H πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ) για τη μεταφορά δεδομένων θα μπορούσε να πλήξει την ανάπτυξη της ψηφιακής κοινής αγοράς, η οποία αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε στις 6 Οκτωβρίου ότι είναι άκυρη η λεγόμενη συμφωνία «ασφαλές καταφύγιο», η οποία επιτρέπει στις αμερικανικές και τις ευρωπαϊκές τεχνολογικές εταιρείες να ανταλλάσσουν στοιχεία για τους πελάτες τους. Πρόκειται για μια σημαντική απόφαση για μια βιομηχανία που βασίζεται για την ανάπτυξή της στην ελεύθερη διακίνηση δεδομένων.
Οι δικαστές του ΔΕΕ δεν πείστηκαν, μετά και τις αποκαλύψεις που έκανε ο Εντουαρντ Σνόουντεν πως υπάρχει περίπτωση οι αμερικανικές εταιρείες να απορρίψουν αίτημα της ίδιας τους της κυβέρνησης να της παραχωρήσουν δεδομένα. Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα πλήξει πρώτα τις μικρές τεχνολογικές εταιρείες. Ο λόγος είναι ότι απαιτούνται σημαντικοί πόροι ώστε να προσλάβει μια εταιρεία δικηγόρους που θα επινοήσουν τρόπους για ανταλλαγή των δεδομένων σε αγορές που πλέον δεν καλύπτονται από τη συμφωνία «ασφαλές καταφύγιο».
Οι εταιρείες μπορούν να συμφωνήσουν σε διμερές επίπεδο με τους πελάτες τους να μοιράζονται τα δεδομένα τους σε άλλες χώρες και να μπορούν να υιοθετήσουν ενδοεταιρικούς κανόνες προκειμένου να μεταφέρουν τα δεδομένα από μια ξένη θυγατρική τους σε μια άλλη.
Ηδη πολλές εταιρείες έχουν υιοθετήσει τέτοιους κανονισμούς. Κατά ειρωνεία της τύχης μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και η εταιρεία Facebook, της οποίας η πρακτική για μεταφορά δεδομένων προέτρεψε τον Αυστριακό φοιτητή της Νομικής Μαξ Σρεμς να προσφύγει στη Δικαιοσύνη κατά της ιρλανδικής υπηρεσίας προστασίας δεδομένων, υπόθεση την οποία έκρινε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ωστόσο οι μακροπρόθεσμες συνέπειες από την απόφαση του ΔΕΕ είναι αυτές που μπορεί να αποδειχτούν σημαντικότερες. Με την απόφαση παραχωρείται ουσιαστικά μεγαλύτερη εξουσία στις εθνικές υπηρεσίες προστασίας των δεδομένων. Πλέον θα μπορούν να αξιολογούν υποθέσεις τις οποίες έχει προηγουμένως εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μια συνέπεια είναι ότι θα μπορούσε να γίνει πιο δύσκολη η σύνταξη πανευρωπαϊκών νόμων προστασίας των δεδομένων, κάτι που αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους του εγχειρήματος δημιουργίας μιας κοινής ψηφιακής αγοράς. Προς το παρόν οι διασυνοριακές διαδικτυακές υπηρεσίες εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποτελούν μόλις το 4% του συνολικού διαδικτυακού εμπορίου, λέει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα μπορούσε πάντως να πλήξει γενικότερα το εμπόριο, περιπλέκοντας τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Ηνωμένων Πολιτειών για τη σύναψη εμπορικής συμφωνίας (TTIP).
Παρ’ όλα αυτά, η Ευρώπη εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μια βιομηχανία που θα βασίζεται στο Διαδίκτυο και η οποία θα είναι προς όφελος των καταναλωτών και των εταιρειών τεχνολογίας. Τον Ιανουάριο του 2014 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άρχισε να επεξεργάζεται σχέδιο για μια νέα συμφωνία τύπου «ασφαλούς καταφυγίου» με τις Ηνωμένες Πολιτείες, σχέδιο που τελικά θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποκατάσταση του προηγούμενου status quo.
Προς το παρόν, όμως, φαντάζει όλο και πιο απίθανο να πραγματοποιηθεί μέχρι το τέλος του επόμενου χρόνου το όνειρο του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης ψηφιακής αγοράς.