Η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς άξιζε το Νομπέλ Λογοτεχνίας;

Η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς άξιζε το Νομπέλ Λογοτεχνίας;

1' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Α​​περίφραστα απαντώ στο ερώτημα του τίτλου του σημερινού σημειώματος: Ναι, το άξιζε και με το παραπάνω. Υπό μία έννοια, το φετινό Νομπέλ Λογοτεχνίας στη Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, από τη Λευκορωσία, συνιστά όχι μόνον ύψιστη τιμή στη λογοτεχνία αλλά και στην ταπεινή δημοσιογραφία – ποια δημοσιογραφία όμως; Εκείνη όπως δεν την (πολυ)ξέρουμε στη χώρα μας. Τη δημοσιογραφία που δεν είναι ταυτισμένη με το αγοραίο, το κίτρινο, το βολικό, που καταγράφει γεγονότα για να αναδείξει όμως τι βρίσκεται πίσω και πέρα από το γεγονός, για να θίξει τις λεπτές γραμμές, τις σκιές και τις γκρίζες περιοχές της ανθρώπινης συνθήκης μέσα σε μια πολιτική αναταραχή, μέσα σε μια κοινωνική αποσάθρωση, μέσα στην αποξένωση και στον αγώνα για μια καλύτερη ζωή.

Είναι τόσο βαθιά ανθρώπινη η γραφή της Αλεξίεβιτς, τόσο πυκνή και δραστική, που δικαιώνει με μια σπάνια δυναμική πόσο ευρύ και πόσο βαθύ είναι το πεδίο της τέχνης του λόγου. Διότι μπορείς να πλάθεις επιδέξια μύθους και να επινοείς ανύπαρκτους χαρακτήρες με τέτοιο τρόπο που να αποκτούν σάρκα και οστά, μπορείς όμως και να πατήσεις πάνω σε πραγματικά γεγονότα και υπαρκτά πρόσωπα και να τα αναδείξεις σε μύθους –μύθους, όχι μυθεύματα– που αφορούν τον άνθρωπο στην οικουμενική, και όχι τοπική, διάστασή του.

Πέρα από την έντονα πολιτική χροιά της επιλογής της Σουηδικής Ακαδημίας (έχουν ακουστεί πολλά για τη δύσκολη κατάσταση που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στη Λευκορωσία), έχουμε εδώ μια ουσιαστική επιλογή έργου για το μεγάλο λογοτεχνικό βραβείο της υδρογείου. Και αυτό διότι με τις έρευνές της, με την πεζογραφία τεκμηρίων που πιστά υπηρετεί (δεν θα λησμονήσω ποτέ το συγκλονιστικό έργο της πάνω στην τραγωδία του Τσερνόμπιλ), η Αλεξίεβιτς πατάει γερά πάνω σε μια συγκεκριμένη λογοτεχνική παράδοση που έχει τις ρίζες της πολύ πίσω στην ευρωπαϊκή γραμματολογία, τον Ντάνιελ Ντεφόε – για να μη φτάσουμε στον «πρώτο ρεπόρτερ της Ιστορίας», τον Ηρόδοτο. Και σίγουρα, η Αλεξίεβιτς πατάει στην αμερικανική παράδοση των μεγάλων ρεπορτάζ που ονομάζονται non-fiction novels, έτσι όπως εξελίχθηκαν την εποχή της περίφημης «Νέας Δημοσιογραφίας», με τον Γκέι Ταλέζε, τον Νόρμαν Μέιλερ, τον Τομ Γουλφ, την Τζόαν Ντίντιον, τον Τρούμαν Καπότε κ.ά.

Ακόμα όμως και το Νομπέλ να μην έπαιρνε η Αλεξίεβιτς, η αξία της θα παρέμενε ατόφια, ακέραιη – όπως τέτοια έχει παραμείνει η αξία συγγραφέων που ουδέποτε τιμήθηκαν από τη Σουηδική Ακαδημία. Το βραβείο της αυτό, όμως, είναι και μια δικαίωση της πολύπτυχης και πολυδιάστατης φύσης της γραφής και της αφήγησης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή