Χθες το πρωί, ο Αντριου ξύπνησε, έφαγε ένα γρήγορο πρωινό και έτρεξε στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας. Γνωρίζοντας πια τα κατατόπια, τρύπωσε γρήγορα στην κουζίνα, ξεσκέπασε τα πιθάρια με τις φραντζόλες και άρχισε να κόβει φέτες ψωμί. Επρεπε να προλάβει. Σε λίγη ώρα, ο αυλόγυρος της εκκλησίας θα ’χε πλημμυρίσει από κόσμο. Το συσσίτιο της Αγίας Βαρβάρας είναι από τα πιο μεγάλα της Θεσσαλονίκης.
Το επίπεδο σπουδών στο American College of Thessaloniki, το μεταλυκειακό μη κερδοσκοπικό εκπαιδευτικό ίδρυμα του Κολλεγίου Ανατόλια, είναι υψηλό, μα για τον 18χρονο Αντριου είναι η εμπειρία της διανομής φαγητού κάθε Παρασκευή πρωί σε απόρους που τον έχει συγκλονίσει, μάθημα με την αληθινή έννοια του όρου. «Εχω κάνει και στη χώρα μου εθελοντισμό, αλλά τίποτα τόσο διαφωτιστικό. Πολλοί από εμάς προερχόμαστε από προνομιούχα περιβάλλοντα και κάτι τέτοιο σου δίνει προοπτική. Αλλιώς είναι να βλέπεις τις ειδήσεις στην τηλεόραση και αλλιώς να βλέπεις μπροστά σου ανθρώπους που δεν έχουν να φάνε. Αλλιώς να βλέπεις την προσφυγική κρίση στην οθόνη και αλλιώς τα καραβάνια δίπλα σου».
Ο Αντριου Κρόι από τη Μασαχουσέτη είναι ένας από τους 300 Αμερικανούς φοιτητές που δεν φοβήθηκαν τα capital controls και τον Σεπτέμβριο ταξίδεψαν στη Θεσσαλονίκη για να παρακολουθήσουν τα μαθήματα του φθινοπωρινού εξαμήνου στο ACT μέσω του προγράμματος Study Abroad. Οι φοιτητές προέρχονται από μερικά από τα καλύτερα πανεπιστημιακά ιδρύματα των ΗΠΑ, όπως το Brown, το Rutgers, το University of Illinois, to University of Mississippi κ.ά. Η εθελοντική εργασία είναι ενσωματωμένη στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Μόνο αυτό το εξάμηνο θα συμπληρώσουν 7.000 ώρες εθελοντισμού σε διάφορα ιδρύματα και φορείς της πόλης, όπως το ΚΕΠΕΠ Αγίου Δημητρίου, η ΑΡΣΙΣ, το Χαμόγελο του Παιδιού, διάφορες εκκλησίες, το Σώμα Φίλων ΑΜΕΑ, η Εταιρεία Σπαστικών κ.ά.
Θεωρητικά οι διδακτικές ώρες εθελοντισμού θα μπορούσαν να καλυφθούν από μαζικές δράσεις, όπως ο καθαρισμός παραλιών, αλλά το ACT φρόντισε να εξατομικεύσει το πρόγραμμα, χωρίζοντας τα παιδιά σε μικρές ομάδες για βαθύτερη διείσδυση στην κοινωνία. Το διαχειριστικό κόστος είναι υψηλότερο, αλλά ο αντίκτυπος, το αποτέλεσμα, επίσης. «Το πρόγραμμα ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια δειλά δειλά», λέει στην «Κ» ο δρ Πάνος Βλάχος, πρόεδρος του Κολλεγίου. «Το ’98 είχαμε μόλις επτά φοιτητές από τις ΗΠΑ, αλλά από το 2007, οπότε συνήψαμε συμφωνίες με μεγάλα πανεπιστήμια, προσεγγίσαμε μεγάλο αριθμό φοιτητών. Ο εθελοντισμός ήταν πάντα κομμάτι της ακαδημαϊκής υποχρέωσης των παιδιών. Στην αρχή, όμως, δεν είχε η Θεσσαλονίκη αυτήν την κουλτούρα. Θυμάμαι ότι στέλναμε Αμερικανούς φοιτητές σε συσσίτια και οι κυρίες τους έλεγαν “καθίστε να σας φτιάξουμε καφεδάκι”. Ηταν λίγο παγωμένα τα πράγματα στην αρχή, αλλά εδώ και περίπου τέσσερα χρόνια έχουμε αναπτύξει εξαιρετική συνεργασία με όλους τους φορείς. Χτίστηκε εμπιστοσύνη».
Πλέον, οι οργανώσεις και οι φορείς της πόλης αναμένουν κάθε νέο εξάμηνο τη νέα «φουρνιά» εθελοντών από τις ΗΠΑ. «Ηταν από τις πολυτιμότερες εμπειρίες μου στην Ελλάδα», λέει ο Ράιαν, που παλαιότερα βοηθούσε στο Σώμα Φίλων ΑμεΑ. «Εμαθα πολλά για τον πληθυσμό και τις ανάγκες του και ένιωσα ότι ήταν η μόνη φορά που ήμουν απολύτως ενσωματωμένος στην ελληνική κουλτούρα». Μια άλλη κοπέλα που δεν θέλει να μιλήσει επώνυμα λέει: «Σε όλη μου τη ζωή δεν είχα προσφέρει εθελοντική εργασία, τώρα ήταν η ώρα. Είμαι συνηθισμένη να με σερβίρουν, να μου μαγειρεύουν, να μην κάνω τίποτα. Τώρα ήρθε η ώρα για μένα να σερβίρω ανθρώπους σε ανάγκη και να αποδείξω ότι είμαστε όλοι ίσοι».
Χρειάζεται συνεχής προσπάθεια από το σχολείο. «Είναι αξιοπερίεργο ότι ενώ έχουμε προσφορά εθελοντισμού, έχουμε δυσκολία να τους τοποθετήσουμε σε οργανισμούς», λέει ο κ. Βλάχος. «Πολύ συχνά, λόγω του εργατικού πλαισίου υπάρχει δυσκολία να δικαιολογηθεί η παρουσία τους σε έναν οργανισμό. Σιγά σιγά, πάντως, τα εμπόδια παρακάμπτονται».
Πέρυσι, το ACT φιλοξένησε συνολικά 500 Αμερικανούς φοιτητές, τον μεγαλύτερο αριθμό στη Νοτιοανατολική Ευρώπη σε μία ακαδημαϊκή χρονιά. Φέτος, ο αριθμός αναμένεται να κινηθεί στα ίδια επίπεδα. Συνολικά, το ACT μετράει πάνω από 3.000 Αμερικανούς αποφοίτους, άτυπους πρεσβευτές της χώρας μας στις ΗΠΑ. «Τα παιδιά αυτά δημιουργούν άρρηκτους δεσμούς με την Ελλάδα, στήνουν πολύτιμες γέφυρες με την πατρίδα τους», επισημαίνει ο κ. Βλάχος. «Τα οφέλη είναι πάμπολλα για τη Θεσσαλονίκη, αφού οι περισσότεροι γυρίζουν πίσω για διακοπές με τις οικογένειες ή με φίλους τους, μιλούν, διαφημίζουν την Ελλάδα παντού. Εχουμε υπολογίσει ότι το πρόγραμμα αυτό προσφέρει ετησίως πάνω από 7 εκατ. ευρώ στην οικονομία της Θεσσαλονίκης.