Αντίθετα από το… τρεντ της δεκαετίας του ’90 (τότε που οι αγρότες εγκατέλειπαν μαζικά τα χωράφια για δουλειές γραφείου), ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου άφησε μια καλά αμειβόμενη καριέρα οινολόγου στο Πόρτο Καρράς και επέστρεψε στην πατρογονική γη στην Επανομή Θεσσαλονίκης για να καλλιεργήσει αμπέλια και να φτιάξει δικό του κρασί. Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, οι επιχειρήσεις του -το Κτήμα Γεροβασιλείου και η Βιβλία Χώρα- συγκαταλέγονται στις πιο κερδοφόρες στην Ελλάδα, με πάνω από 4 εκατομμύρια ευρώ σε πωλήσεις και εξαγωγική δραστηριότητα σε 27 χώρες. Εχει δημιουργήσει το Μουσείο Οίνου με παλιά πατητήρια, παμπάλαιες φιάλες κρασιού, βαρέλια, γεωργικά εργαλεία και μηχανήματα άλλων εποχών, το οποίο καθημερινά επισκέπτονται σχολεία της περιοχής.
Πώς λειτουργεί μια επιχείρηση μετά τα capital controls;
Στην αρχή το σοκ ήταν μεγάλο. Μια επιχείρηση έχει πολλές υποχρεώσεις και ξαφνικά βρεθήκαμε να μη δικαιούμαστε τίποτα. Πέρασαν εβδομάδες μέχρι να αντιληφθούν ότι έπρεπε να δώσουν και στις εταιρείες τη δυνατότητα ανάληψης έστω 420 ευρώ την εβδομάδα.
Και πώς τα βγάλατε πέρα;
Συνολικά, μαζί με τα παιδιά μου, είχαμε επτά κάρτες. Πήγαινα, λοιπόν, κάθε Παρασκευή βράδυ στο ATM -γύρω στα μεσάνυχτα για να μην καθυστερώ την ουρά- και έπαιρνα λεφτά από όλους τους λογαριασμούς. Τι να σας πω; Οτι παρακαλούσα και βενζινάδικα να μου δανείσουν ρευστό για να πληρώσω τους έκτακτους εργάτες στον τρύγο;
Φοβηθήκατε;
Οχι, γιατί είμαστε και εξαγωγική εταιρεία. Αυτό μας διευκολύνει. Δικαιούμαστε να επανεξάγουμε τα χρήματα που εισάγουμε και έτσι μπορούμε να πληρώνουμε τα βαρέλια, τους φελλούς, τις φιάλες και όλα τα υλικά που έρχονται από το εξωτερικό.
Η κατάσταση έχει κάπως εξομαλυνθεί;
Ακόμα δεν μπορούμε να επενδύσουμε. Πριν από τα capital controls ήμαστε στα πρόθυρα να προβούμε σε αγορά αγροτεμαχίων για να επεκτείνουμε τους αμπελώνες μας και όλα τα συμβόλαια ακυρώθηκαν. Κανείς σήμερα δεν θέλει να ρευστοποιήσει την περιουσία του.
Η χώρα έχει ξεπεράσει τον κίνδυνο της οικονομικής κατάρρευσης;
Οχι. Πιστεύω ότι ακόμα κινδυνεύουμε -ίσως κατά 60% ή 70%- εάν δεν οργανωθούμε ως κράτος. Η οικονομική βοήθεια από το εξωτερικό έχει ένα πλαφόν και κάποια στιγμή θα σταματήσει να μας δίνεται. Η οικονομία μας δεν θα μπορέσει να ορθοποδήσει εάν δεν ενισχυθεί η παραγωγή κάτι που αυτήν τη στιγμή με τα capital controls και χωρίς δανεισμό δεν γίνεται.
Πώς μπορεί να ξαναπάρει μπροστά η οικονομία;
Εάν εισρεύσουν κεφάλαια για επενδύσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αλλά οι επενδύσεις πρέπει να πιάσουν τόπο και όχι κάποιοι να ξοδεύουν τα χρήματα άσκοπα ή να τα βγάζουν στο εξωτερικό. Ο προβληματισμός μου είναι κατά πόσον η ελληνική κοινωνία μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτήν τη μεγάλη πρόκληση ώστε να γίνει ένα νέο ξεκίνημα.
Με την κ. Θεοδώρα Τζάκρη ως υπουργό Βιομηχανίας;
Δεν τη γνωρίζω προσωπικά. Αλλά ένα υπουργείο δεν απαρτίζεται μόνο από την υπουργό. Είναι καιρός να δημιουργηθεί μια σταθερή «εθνική ομάδα» δημοσίων υπαλλήλων που θα ξέρει τη δουλειά. Είμαι αισιόδοξος εκ φύσεως και πιστεύω ότι αυτή η χώρα δεν μπορεί να νεκρωθεί.
Η επιχείρησή σας παραμένει κερδοφόρα;
Ναι, ακόμα και μέσα στην κρίση. Ο δρόμος του κρασιού είναι ανοιχτός όταν ποντάρεις στην ποιότητα. Ξεκίνησα δίπλα στον Εμίλ Πεϊνό (σ.σ. γκουρού της οινολογικής επιστήμης) και είδα από την αρχή την πραγματικότητα πίσω από τους μύθους των κρασιών στα μεγαλύτερα Châteaux της Γαλλίας. Τελικά, αυτό που όλοι προσπαθούν είναι να βγάλουν ένα προϊόν από τη φύση. Απλά πράγματα.
Είναι, λοιπόν, άδικο που τα γαλλικά μεγάλα κρασιά κοστίζουν δέκα φορές περισσότερο από τα καλά ελληνικά;
Οχι. Το Château Margot είναι ένατη γενιά. Εμείς είμαστε πρώτη.
Ο γιος σας θα βγάλει καλύτερο κρασί από εσάς;
Βέβαια. Διότι θα βασιστεί στις δικές μου εμπειρίες. Το αμπέλι, για να αποδώσει, θέλει 30 χρόνια. Ακόμα παρατηρώ τις διαφορές εδάφους, εναλλάσσω τις ποικιλίες και διαφοροποιώ τον τρόπο καλλιέργειας.
Οπότε μήπως τα ελληνικά κρασιά είναι τελικά υπερτιμημένα σε σχέση με τα χιλιάνικα ή τα νοτιοαφρικανικά;
Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα υστερεί στην κατηγορία «φθηνό και καλό κρασί». Αλλά υπερτερούμε στη μέση τιμή και στη μέση ποιότητα.
Οι ξένοι το γνωρίζουν ότι υπερτερούμε;
Οι ποικιλίες μας τώρα αρχίζουν να γίνονται γνωστές στο εξωτερικό. Ξέρετε πόσες φορές έχω πάει εγώ ο ίδιος προσωπικά σε εστιατόρια κάνοντας επίδειξη, όπως οι πλασιέ, με πόνο καρδιάς, για να τους πείσω να δοκιμάσουν και δεν δέχονταν καν να ανοίξουν το μπουκάλι; Ελεγαν: «Είναι ελληνικό, δεν μας αρέσει…». Πηγαίναμε οι Ελληνες οινοπαραγωγοί στις εκθέσεις και έπρεπε να αποδείξουμε ότι είχαμε αξιοπιστία και ότι δεν είμαστε ελέφαντες. Ε, αυτός ο μικρός πυρήνας άρχισε να αποδίδει μετά από αρκετά χρόνια στη Νέα Υόρκη και τώρα κάνει… μπουμ, όπως και η ελληνική εστίαση.
Δεν μαλώνετε μεταξύ σας οι Ελληνες οινοπαραγωγοί;
Είμαστε το 1,2% της παγκόσμιας παραγωγής. Εάν δεν είμαστε ενωμένοι, θα χαθούμε. Δεν βλέπετε τι γίνεται διεθνώς με το σλόγκαν «Made in Italy»; Εγώ τι να διαφημίσω; Το Κτήμα Γεροβασιλείου;
Ποιο είναι το δικό σας σλόγκαν;
Η ποιότητα. Greek quality.
Ποιο κρασί ζηλεύετε;
Το Ασύρτικο της Σαντορίνης. Αλλά και τα κόκκινα του Μπορντό και της Βουργουνδίας.
Νιώθετε καμιά φορά φτωχός συγγενής στον διεθνή χώρο του κρασιού;
Οχι. Εχω ινδάλματα και τα κυνηγάω.
Πότε μεθύσατε τελευταία φορά;
Πολύ; Πριν από μερικά χρόνια. Ξέρετε, στα οινοποιεία γίνονται οι πιο ωραίες παρέες. Και μια Καθαρά Δευτέρα με τον Διονύση Σαββόπουλο ήπια τόσο πολύ, που έγινα τάβλα. Αλλά δεν συμβαίνει συχνά. Σέβομαι τη δύναμη του κρασιού, διότι έχω δει πόσο καταστροφικό μπορεί να γίνει.
Θα ακολουθήσετε τα χνάρια του Γιάννη Μπουτάρη στην πολιτική;
Με τον Γιάννη είμαστε πολύ φίλοι. Εχει οράματα και ανατρεπτικές ιδέες. Εγώ, όμως, θα εργάζομαι στο κρασί μέχρι τα τελευταία μου. Ετσι θα βοηθήσω τον τόπο.
Οι νέοι θέλουν να δουλέψουν στ’ αμπέλια;
Τα τελευταία χρόνια δουλεύουν! Στον τελευταίο τρύγο περίπου το 50% των εργατών ήταν Ελληνες φοιτητές.
Εχετε βάλει νερό στο κρασί σας όλα αυτά τα χρόνια συναλλασσόμενος με τη δημόσια διοίκηση;
Κάποιες στιγμές, ναι. Γίνονται τραγικά πράγματα στις εφορίες και, ως μονάδα, υποκύπτεις πάντα, αλλιώς δεν μπορείς να επιβιώσεις. Βέβαια, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση έχει βελτιώσει αρκετά τα πράγματα και κάποια στιγμή θα σταματήσει το αλισβερίσι.