Η αβάσταχτη ελαφρότητα των ντιμπέιτ

Η αβάσταχτη ελαφρότητα των ντιμπέιτ

2' 26" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το να περιμένει κάποιος να γίνει «λίγο πιο σοφός από το ντιμπέιτ», είναι σαν να θέλει να ενημερωθεί σε βάθος από το twitter. Οι τηλεοπτικές μονομαχίες είναι κομμάτι της κοινωνίας του θεάματος και ουχί της γνώσης. Είναι αδύνατον να διατυπώσει κάποιος άποψη για πολύπλοκα θέματα μέσα σε ενάμισι λεπτό. Το πολύ πολύ να πετάξει κάποια ατάκα που θα εντυπωσιάσει ή (συνηθέστερα, επειδή οι πολιτικοί με χιούμορ σπανίζουν) να κάνει κάποια γκάφα, σαν αυτή του κ. Πάνου Καμμένου που διάβασε ένα ψεύτικο γράμμα, για το ΠΑΣΟΚ ενός ανύπαρκτου μαθητή.

Ο φιλόσοφος της τεχνολογίας Νιλ Πόστμαν έχει επισημάνει εδώ και χρόνια τη διαβρωτική επίδραση που έχει η κυριαρχία της εικόνας στην πολιτική. Στο βιβλίο του «Διασκέδαση μέχρι θανάτου. Ο δημόσιος λόγος στην εποχή του θεάματος» (εκδ. Κατάρτι) επιχειρηματολογεί ότι το βασικό προϊόν της τηλεόρασης είναι η διάβρωση του Λόγου και η ανύψωση της ψυχαγωγίας ως τη μεγαλύτερη αρετή των δημοσίων πραγμάτων. Ο ίδιος έλεγε: «O Alexis de Toqueville στο βιβλίο του “H Δημοκρατία στην Aμερική” έγραψε πως η πολιτική στην Αμερική είναι πολιτική του τυπωμένου λόγου. Νομίζω πως τότε είχαμε σοβαρή πολιτική. Οι άνθρωποι διάβαζαν βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, μπροσούρες και φυλλάδια. Είχαν να κάνουν με ιδέες και εναλλακτικές δυνατότητες ζωής. Οταν έχεις πολιτισμό της εικόνας, το αποτέλεσμα είναι να έχεις στην τηλεόραση απομίμηση δημόσιας συζήτησης… O λόγος της πολιτικής στην τηλεόραση δεν λαμβάνεται στα σοβαρά. Aυτό που προσέχουμε είναι άλλο: πώς φαίνονται, αν η εικόνα τους μεταφέρει μια αίσθηση αποφασιστικότητας και εξουσίας. Ετσι στην πολιτική, η αλλαγή από τον πολιτισμό του τυπωμένου λόγου στον πολιτισμό της εικόνας, επαναπροσδιορίζει την πολιτική σε στοιχείο αισθητικής αντί λογικής και ανάλυσης».

Αν και τα ελλείμματα του εγχώριου τηλεοπτικού διαλόγου είναι τεράστια, η κριτική για το ντιμπέιτ είναι εν πολλοίς άδικη για τους συμμετέχοντες, επειδή γίνεται με την προσδοκία της «σοφίας» και ουχί του θεάματος. Ουδείς λαμβάνει υπόψη ότι ακόμη και οι λέξεις «τηλεμαχία» ή «μονομαχία» προδίδουν άλλες προσδοκίες· θέλουμε μάχη, ένταση, γρήγορο διάλογο, θέαμα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι μόνες ανάσες ενδιαφέροντος που αποτυπώθηκαν στα social media, κατά τη διάρκεια του ντιμπέιτ, ήταν την ώρα που ανέβηκαν οι τόνοι ασχέτως θέματος. Σκεφθείτε λοιπόν πόσο βαρετός θα ήταν ένας πολιτικός αρχηγός που θα προσπαθούσε να αναλύσει το πρόβλημα της κοινωνικής ασφάλισης, αραδιάζοντας μάλιστα νούμερα για τα ελλείμματα του ΙΚΑ.

Φυσικά όλα τα παραπάνω δεν επιχειρούν να ακυρώσουν την ανάγκη ύπαρξης αυτού του τύπου διαλόγου. Είναι εξαιρετικά χρήσιμα ακόμη και τα δίλεπτα των απαντήσεων των πολιτικών αρχηγών, αλλά με μία προϋπόθεση: ο ελλειπτικός λόγος που επιβάλλει το Μέσον τηλεόραση πρέπει να θεωρείται η κορύφωση του πολιτικού διαλόγου και ουχί το άπαν.

Πρέπει να έχει γίνει όλη η προεργασία που νοσταλγεί ο Νιλ Πόστμαν με τα «βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, μπροσούρες και φυλλάδια» και το ντιμπέιτ να είναι κάτι σαν την περίληψη αυτού του διαλόγου. Αλλιώς είναι σαν να περιμένουμε να έχουμε σωστή και θρεπτική διατροφή τρώγοντας μόνο γαριδάκια. Επομένως, αν κάποιοι θέλουν να γίνουν «λίγο πιο σοφοί», ας κλείσουν την τηλεόραση κι ας ανοίξουν κανένα βιβλίο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή