Ο καθηγητής Χειρουργικής στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δημήτρης Λινός εξελέγη πρόσφατα πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών Ενδοκρινών Αδένων (IAES), η οποία αποτελεί έναν από τους πυλώνες της Διεθνούς Χειρουργικής Εταιρείας. (Μεταξύ άλλων διοργανώνει το Παγκόσμιο Συνέδριο Χειρουργικής και εκδίδει το World Journal of Surgery.) Από τους πρωτοπόρους στην ενδοσκοπική χειρουργική, ήδη από τη δεκαετία του ’90, ο κ. Λινός ισορροπεί εδώ και χρόνια ανάμεσα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ.
Αποφοίτησε από τους πρώτους από την Ιατρική Αθηνών το 1975 και μετεκπαιδεύτηκε στα Γενικά Νοσοκομεία της Μασαχουσέτης και του Κλίβελαντ και στη Mayo Clinic. Εγινε επίκουρος καθηγητής στο Case Western Reserve University το 1981, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1984 (και καθηγητής 30 χρόνια αργότερα, το 2012), ενώ ταυτόχρονα είναι επισκέπτης καθηγητής στο Harvard. Είναι πατέρας πέντε ενήλικων παιδιών. Σύζυγός του είναι η επίσης καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής στο ΕΚΠΑ Αθηνά Λινού.
Η προεδρία της IAES είναι τιμητική ή ουσιαστική θέση;
Ουσιαστική. Σκοπεύω να έχω μεγάλη ανάμειξη σε όλα τα θέματα με τα οποία ασχολείται η Διεθνής Εταιρεία. Νομίζω πως είναι μοναδική ευκαιρία να βοηθήσω τους νέους Ελληνες χειρουργούς να ξεφύγουν λίγο από την τραγική μιζέρια.
Πώς μπορείτε να βοηθήσετε;
Μπορώ να διευκολύνω τη συμμετοχή Ελλήνων, οι οποίοι ασφυκτιούν μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση, σε διάφορες διεθνείς επιτροπές. Το networking είναι πολύ σημαντικό για να παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην Ιατρική.
Πόσο ενημερωμένοι είναι οι Ελληνες χειρουργοί;
Ο χειρουργός πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί την καινούργια τεχνολογία. Αλλά, αν τα νοσοκομεία δεν έχουν λεφτά, τι θα κάνει; Η μόνη λύση για τους φιλόδοξους γιατρούς στην Ελλάδα είναι ο ιδιωτικός τομέας; Η αλήθεια είναι ότι τα κρατικά νοσοκομεία περνούν μεγάλη κρίση, ενώ υπάρχουν κορυφαίοι γιατροί στη ρομποτική σε ιδιωτικά κέντρα.
Δεν θα έπρεπε, λοιπόν, οι ειδικευόμενοί μου να μπορούν να πάνε να δουν ρομπότ;
Αλλά δεν επιτρέπεται! Διότι στην Ελλάδα έχουμε τη νοοτροπία ότι ο ιδιώτης είναι κακό πράγμα, ενώ το Δημόσιο είναι καλό. Και αποφοιτούν ακτινολόγοι από την Ιατρική Σχολή χωρίς να έχουν δει ποτέ αξονικό ή μαγνητικό τομογράφο!
Είναι μύθος ότι εκπαιδεύουμε καλούς γιατρούς στα πανεπιστήμιά μας;
Ναι, είναι μύθος! Παλιά ειρωνευόμασταν την Ιταλία, αλλά τώρα η Ιατρική Σχολή Αθηνών έχει γίνει πολύ χειρότερη. Εκείνο που με πονάει περισσότερο είναι ότι οι ίδιοι δεν καταλαβαίνουμε την κατάντια μας. Είναι τραγικό να υπάρχουν καθηγητές που δεν γνωρίζουν Αγγλικά και δεν συμμετέχουν σε συνέδρια. Και, δυστυχώς, το Αρθρο 16 απαγορεύει κάθε ανταγωνιστική προσπάθεια. Δεν θα μπορούσε η Αθήνα, με τα τέσσερα εκατομμύρια κατοίκους, να έχει τουλάχιστον τέσσερις ιατρικές σχολές;
Μπορούν να επιβιώσουν ιδιωτικά πανεπιστήμια στη χώρα μας;
Υπάρχουν λύσεις. Κάποιοι φοιτητές θα πλήρωναν ακριβά δίδακτρα. Αλλά θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν χρήματα και από τη δημιουργία εδρών τις οποίες θα χρηματοδοτούσαν Ελληνες που έχουν την οικονομική επιφάνεια.
Χρειαζόμαστε και άλλους γιατρούς στην Ελλάδα;
Δεν μπορώ να σας απαντήσω. Το μόνο σίγουρο είναι ότι, γενικότερα στην παιδεία μας, χρειάζεται προγραμματισμός. Για μένα το ιδανικό θα ήταν να βγει μια φωτισμένη Βουλή που θα αποφάσιζε να δώσει ένα σοβαρό ποσοστό του προϋπολογισμού στην Παιδεία και θα όριζε και έναν εξωκοινοβουλευτικό υπουργό. Αυτό ακριβώς έγινε στο Χονγκ Κονγκ το 2004. Υπουργός Παιδείας έγινε μάλιστα ένας καθηγητής της Χειρουργικής, ο Arthur Li, o οποίος παρέμεινε μέχρι το 2009 και αναμόρφωσε το σύστημα, ξεκινώντας από το νηπιαγωγείο.
Θα δεχόσασταν να γίνετε υπουργός;
Οχι. Νομίζω, όμως, ότι πρέπει να βρούμε ικανούς ανθρώπους και να τους αναγκάσουμε να μπουν στην πολιτική.
Εσείς πώς επιβιώσατε τόσα χρόνια χωρίς να γίνετε μέρος του συστήματος;
Πέρασα πολύ δύσκολα. Το σύστημα δεν με δέχθηκε ποτέ. Πήγαινα όμως όσο πιο συχνά μπορούσα στην Αμερική, διότι μου έλειπε. Οταν γινόταν η επανάσταση στη λαπαροσκοπική χειρουργική, συμμετείχα, ήθελα να είμαι από τους πρώτους που θα εφάρμοζαν τη νέα τεχνολογία. Εφυγα από το Αρεταίειο διότι δεν υπήρχε ελπίδα. Είκοσι χρόνια αργότερα, ακόμα δεν υπάρχει σε αυτό το νοσοκομείο η συγκεκριμένη τεχνολογία – που σήμερα πλέον θεωρείται παλιά.
Δεν σας ενοχλεί η εμπορευματοποίηση της υγείας στα ιδιωτικά νοσοκομεία;
Η εμπορευματοποίηση της υγείας είναι διεθνές φαινόμενο. Οι εταιρείες ανέβασαν τα όρια και ξαφνικά γίναμε όλοι υπερτασικοί με αυξημένη χοληστερίνη. Βεβαίως, οι γιατροί είναι μέρος αυτού του συστήματος και η σχέση γιατρού – ασθενούς έχει εκχυδαϊστεί και ξεπεράσει κάθε όριο. Είτε στα ιδιωτικά νοσοκομεία που ζητούν από τους ασθενείς εξετάσεις, χωρίς λόγο, για να κερδίζει το νοσοκομείο, είτε στα κρατικά, με το φακελάκι.
Οπότε τι κάνουμε εάν αρρωστήσουμε;
Υπάρχουν καλοί και κακοί γιατροί και στα δημόσια, και στα ιδιωτικά νοσοκομεία. Γι’ αυτό πρέπει να προσέχει κανείς πώς θα επιλέξει τον γιατρό του, όπως προσέχει πώς θα επιλέξει τον… ψαρά ή τον κρεοπώλη του.
Οι γιατροί μπορεί να είναι επικίνδυνοι;
Ναι, όταν είναι υπέρ της αλόγιστης χρήσης φαρμάκων. Το βλέπουμε ιδίως σε άτομα με καρκίνο που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία μέχρι να πεθάνουν, ενώ έχει ήδη γίνει μετάσταση. Επειτα είμαι εναντίον των τσεκάπ όταν δεν υπάρχουν ανησυχητικά συμπτώματα. Αντίθετα, η προσωπική υγεία μας καλυτερεύει εάν εμείς από μόνοι μας ακολουθούμε σωστή διατροφή, κάνουμε γυμναστική και δεν καπνίζουμε.
Οι νέοι γιατροί πρέπει να φεύγουν από την Ελλάδα ή να μείνουν να πολεμήσουν στη χώρα τους;
Για μένα, το εξωτερικό είναι η μόνη τους ελπίδα. Χωρίς να ξεχνούν, όμως, την Ελλάδα. Προσπαθώ να αναπτύξω ένα πρόγραμμα που θα επιτρέπει σε Ελληνες γιατρούς να πηγαίνουν για ένα διάστημα στο εξωτερικό, να παρακολουθούν τις εξελίξεις και, ταυτόχρονα, να έρχονται για ένα διάστημα και ξένοι καθηγητές στη χώρα μας. Αλλά ξέρετε ότι υπήρξε καθηγητής Παθολογίας που «έκοψε» στις εξετάσεις για το ελληνικό πτυχίο Ιατρικής Ελληνα τρίτης γενιάς καθηγητή του Χάρβαρντ, διότι φοβήθηκε ότι θα του πάρει τη θέση;
Πώς και δεν ακολούθησαν τα παιδιά σας την Ιατρική;
Μόνο μία από τις κόρες μου έγινε δερματολόγος. Ισως διότι είδαν ότι το κόστος στην προσωπική ζωή ενός γιατρού είναι πολύ μεγαλύτερο από το όφελος.
Πότε θα αντικατασταθούν οι χειρουργοί από τα ρομπότ;
Είμαστε ακόμα πολύ μακριά από αυτή την εξέλιξη. Προσωπικά έχω επανέλθει στο νυστέρι για κάποιες επεμβάσεις που έκανα ενδοσκοπικά πριν από χρόνια. Πρέπει να είμαστε πρωτοπόροι στη νέα τεχνολογία, αλλά, από την άλλη μεριά, η ευθύνη του ακαδημαϊκού δασκάλου είναι να έχει το θάρρος να αυτοαναιρεθεί εάν πειστεί ότι αυτό είναι για το καλό του ασθενούς.
Δηλαδή το νυστέρι εξακολουθεί να είναι πιο αποτελεσματικό;
Ειδικά για το θέμα του θυρεοειδούς είναι ασφαλέστερο και με πιο ριζικά αποτελέσματα. Και, φυσικά, είναι και το οικονομικό κόστος που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη.