Οταν η «Κ» συνάντησε τη Σβετλάνα Αλεξίεβιτς

Οταν η «Κ» συνάντησε τη Σβετλάνα Αλεξίεβιτς

2' 27" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κάτι μου θύμιζε το πρόσωπό της όταν είδα τις πρώτες φωτογραφίες που αναρτήθηκαν αμέσως μετά την ανακοίνωση της συγγραφέως που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2015. Είχα συναντήσει τη Σβετλάνα Αλεξίεβιτς το 2002 στην Αθήνα, όταν είχε έρθει με αφορμή την έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου της «Οι μολυβένιοι στρατιώτες» (εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες, με πρόλογο της Φραγκίσκης Αμπατζοπούλου), στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, νομίζω. Αρχισα να ψάχνω μανιωδώς το αρχείο μου – τι καλά που έχω τη μανία της αρχειοθέτησης! Και βρήκα το φυλαγμένο και αρχειοθετημένο απόκομμα με ημερομηνία δημοσίευσης «Κυριακή 7 Απριλίου 2002» στην «Καθημερινή» φυσικά. Μια σύντομη συνέντευξη ήταν που όμως δείχνει τον τρόπο με τον οποίο κινήθηκε στη ζωή της και στη γραφή της η φετινή νομπελίστρια.

­Γιατί πιστεύετε ότι η μαρτυρία είναι σημαντικό στοιχείο τόσο για την ιστορία όσο και για τη λογοτεχνία;

«Παρ' ότι έχω καταπιαστεί και με άλλα είδη γραφής (ποίηση, θεατρικό έργο, κ.λπ.), διαπίστωσα ότι η πραγματικότητα γύρω μου άλλαζε τόσο γρήγορα, που δεν μπορούσα να την εκφράσω. Και τότε κατάλαβα ότι το διαφορετικό που έψαχνα το εύρισκα στον άνθρωπο. Και μετά την έκδοση του πρώτου μου βιβλίου (σ.σ. Πούλησε δύο εκατ. αντίτυπα στη Ρωσία), διαπίστωσα ότι οι άνθρωποι έχουν τις ίδιες αμφιβολίες και ζητούν τις ίδιες πραγματικότητες. Ο κάθε απλός άνθρωπος θέλει να γνωρίζει τι σκέφτεται ο άλλος απλός άνθρωπος στις κρίσιμες καταστάσεις. Κι αυτό είναι ένα περιεχόμενο που δεν υπάρχει στα αρχεία της ανθρωπότητας. Τη σημερινή εικόνα του κόσμου δεν μπορείς να τη φανταστείς χωρίς μαρτυρίες. Είναι ένα μωσαϊκό που δεν μπορείς να το προσεγγίσεις μόνο με τη σκέψη. Μεχρι τώρα θεωρούσαμε ότι το ντοκουμέντο δεν μπορεί ν' αγγίξει συναισθήματα. Διαρκώς προσπαθώ ν' ανοίξω τα περιθώρια σ' ό,τι είναι ντοκουμέντο».

­ Γιατί επιμένετε στην καταγραφή μαρτυριών από αφανείς που μετέχουν στα γεγονότα;

«Το αυτί μου βρίσκεται πάντα έξω. Εξω είναι πεταμένα χιλιάδες μυθιστορήματα, αλλά πρέπει να έχεις την ικανότητα να τα ακούσεις. Εχω την εντύπωση ότι γράφω τις αναμνήσεις εκείνων που δεν θα γράψουν ποτέ. Και δεν εξαφανίζεται ο συγγραφέας, υπάρχει. Για ν' ακούσεις κάτι καινούργιο, πρέπει να ξαναρωτήσεις. Πρέπει να βρεις το σημείο όπου βασίζεται ο καθένας για να μείνει άνθρωπος. Το να συγκεντρώσεις τη φρίκη, είναι εύκολο. Προσπαθώ, μέσα από τις μαρτυρίες, να βρω πληροφορίες για τον άνθρωπο: πόση ανθρωπιά έχει ο άνθρωπος και πώς την υπερασπίζει; Μερικοί ισχυρίζονται πως όταν γνωρίζει τη φρίκη καταστρέφεσαι. Αλλά μπροστά στον διάβολο, πρέπει να βάλεις τον καθρέφτη. Είμαι διαπαιδαγωγημένη από την παράδοση του ρωσικού πολιτισμού να φτάνω μέχρι το τέλος. Στο Αφγανιστάν είδα τον πόλεμο κατάματα. Οταν επέστρεψα, μου μπήκε το δίλημμα: να βυθιστώ στη φρίκη ή να την περιγράψω και να την κάνω τέχνη; Προσπαθώ να δείξω τι είναι θάνατος. Και το ότι οι άνθρωποι είμαστε τρελοί όταν προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε τον πόλεμο. Δεν σκοτώνει ο οπλισμός, σκοτώνει αυτό που έχουμε στο κεφάλι μας».

Αυτά τα λίγα προλάβαμε να πούμε με τη Σβετλάνα Αλεξίεβιτς και η εικόνα της που φέρνω σήμερα στο νου μου, είναι μια γυναίκα με σταθερότητα, με επιμονή, με πίστη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή