Περισσότερες από 70 επείγουσες εκκρεμότητες, προκειμένου να προχωρήσει το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων του ΤΑΙΠΕΔ, απαριθμεί το νέο μνημόνιο. Και αν και κάποιες από αυτές έχουν κλείσει από την προηγούμενη και την υπηρεσιακή κυβέρνηση, οι περισσότερες, και κυρίως οι πιο δύσκολες πολιτικά αλλά και πρακτικά, παραμένουν ανοικτές. Ηδη πολλά από τα χρονοδιαγράμματα που προβλέπει το σχέδιο αξιοποίησης της περιουσίας του ΤΑΙΠΕΔ (Asset Development Plan), το οποίο προσαρτάται στο μνημόνιο που ψήφισε η ελληνική Βουλή, έχουν de facto καταστρατηγηθεί, εξαιτίας της μεσολάβησης των πρόωρων εθνικών εκλογών, ενώ διατυπώνονται σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσον είναι επιτεύξιμα τα υπόλοιπα.
Ορισμένοι κύκλοι, μάλιστα, εκτιμούν πως ενδεχόμενες περαιτέρω καθυστερήσεις μπορεί να οδηγήσουν διαγωνισμούς ακόμα και σε άγονο ουσιαστικά αποτέλεσμα, ανοίγοντας τον δρόμο για να μεταφερθούν περιουσιακά στοιχεία, που βρίσκονται σε διαγνωστική διαδικασία, στο λεγόμενο «Νέο Ταμείο των 50 δισ.», για τη συγκρότηση του οποίου επίσης λιγοστά, εάν όχι καθόλου, βήματα έχουν γίνει. Ομως μια τέτοια εξέλιξη, εκτός από το ότι θα δημιουργήσει τρύπες στα προβλεπόμενα έσοδα και σφοδρές αντιδράσεις, μπορεί να έχει και έντονα αρνητικό πρόσημο στη διαδικασία της επικείμενης πρώτης αξιολόγησης του τρίτου προγράμματος, αφού οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν θεμέλιο λίθο του. Παράλληλα, ήταν εμφανής όλο το καλοκαίρι η επιφυλακτικότητα πολλών εκ των επενδυτών που συμμετέχουν σε διαγωνισμούς, καθώς ανέμεναν να αξιολογήσουν την κατάσταση που θα προκύψει από τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, αλλά και την επαύριον των εκλογών. «Κανείς δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένος», είναι το μήνυμα που εκπέμπουν πολλοί εξ αυτών.
Σε κάθε περίπτωση, στο Asset Development Plan καταγράφεται αναλυτικά σειρά υποχρεώσεων της κυβέρνησης για να προχωρήσουν 23 κομβικές αποκρατικοποιήσεις. Aυτές είναι τα περιφερειακά αεροδρόμια, το Ελληνικό, ο Αστέρας Βουλιαγμένης, το ακίνητο Αφάντου στη Ρόδο, ο ΔΕΣΦΑ, οι ΟΛΠ και ΟΛΘ, οι ΤΡΑΙΝΟΣΕ και Rosco, ο Αερολιμήν Αθηνών, το Ποσείδι Χαλκιδικής, το Κέντρο Ιππασίας Μαρκόπουλου, οι ηλεκτρονικές δημοπρασίες ακινήτων, οι μαρίνες, η Εγνατία Οδός, οι συμμετοχές στο μετοχικό κεφάλαιο των ΕΛΠΕ, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΠΑ και το σχέδιο τιτλοποίησης χαρτοφυλακίου ακινήτων.
Πολλές από τις εκκρεμότητες αφορούν εγκρίσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου και του ΣτΕ, αποφάσεις πολλών συνεμπλεκομένων υπουργείων, διαγωνισμούς για την πρόσληψη νέων συμβούλων, περιβαλλοντικές μελέτες και σύνταξη Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ), διοικητικές πράξεις, υπερψήφιση από το Κοινοβούλιο και μείζονες νομοθετικές παρεμβάσεις. Προτάσσονται, πάντως, ως άμεσης προτεραιότητας αξιοποιήσεις τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια, ο Αστέρας Βουλιαγμένης, ο ΔΕΣΦΑ, το Ελληνικό, ο ΟΛΠ και ο ΟΛΘ και η ΤΡΑΙΝΟΣΕ με τη Rosco.
Οσον αφορά στο «Νέο Ταμείο των 50 δισ.», μέχρι τον Οκτώβριο η κυβέρνηση καλείται με βάση το μνημόνιο να συστήσει «ανεξάρτητη Ομάδα Δράσης» σε συνεργασία με την Ε.Ε, η οποία ομάδα θα προχωρήσει τις ρυθμίσεις για τη δομή και τη διακυβέρνησή του.
ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, Rosco
Εν αναμονή κρίσιμων υπουργικών αποφάσεων
Για τους ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ και Rosco, που βρίσκονται ήδη σε διαγωνιστική διαδικασία, προβλέπεται η ολοκλήρωση των διαδικασιών και η ψήφιση των συμβάσεων από τη Βουλή: α) τον Φεβρουάριο του 2016 για τον Πειραιά, β) τον Ιούνιο του 2016 για τη Θεσσαλονίκη και γ) δεσμευτικές προσφορές τον Δεκέμβριο για τα σιδηροδρομικά assets. Εκκρεμούν βέβαια υπουργικές αποφάσεις των υπουργείων: Ναυτιλίας, Μεταφορών και άλλων, και κυρίως του υπ. Οικονομικών για σημαντικά ζητήματα, όπως οι συμβάσεις παραχώρησης και η διάκριση αρμοδιοτήτων των εποπτικών αρχών στα λιμάνια. Ηδη, όμως, η προβλεπόμενη από το μνημόνιο προθεσμία υποβολής δεσμευτικών προσφορών για το 67% (51% συν 16% σε τέσσερις δόσεις με ορίζοντα 5ετίας) της ΟΛΠ Α.Ε. έως τα τέλη Οκτωβρίου θεωρείται ανέφικτη, και το ΤΑΙΠΕΔ δουλεύει πια με υπόθεση εργασίας τη 10η Νοεμβρίου, αναβάλλοντας de facto τη διαδικασία.
Ο υπουργός Ναυτιλίας, Θ. Δρίτσας, κατά την ανάληψη των καθηκόντων του την Τετάρτη, προσδιόρισε ως στόχο μια σύμβαση παραχώρησης του Δημοσίου «η οποία να κατοχυρώνει όλα τα δικαιώματα των δήμων, των πολιτών, των παραγωγικών δραστηριοτήτων αυτής της πόλης», εγκαταλείποντας τη ρητορική των αρχών του έτους κατά της ιδιωτικοποίησης. Ενδεχόμενες αλλαγές στη σύμβαση παραχώρησης όμως, με βάση το μνημόνιο, δεν επιτρέπεται να τη διαφοροποιήσουν σημαντικά από αυτήν που είχε κοινοποιηθεί στους υποψηφίους στα τέλη του προηγούμενου έτους, ενώ είναι άγνωστο ποιες συνέπειες θα έχουν στο τίμημα που θα προσφερθεί. Για τον ΟΛΘ οι δεσμευτικές προσφορές πρέπει να κατατεθούν έως τα τέλη Φεβρουαρίου, προθεσμία που για την ώρα τουλάχιστον φαντάζει επιτεύξιμη.
Δυσκολότερα, πάντως, θα επιτευχθούν οι προθεσμίες για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και την ΕΕΣΣΤΥ (Εταιρεία Συντήρησης Σιδηροδρομικού Τροχαίου Υλικού), για τις οποίες η υποβολή δεσμευτικών προσφορών είναι προσδιορισμένη για τον Δεκέμβριο.
Ελληνικό
«Ευαίσθητος» διαγωνισμός που παραμένει «παγωμένος»
Επαφές μεταξύ του ΤΑΙΠΕΔ και του σχήματος της Lamda Development, το οποίο έχει αναδειχθεί πλειοδότης για την αξιοποίηση της έκτασης του Ελληνικού, έχουν γίνει τους τελευταίους μήνες, αλλά σχεδόν κανένα από τα προαπαιτούμενα δεν εχει προχωρήσει, αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές. Και δεν είναι λίγα αυτά: για το Ελληνικό προβλέπεται μάλιστα, μεταξύ άλλων, και η υποχρέωση έκδοσης άδειας καζίνο, εκκένωσης της έκτασης και πλήθος διοικητικών και άλλων πράξεων, όπως και η έγκριση Ολοκληρωμένου Σχεδίου Ανάπτυξης από τις αρμόδιες αρχές με καταληκτική ημερομηνία τη 14η Νοεμβρίου του 2016.
Η αξιοποίηση της έκτασης για να προχωρήσει θα απαιτηθούν πολλή δουλειά και χρόνος, ενώ θα πρέπει να καμφθούν ενστάσεις και αντιδράσεις που είχαν διατυπωθεί το προηγούμενο έτος ακόμα και από υπουργούς της κυβέρνησης αλλά και από πλήθος φορέων. Κι ενώ είναι σαφές πως αποτελεί ένα από τα πλέον ευαίσθητα πολιτικά θέματα, λίγοι φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι αποτελεί και σημείο που θα κρίνει τη δυνατότητα αναθέρμανσης του διεθνούς επενδυτικού κλίματος, καθώς στο σχήμα του επενδυτή συμμετέχουν ο κινεζικός όμιλος Fosun Group, ευρωπαϊκά funds, η Global Investment Group, η οποία απαρτίζεται από την Eagle Hills που απορρόφησε την Al Maabar από το Abu Dhabi, και το αμερικανικό private equity, Blackstone, καθώς αυτό ελέγχει ποσοστό της τάξης του 20% της Lamda.
Για το Ελληνικό, πλειοδότης έχει αναδειχθεί το παραπάνω σχήμα, υπό τη Lamda, με προσφορά 915 εκατ. ευρώ. Απόφαση της μείζονος σύνθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου απέρριψε νωρίτερα φέτος τις ενστάσεις της Περιφέρειας Αττικής αλλά και πολιτών και διέταξε τη συνέχιση του διαγωνισμού. Ηδη από τον Νοέμβριο του 2014 το ΤΑΙΠΕΔ υπέγραψε με τη Lamda σύμβαση παραχώρησης που συνοδεύτηκε από την καταβολή εγγυητικής επιστολής ύψους 30 εκατ. ευρώ και ξεκίνησε η διετής περίοδος εντός της οποίας θα πρέπει να πληρωθούν οι αναβλητικές αιρέσεις.
Περιφερειακά αεροδρόμια, ΔΑΕ
Εγγυήσεις για την επένδυση αξιώνει η γερμανική Fraport
Για τα περιφερειακά αεροδρόμια προβλέπεται η εξουσιοδότηση της κυβέρνησης στο ΤΑΙΠΕΔ για να υπογράψει συμβάσεις παραχώρησης με τη Fraport για το καθένα από τα 14 αεροδρόμια. Οπως όμως δήλωσε πρόσφατα η γερμανική πλευρά, η διαπραγμάτευση συνεχίζεται. Και πράγματι δεν έχουν ακόμα υποβάλει σχέδια επενδύσεων, κατασκευής και χρηματοδότησης, σύμφωνα με τις σχετικές πληροφορίες. Πάνω απ’ όλα όμως, η Fraport, μετά τις μεγάλες καθυστερήσεις των προηγούμενων μηνών, φέρεται να αξιώνει πλέον ισχυρές εγγυήσεις για την επένδυσή της στα αεροδρόμια. Το χρονοδιάγραμμα του Asset Development Plan προβλέπει πάντως παράδοσή τους τον Μάρτιο του 2016.
Η κοινοπραξία Fraport AG – Slentel Ltd έχει ανακηρυχθεί προτιμητέος επενδυτής για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας με προσφορά 1,234 δισ. ευρώ εφάπαξ τίμημα και 22,9 εκατ. ετήσιο εγγυημένο καταβλητέο μίσθωμα, αναπροσαρμοζόμενο ετησίως με τον πληθωρισμό. Οι επενδύσεις που προβλέπεται να υλοποιηθούν την πρώτη 4ετία προσεγγίζουν τα 330 εκατ., ενώ για όλη τη διάρκεια της παραχώρησης, ποσό της τάξης των 1,4 δισ. Τα ποσά αυτά είναι επιπλέον του εφάπαξ τιμήματος και του ετήσιου εγγυημένου καταβλητέου μισθώματος. Ετερο περιουσιακό στοιχείο αεροπορικού ενδιαφέροντος του ΤΑΙΠΕΔ όμως είναι και το ποσοστό του 30% του μετοχικού κεφαλαίου που κατέχει στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, όπως και το δικαίωμα παράτασης της σύμβασης παραχώρησης κατά 20 χρόνια (έως το 2046). Ενα επιπλέον ποσοστό της τάξης του 25% κατέχει απευθείας το ελληνικό Δημόσιο. Για το 30% του ΤΑΙΠΕΔ προβλέπεται απόφαση μοντέλου αξιοποίησης και προκήρυξη διαγωνισμού έως τον Δεκέμβριο με παράλληλη διαβούλευση με τους υφιστάμενους μετόχους για την παράταση της σύμβασης παραχώρησης αλλά και την πώληση μετοχών. Οσον αφορά το μοντέλο της συναλλαγής αναφέρονται δύο επιλογές: η απευθείας πώληση των μετοχών και το ενδεχόμενο δημόσιας εγγραφής της εταιρείας.
Λοιποί διαγωνισμοί
Πολλά τα ανοικτά ζητήματα σε 13 ιδιωτικοποιήσεις
Για τον Αστέρα χρειάζεται πλέον νέο Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίου Ακινήτου (ΕΣΧΑΔΑ), όπως και για την περιοχή Αφάντου. Για τον ΔΕΣΦΑ εκκρεμεί, μεταξύ άλλων, η διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Socar, αλλά και τρίτους υποψηφίους για τη διευθέτηση της υπόθεσης τροποποίησης της συμφωνίας, ώστε να μην αποκτήσει ποσοστό άνω του 50%. Για τις μαρίνες του Αλίμου αλλά και της Χίου προβλέπεται η πρόσληψη νέων συμβούλων έως τα τέλη του 2015 και η προκήρυξη νέων διαγωνισμών, και για την Πύλο να ζητηθούν δεσμευτικές προσφορές έως τον Δεκέμβριο. Το Ποσείδι πρέπει να κλείσει μέχρι τον Δεκέμβριο επίσης, αφού εγκριθεί ΕΣΧΑΔΑ, ενώ ορισμένες ηλεκτρονικές δημοπρασίες ακινήτων θα πρέπει να έχουν ξεκινήσει μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου. Ομως μνημονιακές υποχρεώσεις είναι και οι ενέργειες για τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία του ΤΑΙΠΕΔ με δεκάδες εκκρεμότητες που πρέπει να κλείσουν επίσης άμεσα. Για τον ΟΤΕ, παραδείγματος χάριν, προβλέπεται η μεταφορά μετοχών που ελέγχει το Δημόσιο στο ΤΑΙΠΕΔ (συνολικά το Δημόσιο ελέγχει άμεσα και έμμεσα άλλο 10%) έπειτα από συμφωνία με την Deutsche Telekom που ελέγχει το 40% στο πλαίσιο της συμφωνίας μετόχων που έχει με το Δημόσιο από το 2008.
Για την Εγνατία Οδό, το ΤΑΙΠΕΔ πρέπει να προσλάβει νέους συμβούλους εντός Σεπτεμβρίου και να προχωρήσουν θέματα όπως υπουργική απόφαση για τα διόδια έως τον Νοέμβριο, αλλά και άλλα, όπως η αναδιάρθρωση της ομολογιακής χρηματοδότησης της εταιρείας. Για τα ΕΛΠΕ πρέπει εντός Νοεμβρίου να γίνει η διαβούλευση και παρουσίαση των εισηγήσεων των συμβούλων για την πώληση του 35% είτε σε στρατηγικό επενδυτή είτε με διαδικασία επιταχυνόμενου βιβλίου προσφορών. Επίσης υπάρχουν προβλέψεις σύμφωνα με τις οποίες η αποκρατικοποίηση του ιππόδρομου στο Μαρκόπουλο θα πρέπει να έχει κλείσει μέχρι τον Μάρτιο του 2016. Σημειώνεται ότι στο Asset Development Plan αναφέρεται ως ενδεχόμενη η πώληση του 17% της ΔΕΗ εντός του 2016, ενώ προβλέπεται επίσης πώληση του 23% της ΕΥΑΘ και του 11% της ΕΥΔΑΠ.