Οπως και στις 25 Ιανουαρίου 2015, έτσι και σήμερα θα σας αφηγηθώ ιστορίες ανεκδοτολογικού περιεχομένου σχετικά με τη μακρόχρονη εμπειρία μου στη συγκέντρωση και μετάδοση των αποτελεσμάτων των εκλογών από 1981 μέχρι και το 2009. Εχω περάσει 31 εκλογικές νύχτες στο υπουργείο Εσωτερικών και όπως είναι φυσικό έχω ζήσει απίθανες περιπτώσεις. Σήμερα θα σας περιγράψω μερικά περιστατικά, τα οποία ποτέ δεν δημοσιοποιήθηκαν και τα οποία δείχνουν τις δυσκολίες και τα προβλήματα που κατά καιρούς αντιμετωπίσαμε.
Ενα γεγονός που είναι σχεδόν άγνωστο στο ευρύ κοινό, αφορά το «στήσιμο» του εξοπλισμού που απαιτείται για τη συγκέντρωση και μετάδοση των αποτελεσμάτων. Ολος ο εξοπλισμός που πρέπει να εγκατασταθεί και να δοκιμαστεί, αφορά εκατοντάδες υπολογιστές και άλλα συστήματα, τα οποία πρέπει να εγκατασταθούν την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή. Εξοπλισμός εγκαθίσταται στους τηλεοπτικούς σταθμούς, ραδιοφωνικούς σταθμούς, το Κέντρο Τύπου, τα κόμματα που εκπροσωπούνται στην ελληνική βουλή και στο ευρωκοινοβούλιο και τέλος το μεγαλύτερο μέρος στο υπουργείο Εσωτερικών στη πλατεία Κλαυθμώνος.
Ολος ο εξοπλισμός είναι συνήθως έτοιμος την Παρασκευή δύο ημέρες πριν από την Κυριακή των εκλογών.
Βρισκόμαστε στο 1986 όταν πρόκειται να διεξαχθούν οι Δημοτικές Εκλογές την Κυριακή 12 Οκτωβρίου 1986. Είναι Σάββατο πρωί και όπως συνήθιζα τότε, γύριζα όλους τους χώρους προκειμένου να διαπιστώσω την ετοιμότητά μας σχετικά με το έργο. Θυμάμαι σαν να ήταν χθες, ότι βρισκόμουν στην ΕΡΤ στις 9.00 περίπου το πρωί, όταν με ειδοποίησαν ότι με αναζητεί επειγόντως ο υπουργός Εσωτερικών Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας. Φτάνω όσο πιο γρήγορα μπορούσα και πάω κατευθείαν στο γραφείο του υπουργού. Με υποδέχεται όρθιος και φανερά ανήσυχος. Μου λέει επί λέξει: «Κύριε Δρυμιώτη, θα μπορέσουμε να κάνουμε εκλογές αύριο;». Δεν είχα ιδέα για τι πράγμα μιλούσε. Ρώτησα τι συνέβη και μου είπε ότι δημιουργήθηκε κάποιο πρόβλημα στη δοκιμαστική λειτουργία της γεννήτριας ηλεκτρικού ρεύματος που έγινε τα ξημερώματα του Σαββάτου και ότι έχουν πάθει ζημιά ορισμένα μηχανήματα. Του απάντησα ότι θα δω το μέγεθος της ζημιάς και θα τον ενημερώσω. Τι είχε συμβεί; Τα ξημερώματα, θέλοντας να δοκιμάσουν τη γεννήτρια του στρατού, η οποία σε κάθε εκλογική αναμέτρηση εγκαθίσταται έξω από το υπουργείο Εξωτερικών, την έβαλαν μπροστά αλλά δυστυχώς, από λάθος του χειριστή, τροφοδότησαν όλο το υπουργείο με 380 Volt, αντί για 220 Volt! Το τι συνέβη και το είδα είναι δύσκολο να σας το περιγράψω. Οποιοδήποτε ηλεκτρική συσκευή ήταν στην πρίζα, όταν έγινε η δοκιμή, έλιωσε κυριολεκτικά. Τα τροφοδοτικά στα Φαξ, φωτοτυπικά και φυσικά στους υπολογιστές που είχαμε εγκαταστήσει για τις εκλογές είχαν καταστραφεί ολοσχερώς!
Γύρισα στο γραφείο του υπουργού και τον ενημέρωσα για το μέγεθος του προβλήματος. Για να κάνουμε εκλογές έπρεπε να «δανειστούμε» μηχανήματα από άλλες εγκαταστάσεις. Η βασική πηγή ήταν η σημερινή Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων (τότε ΚΕΠΥΟ). Με προφορική έγκριση του υπουργού Οικονομικών άνοιξε η ΓΓΠΣ και πήραμε όλα τα συστήματα εισαγωγής στοιχείων που ήταν παρόμοια με τα δικά μας. Ακόμα πήραμε υπολογιστές από την Alpha Bank, η οποία επίσης άνοιξε για να μας εξυπηρετήσει. Οι μηχανικοί μας δούλευαν ασταμάτητα και την Κυριακή περίπου στις 16.00 είχαμε ξαναστήσει τα συστήματα και είμαστε έτοιμοι για τη συγκέντρωση και μετάδοση των αποτελεσμάτων.
Οι εκλογές έγιναν κανονικά και μετά το τέλος των εκλογών, ζήτησα από το υπουργείο να μας καλύψει τα πρόσθετα έξοδα που έγιναν λόγω της βλάβης στα μηχανήματα και τις υπερωρίες του προσωπικού μας. Σας παραθέτω την απάντηση του τότε Γενικού Γραμματέα, Λυκούργου Σακελλάρη για να διαπιστώσετε πώς λειτουργεί η Ελληνική Δημόσια Διοίκηση: «Απαντώντας στο από 16-10-1986 τηλετυπικό έγγραφό σας, με το οποίο μας γνωρίζετε ότι λόγω της δοκιμαστικής παροχής ρεύματος υψηλής τάσεως (380 VOLT) την 11-10-1986 από την εφεδρική μονάδα (ηλεκτροπαραγωγό Ζεύγος) του ΓΕΣ προκλήθηκε, όπως ισχυρίζεσθε, ζημία στον εξοπλισμό της Εταιρείας σας, που είχε εγκαταστήσει στο κτίριο του ΥΠΕΣ ως ανάδοχος του έργου της συγκέντρωσης και παρουσίασης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης των αποτελεσμάτων των δημοτικών και κοινοτικών εκλογών της 12-10-1986 και των επαναληπτικών της 19-10-1986, η οποία ζημία, κατά τους υπολογισμούς σας, ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 1.021.785 δραχμών, σας πληροφορούμε ότι, ύστερα από σχετική έρευνα που έγινε δεν προέκυψαν στοιχεία για τα συγκεκριμένα αίτια που προκάλεσαν την ζημιά που ισχυρίζεσθε και ούτε φυσικά στοιχεία για την υπαιτιότητα ή ευθύνη από πλευράς υπουργείου Εσωτερικών…».
Στην πολύχρονη συνεργασία που είχα με το υπουργείο Εσωτερικών αυτή ήταν η μόνη παραφωνία. Στην απάντηση δεν αμφισβητούν τα γεγονότα, αλλά αρνούνται να αναλάβουν τις συνέπειες. Μετάνιωσα που δεν είχα ζητήσει προκαταβολικά από τον υπουργό να δεσμευτεί γραπτά ότι θα μας κάλυπτε τη ζημιά. Ας είναι όμως. Και μόνο το κακομοίρικο ύφος του τότε πανίσχυρου Κουτσόγιωργα, όταν με ρώτησε «αν θα κάνουμε εκλογές» μου φτάνει σαν ηθική ικανοποίηση.
Ο Δαρβίνος λέει ότι για την εξέλιξη απαιτείται «τόσο η αναγκαιότητα, αλλά και η τυχαιότητα». Κάπως έτσι εξελίχθηκε και η σημερινή μορφή στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων των εκλογών. Μέχρι το 1989 ήταν τόσο αυστηρός ο έλεγχος από το υπουργείο Εσωτερικών που έπρεπε να πάρω την άδεια από τον Γενικό Γραμματέα, ακόμα και για τις συνεντεύξεις που έδινα. Ούτε κουβέντα για τη μορφή των αποτελεσμάτων.
Ηταν πιστό αντίγραφο της αναγγελίας των αποτελεσμάτων από την εποχή του μαυροπίνακα που υπήρχε στο υπ. Εσωτερικών. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα του ασφυκτικού ελέγχου που υπήρχε, όταν το 1984 δημοσίευσα ένα πίνακα με τον ακόλουθο τίτλο: «Πίνακας Εκλ. Περιφερειών σε φθίνουσα σειρά ψήφων του ΠΑΣΟΚ», διαμαρτυρήθηκε ο τότε γενικός γραμματέας του υπ. Εσωτερικών για τη λέξη «φθίνουσα».
Να όμως που εντελώς συμπτωματικά μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω κυριολεκτικά ό,τι ήθελα σχετικά με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Ηταν το 1989, όταν πλέον το ΠΑΣΟΚ ήξερε με απόλυτη βεβαιότητα ότι θα έχανε τις εκλογές. Το μόνο που ενδιέφερε το ΠΑΣΟΚ ήταν να κάνει ένα Εκλογικό Νόμο (σχεδόν απλή αναλογική) ώστε να στερήσει την αυτοδυναμία στη Νέα Δημοκρατία. Για τη απεικόνιση «καρφί δεν του καιγόταν» και έτσι πήρα ορισμένες πρωτοβουλίες για την απλοποίηση των πινάκων. Η πιο σημαντική αλλαγή είναι ότι κατάργησα την αναγραφή των ψήφων, ώστε οι πίνακες να περιλαμβάνουν μόνο ποσοστά. Το σκεπτικό μου ήταν πολύ απλό. Το πλήθος των ψήφων συνεχώς μεταβάλλεται και δημιουργεί σύγχυση στους τηλεθεατές και στους ακροατές του ραδιοφώνου. Αντίθετα τα ποσοστά των κομμάτων συγκλίνουν συνεχώς προς το τελικό αποτέλεσμα και έτσι είναι ευκολότερο για τον θεατή (ακροατή) να διαμορφώσει τη σωστή άποψη του για το τελικό αποτέλεσμα. Επιπλέον γίνεται πολύ καλύτερη εκμετάλλευση του περιορισμένου χώρου της τηλεοπτικής οθόνης, γιατί δεν υπάρχουν οι τεράστιοι αριθμοί των ψήφων.
Οταν ανακοινώσαμε και παρουσιάσαμε τη μορφή των απεικονίσεων που ετοιμάζαμε, οι αντιδράσεις που είχαμε από τους δημοσιογράφους ήταν πολύ μεγάλες. Ως συνήθως κανένας δεν ήθελε καμία αλλαγή. Ολοι περίμεναν για να μας «θάψουν» μετά τις εκλογές, αφού φυσικά μας τα είχαν ψάλλει προ των εκλογών.
Να όμως που ο κόσμος δέχτηκε με ενθουσιασμό τη νέα μορφή των απεικονίσεων και όλοι οι αντιρρησίες δεν είπαν λέξη μετά τις εκλογές. Η αρχιτεκτονική των πινάκων που βλέπουμε σήμερα είναι ακριβώς η ίδια με αυτή που καθιερώθηκε τότε και αποδείχτηκε ότι είναι εξαιρετικά εύληπτη και σαφής.
Για να ολοκληρώσω την ιστορία σχετικά με την απεικόνιση των αποτελεσμάτων, πρέπει να σας πω ότι στις δεύτερες εκλογές του 1989 εμφανίσαμε και τα πρώτα συγκριτικά αποτελέσματα. Μέχρι τότε όλοι οι πολιτικοί του υπ. Εσωτερικών και άλλοι, δεν ήθελαν με κανένα τρόπο να εμφανίζουμε συγκριτικά αποτελέσματα με προηγούμενες εκλογές. Πίστευαν ότι τους έκαναν κακό. Από τη στιγμή όμως που μονομερώς έγινε η πρώτη εμφάνιση δεν είναι δυνατόν να την εμποδίσουν. Κάπως έτσι διαμορφώθηκαν οι πίνακες των αποτελεσμάτων που θα δείτε αύριο.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.