Μια εναλλακτική πρόταση που διατηρεί τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης και διαφυλάσσει τις συντάξεις από περαιτέρω περικοπές, κρατώντας σταθερές τις εισφορές για κύρια και επικουρική ασφάλιση, αλλά και το ύψος της συνταξιοδοτικής δαπάνης, έως το 2050 στο 16% του ΑΕΠ, έχει εκπονήσει ερευνητική ομάδα υπό τον ομότιμο καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββα Ρομπόλη.
Καθώς η διαδικασία κατάθεσης των οριστικών προτάσεων από τη 12μελή επιτροπή εμπειρογνωμόνων που έχει συστήσει ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος βρίσκεται στην τελική ευθεία, η συζήτηση επικεντρώνεται στον βαθμό μετατόπισης του κέντρου βάρους του κοινωνικού-ασφαλιστικού συστήματος της χώρας, από το αναδιανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Επικρατέστερη πρόταση θεωρείται αυτή της προώθησης ενός ασφαλιστικού, τύπου σουηδικού μοντέλου, με την εισαγωγή της νοητής κεφαλαιοποίησης (ατομικές μερίδες) και τη μετατόπιση παραγόντων όπως το δημογραφικό και το χρηματοοικονομικό, από το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα, εξ ολοκλήρου στον ασφαλισμένο.
Σύμφωνα μάλιστα με τους ερευνητές της ομάδας Ρομπόλη, τόσο οι εκπρόσωποι των δανειστών, όσο και οι Ελληνες που από το 2010 μέχρι σήμερα διαπραγματεύτηκαν τις αλλαγές στο ασφαλιστικό, στηρίζουν τις παρεμβάσεις τους σε αναλογιστικές μελέτες οι οποίες υιοθετούν ότι οι σημερινοί δυσμενείς δείκτες της ελληνικής οικονομίας θα διατηρηθούν και στο μέλλον.
Για παράδειγμα, θεωρούν ότι καθ’ όλη την περίοδο από το 2015 έως το 2060, ο ετήσιος μέσος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ θα είναι καθηλωμένος στο 0,7% και η ανεργία δεν θα μειωθεί κάτω από το επίπεδο του 15%. Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο κ. Ρομπόλης στην «Κ», οι εκπρόσωποι των θεσμών οικοδομούν το νέο ασφαλιστικό σύστημα στο συγκυριακό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας της περιόδου 2010 – 2012, μετατρέποντάς το σε σοβαρό δομικό πρόβλημα της χώρας για την επόμενη 45ετία. Υπογραμμίζει, μάλιστα, ότι από το 2010 η ελληνική πλευρά δεν έχει θέσει αυτό το σοβαρό μεθοδολογικό πρόβλημα, ώστε να γίνει μια νέα μελέτη, με περισσότερες και διαφοροποιημένες παραδοχές.
Το πόρισμα της ομάδας εμπειρογνωμόνων με επικεφαλής τον κ. Ρομπόλη περιλαμβάνει τουλάχιστον 10 σενάρια, που στηρίζονται σε διαφοροποιημένα οικονομικά δεδομένα και παραδοχές. Η επικρατέστερη πρόταση βέβαια στην οποία καταλήγει η ερευνητική επιστημονική ομάδα, εκτιμώντας ότι οδηγεί σε ένα οικονομικά βιώσιμο και κοινωνικά αποτελεσματικό κοινωνικο-ασφαλιστικό σύστημα, βασίζεται στην εξασφάλιση παραμέτρων που έρχονται σε αντίθεση με αυτές των δανειστών. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει τις εξής καθοριστικές παραδοχές:
• Διατήρηση του ορίου ηλικίας σταθερό στα 67 ή στα 62 με 40 έτη ασφάλισης έως το 2050, όταν οι δεσμεύσεις της χώρας προβλέπουν την αύξηση του γενικού ορίου ηλικίας από το 2021 και μετά στα 70 έτη, εξαιτίας της ανόδου του προσδόκιμου ζωής.
• Σταθερές εισφορές κύριας και επικουρικής ασφάλισης.
• Ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων στο 67% (55% για τις κύριες και 12% για τις επικουρικές). Οι δανειστές ζητούν το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης να μην ξεπερνά το 56,4%, ήτοι 48,6% για τις κύριες και έως 7,8% για τις επικουρικές.
• Διατήρηση της αρχιτεκτονικής που προβλέπεται στον νόμο Λοβέρδου – Κουτρουμάνη (Ν. 3863/2010), ήτοι βασική και αναλογική κύρια σύνταξη και ξεχωριστή επικουρική, χωρίς άλλη αναφορά σε αυτόν.
• Τριμερή χρηματοδότηση. Οι δανειστές ζητούν δραστικό περιορισμό της κρατικής συμμετοχής.
• Σεβασμό στην απόφαση του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές στις συντάξεις.
• Υπολογισμό των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων ύψους 4 δισ. ευρώ από συντάξεις που δεν έχουν ακόμη εκδοθεί (λόγω καθυστέρησης των Ταμείων).
Ολα τα παραπάνω θα οδηγήσουν στην επίτευξη του στόχου, να διατηρηθεί μέχρι το 2060 το ύψος των συνταξιοδοτικών δαπανών στο επίπεδο του 16% του ΑΕΠ (16,2% του ΑΕΠ το 2015), που δεν απέχει πολύ από την επίτευξη των δανειστών, για δαπάνες στο 15,5% του ΑΕΠ το ίδιο διάστημα. Βασική προϋπόθεση, βέβαια, είναι να επιτευχθεί ένας μέσος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ 2,5% με 2% και όχι 0,7% στο οποίο επιμένουν οι θεσμοί, ενώ και για την ανεργία, η πρόβλεψη είναι ότι, σταδιακά, θα μειωθεί σημαντικά, με βάση τους ρυθμούς ανάπτυξης της εγχώριας οικονομίας. Να σημειωθεί ότι οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι παρά τις μέχρι σήμερα περιοριστικές πολιτικές, κατά την περίοδο 2023-2028 στην οποία θα συνταξιοδοτηθεί ο βασικός όγκος της γενιάς των baby boomers, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των συνταξιοδοτικών δαπανών θα κυμαίνεται από 4% μέχρι 6%, γεγονός που αποδεικνύει τις αντιφάσεις της μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενης πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης, μέσω των μειώσεων των συντάξεων. Εκτιμούν, δε, ότι κατά τη «δύσκολη» αυτή περίοδο, είναι αναγκαία η εξασφάλιση καθοριστικών για το μέλλον του συστήματος παραμέτρων όπως η αύξηση του ΑΕΠ και η αύξηση της απασχόλησης. Εσοδα στο σύστημα θα φέρουν επίσης η ωρίμανση των μέτρων που ήδη έχουν ληφθεί, όπως η κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων και η μείωση των κατώτατων συντάξεων, καθώς και το Ταμείο Πλούτου, με 300 εκατ. τον χρόνο.