Η κυβέρνηση πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή και τώρα πρέπει να εφαρμόσει όσα συμφώνησε με τους πιστωτές ώστε αυτοί να ελευθερώσουν την πρώτη δόση του νέου δανείου. Ο Αλέξης Τσίπρας έχει περάσει το μήνυμα ότι αναγκάστηκε να δεχθεί μια συμφωνία, στην οποία δεν πιστεύει, επειδή δεν είχε άλλη επιλογή. Και οι εταίροι, όμως, έδειχναν ότι απαιτούσαν υποταγή χωρίς να πιστεύουν ότι το πρόγραμμα θα οδηγούσε την Ελλάδα εκτός κρίσης. Οι προηγούμενοι 10 μήνες, δύο εκλογικές αναμετρήσεις και ένα δημοψήφισμα δηλαδή, οδήγησαν στο σημερινό σημείο, όπου τίποτα δεν είναι δεδομένο – ούτε η επιτυχία ούτε η αποτυχία. Και όμως, η Ελλάδα θα σωθεί μόνο όταν ο λαός αποκτήσει εμπιστοσύνη ότι κάτι αλλάζει, ότι η χώρα προσφέρει ελπίδα.
Η οικονομία μπορεί να έχει χάσει πολύ έδαφος, αλλά μεταξύ των θετικών στοιχείων των ημερών είναι ότι στη Βουλή η μεγάλη πλειοψηφία είναι υπέρ της παραμονής της χώρας στη Ζώνη του Ευρώ. Ετσι, όσες αναταράξεις και αν υπάρξουν στην εσωτερική πολιτική σκηνή, μπορούμε να πούμε ότι σε αυτό το μείζον θέμα υπάρχει σύμπνοια. Την ίδια ώρα, η απουσία εκλογικής αναμέτρησης στο άμεσο μέλλον επιτρέπει και στην κυβέρνηση να εφαρμόσει την πολιτική της χωρίς να προσμετρεί συνεχώς το πολιτικό κόστος και στα κόμματα της αντιπολίτευσης να ανασυνταχθούν, να δημιουργήσουν νέα σχήματα και να επεξεργαστούν πολιτικές που θα μπορούσαν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του λαού όταν λήξει η θητεία της σημερινής κυβέρνησης.
Το πώς η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η Νέα Δημοκρατία και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης θα εκμεταλλευθούν την ευκαιρία θα κρίνει εάν η χώρα θα κάνει άλμα προς το μέλλον ή εάν είναι καταδικασμένη να επαναλαμβάνει τα λάθη του παρελθόντος. Επειδή αυτά συμπεριλαμβάνουν την αδυναμία συνεργασίας του πολιτικού κόσμου και τον εθισμό των ψηφοφόρων σε εξωπραγματικές υποσχέσεις, δεν θα πετύχουμε τίποτα εάν δεν αλλάξουν νοοτροπία και τα κόμματα και οι πολίτες. Αυτά που μας οδήγησαν στο τέλμα δεν θα μας βγάλουν απ’ αυτό. Οι «ράγες» του τρίτου μνημονίου, επίσης, δεν θα οδηγήσουν πουθενά εάν οι Ελληνες δεν κάνουν την προσπάθεια να πετύχουν. Προφανώς τα μνημόνια δεν είναι η λύση των προβλημάτων μας, αλλά ούτε η πηγή των δεινών μας – οι αδυναμίες που οδήγησαν στα μνημόνια είναι οι ίδιες που μας αναγκάζουν να τα δεχόμαστε όπως είναι· η έλλειψη προγράμματος και αξιοπιστίας δεν μας επιτρέπει να πάρουμε την τύχη στα δικά μας χέρια, να διαπραγματευτούμε με σοβαρότητα, να αλλάξουμε τις συμφωνίες.
Η ουσία είναι ότι έπειτα από τόσα χρόνια ύφεσης, περικοπών και ανασφάλειας, δεν έχουμε κανένα άλλο περιθώριο αποτυχίας. Το έχουμε συνειδητοποιήσει αυτό -το ζούμε-, αλλά έχουν αρχίσει να το κατανοούν και οι εταίροι και δανειστές. Η χώρα αναγκάστηκε να δεχθεί έναν κακό συμβιβασμό, αλλά μέσα από τον συμβιβασμό τής δίνεται η ευκαιρία να αλλάξει και τη συμφωνία αλλά και το πλαίσιο της οικονομίας και τις προοπτικές της. Απαιτείται σταθερότητα και δικαιοσύνη ώστε να υπάρξει εμπιστοσύνη στην οικονομία, την πολιτική και την κοινωνία. Το κλειδί της σωτηρίας δεν είναι οι συνεχόμενες περικοπές στις συντάξεις και στις δημόσιες υπηρεσίες και η ολοένα υψηλότερη φορολογία: η χώρα θα σωθεί όταν γίνει ελκυστική στους πολίτες της, όταν μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη σε αυτήν, όταν θα θέλουν κι άλλοι να ζουν εδώ, όταν γίνουμε μια κοινωνία που προσφέρει ευκαιρίες. Μεταρρυθμίσεις που έγιναν, άλλες που είναι «προαπαιτούμενες» στο νέο δάνειο βοηθούν σε αυτή την κατεύθυνση, αλλά η ουσιαστική αλλαγή μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από αλλαγή νοοτροπίας.
Είναι εντυπωσιακό ότι από τους εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που διέρχονται από την Ελλάδα ουδείς θέλει να μείνει εδώ, παρόλο που η χώρα μας είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ζώνης του Ευρώ, η ομορφιά της απαράμιλλη, το κλίμα εξαιρετικό, ο λαός μορφωμένος και φιλικός. Γιατί, λοιπόν, η Ελλάδα δεν έλκει όχι μόνο πρόσφυγες αλλά και πολίτες ευρωπαϊκών χωρών που στερούνται τις ομορφιές και το κλίμα της; Για τον ίδιο λόγο που φεύγουν οι νέοι και οι επιχειρήσεις μας – η αβεβαιότητα, οι αδύναμοι θεσμοί, η ελλιπέστατη εφαρμογή νόμων και κανόνων. Αυτά τα προβλήματα για να λυθούν δεν χρειάζονται χρήματα, ούτε τρόικες και μνημόνια. Απαιτούν, όμως, σχεδιασμό, ρήξη με το παρελθόν, αφοσίωση στον στόχο και εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Η εμπιστοσύνη αυτή απουσιάζει από τη χώρα εδώ και χρόνια. Δεν παρέχεται από τη Βουλή αλλά κερδίζεται με αγώνα και αποφασιστικότητα. Χωρίς αυτήν δεν πάμε πουθενά.