. Τι να πούμε, ότι ο γερμανικός λαός καλώς εξέλεξε τον Χίτλερ; Ως το ευπαθέστερο από τα πολιτεύματα η δημοκρατία χρειάζεται ηγεσίες με ιδιαίτερη αρετή και τόλμη. Εξίσου ενάρετη πρέπει να είναι και η εφεδρεία της αντιπολίτευσης. Αν θυμηθούμε τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης Σαμαρά το καλοκαίρι του 2014, θα καταλάβουμε την αποτυχία της Ν.Δ. στις κάλπες του Ιανουαρίου 2015. Θα ήταν ευχής έργον για το κόμμα του αν ο κ. Μεϊμαράκης επιτρέψει ή μάλλον προκαλέσει την ανανέωση της Ν.Δ., ενθαρρύνοντας άριστους της κοινωνίας να γίνουν μέλη και να περάσουν στις λίστες με την ευκαιρία των εκλογών. Ας μην ξεχνάμε ότι οι παλαιοί βουλευτές του κόμματος εθέρμαναν στον κόρφο τους τούς φωστήρες των ΑΝΕΛ. Και με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να εκφράσω την αποστροφή μου για όσους σκοπεύουν να μετατρέψουν τις εκλογές σε καζούρα κατά του συστήματος, εκλέγοντας άτομα διανοητικά ανεπαρκή.
Ξαναγυρίζουμε λοιπόν στον προβληματισμό του κ. Μπουτάρη, αν μπορεί δηλαδή ο κ. Τσίπρας να αποποιηθεί το παρελθόν του και να επιλέξει την οδό προς τη Σοσιαλιστική Δημοκρατία, ας πούμε. Αν κρίνω από τις συζητήσεις των καφενόβιων του ΣΥΡΙΖΑ περί στρατηγικής υποχώρησης τύπου «Μπρεστ Λιτόφσκ», που επέτρεψε στον Λένιν να ανασυνταχθεί εσωτερικά, αφού παρέδωσε στους επελαύνοντες Γερμανούς μεγάλο τμήμα ρωσικών και ουκρανικών εδαφών, τότε ελάχιστους λόγους αισιοδοξίας βλέπω στην επιλογή Τσίπρα.
Ο προβληματισμός όμως δεν μας εμποδίζει να σχηματίζουμε νοερά κυβερνήσεις με Κυριάκο Μητσοτάκη, Νίκο Δένδια, Αντιγόνη Λυμπεράκη, Γιάννη Στουρνάρα, Χάρη Θεοχάρη, Αρίστο Δοξιάδη και όσους άλλους καλούς στρατιώτες διαθέτει η πολιτική μας πιάτσα… ακόμα.
* Ο κ. Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ.