Σαν πόσα να ’ναι, τελικά, τα πειραγμένα πετρελαιοκίνητα της Φολκσβάγκεν που κυκλοφορούν στις ΗΠΑ, με ενσωματωμένο λογισμικό χειραγώγησης για να ξεγελούν τους ελέγχους; Και πόσα αδελφάκια τους εμπλουτίζουν τους ευρωπαϊκούς ουρανούς με τις υγιεινές εκπομπές τους; Τα ερωτήματα δεν τα θέτει η μνησικακία ή η χαιρεκακία. Και δεν είναι τα μόνα. Γιατί απορίες υπάρχουν και για το ποιοι στη Γερμανία γνώριζαν εξαρχής τη δολιότητα της εταιρείας και σιώπησαν, ενδεχομένως ανταμειβόμενοι (ταξίδια, προαγωγές, καταθέσεις) για τον «πατριωτισμό» τους.
Ακόμα πιο βασανιστική είναι η απορία για τον βαθμό διάβρωσης των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για το πόσοι δηλαδή στις Βρυξέλλες και στα άλλα κέντρα είχαν από νωρίς τις πληροφορίες τους, αλλά σκέφτηκαν ότι αν προχωρούσαν σε αποκαλύψεις, «δεν θα έκαναν καλό στην Ευρώπη» ή «θα έμπαινε σε κίνδυνο η δουλειά χιλιάδων εργαζομένων». Πάντα μπορεί κανείς να βρει ωραίες δικαιολογίες-νανουρίσματα. Για να ρίξει στον ύπνο τη συνείδησή του ή τη θεσμική του υποχρέωση. Το ξέρουμε και από τα δικά μας.
Από τα δικά μας ξέρουμε επιπλέον τον πρωταγωνιστικό ρόλο γερμανικών εταιρειών στη διαφθορά συνειδήσεων, όπως η Ζίμενς, προ πολλού εξελληνισθείσα σε Μίζενς. Και το ελληνικό κράτος ζημίωσαν (όπως και πολλά άλλα κράτη), και τους μπιστικούς τους προστάτεψαν από τη Δικαιοσύνη όταν χρειάστηκε. Δουλειές είναι αυτές βέβαια. Μεγάλα συμβόλαια. Και πολλή προκοπή με τον πούρο προτεσταντισμό δεν βλέπεις. Θα σε προλάβουν Αγγλοι, Γάλλοι, Αμερικάνοι… Εχει τον τρόπο του ο καθένας.
Σαν κατασκευάστρια του «αυτοκινήτου του λαού», η Φολκσβάγκεν είναι θρύλος στη Γερμανία. Είναι περίπου ταυτόσημη της διάσημης γερμανικότητας. Τώρα, με το διηπειρωτικό σκάνδαλο, αποδεικνύεται ταυτόσημη και του μύθου περί πιστής τήρησης των νόμων (του Θεού και των ανθρώπων) από κάθε Γερμανό και πάντοτε. Ο μύθος αυτός καλλιεργήθηκε επίμονα και διαδίδεται συστηματικά. Μια ιδιαίτερη εκδοχή του μάλιστα (η βουβή υπακοή στις διαταγές των ανωτέρων) χρησιμοποιήθηκε, με κάμποσες λογικές και ηθικές ακροβασίες, για να εξηγηθεί ή και να δικαιολογηθεί η δουλική υλοποίηση των εφιαλτικών χιτλερικών σχεδίων από τους Γερμανούς. Τιμητικότατα εξαιρουμένων όσων αυτοεξορίστηκαν, πρωτίστως δε όσων αντιστάθηκαν και χάθηκαν στα Νταχάου.
Είναι σίγουρο ότι η αποκάλυψη πως η Εταιρεία = Γερμανία δουλεύει περίπου σαν πονηρός ταξιτζής που πειράζει το ταξίμετρο (αλλά με όφελος δισεκατομμυρίων) δεν θα πείσει τους ποικίλους Σόιμπλε να πάψουν να κυκλοφορούν με επιτιμητικά υψωμένο το δάχτυλο. Θα συνεχίσουν τα κηρύγματά τους από τον θώκο των κηνσόρων. Και δεν θα πάψουν να κατηγορούν λαούς ολόκληρους σαν γονιδιακώς παραβατικούς. Εχουν τον τρόπο τους άλλωστε να επικαλύψουν το σημερινό στίγμα: έχουν την ισχύ τους. Εχουν και τα ηθικοπλαστικά μίντιά τους. Που δουλεύουν κι αυτά με λογισμικό χειραγώγησης στον οργανισμό τους.