Δεν είχαμε προλάβει να τακτοποιηθούμε με τον Γιάννη Παράσχη, τον γενικό διευθυντή του Αεροδρομίου της Αθήνας, σε ένα από τα τραπέζια του εστιατορίου στο ξενοδοχείο Sofitel, δίπλα από το «Ελευθέριος Βενιζέλος» και μια παρέα γνωστών του σηκώθηκε να τον συγχαρεί για τη μεγάλη διάκριση, την οποία κέρδισε πριν από λίγες ημέρες: ανακηρύχθηκε καλύτερος CEO αεροδρομίων διεθνώς για το 2015, από τον έγκυρο θεσμό «CAPA Aviation Awards for Excellence».
Και αν πράγματι θα αποτελούσε έναν άθλο για οποιονδήποτε Ευρωπαίο ή Αμερικανό μάνατζερ να αποκτήσει αυτόν τον τίτλο, φανταστείτε πόσο μεγαλύτερο είναι το επίτευγμα για έναν Ελληνα επικεφαλής ενός νευραλγικού φορέα, ο οποίος κινδύνευσε να δει τη χώρα του να καταρρέει οικονομικά μέσα στην τουριστική σεζόν. Κι όμως κράτησε το αεροδρόμιο όρθιο, μέσα στους κλυδωνισμούς των capital controls, αλλά και της μεγάλης ροής επισκεπτών που τελικά ήρθαν μόλις ηρέμησαν τα πράγματα, συνεχίζοντας παράλληλα την ιδιαίτερα σοβαρή του δουλειά σε επίπεδο προδιαγραφών ασφαλείας, υπηρεσιών, εύρυθμης λειτουργίας, προστασίας του περιβάλλοντος, συνεργασίας με τις αεροπορικές εταιρείες, ελέγχου κόστους, παροχής κινήτρων, πρωτοπόρων λύσεων και αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του φορέα. Κοντολογίς, άριστη διαχείριση.
Ιδεώδη χαρακτηριστικά
Με την πρώτη ματιά μπορεί να αντιληφθεί κανείς σχεδόν διαισθητικά, ποιο είναι το μεγάλο του προσόν. Αποπνέει τον αέρα της αυτοπειθαρχίας, της ψυχραιμίας και της οργάνωσης, όντας ταυτόχρονα προσηνής.
Εχοντας ζήσει αρκετά χρόνια στο εξωτερικό προτού αναλάβει αυτό το καίριο πόστο, με γερμανική παιδεία, ακαδημαϊκή και επαγγελματική εμπειρία σε Ευρώπη και Αμερική, ο 55άρης μάνατζερ ενσαρκώνει τον ιδεώδη τύπο συμπατριώτη μας που θα ήθελε κανείς να δει σε θέση ευθύνης στον τόπο μας. Κοσμοπολίτης στο μυαλό και στους τρόπους, Ελληνας στη ζεστασιά. Η πρώτη ερώτηση είναι αυτονόητη: πώς αισθάνθηκε μετά την ανακοίνωση της βράβευσής του; «Αυτό που με χαροποίησε ιδιαίτερα είναι ότι η διάκριση δεν αφορά μονάχα εμένα αλλά έναν ολόκληρο φορέα εθνικής σημασίας. Και μέσα στο αρνητικό κλίμα για τη χώρα, αποδείξαμε ότι έχει γίνει, γίνεται και θα εξακολουθήσει να γίνεται δουλειά με συνέπεια και σωστή στρατηγική, η οποία αξίζει διεθνή αναγνώριση, ιδιαίτερα, λαμβάνοντας υπόψη τα πολύ μεγάλα προβλήματα, τα οποία έχουμε να αντιμετωπίσουμε» λέει ο Γιάννης Παράσχης.
Είναι η πρώτη φορά που το CAPA (το Bloomberg των αερομεταφορών) βράβευσε έναν επικεφαλής αεροδρομίου και όχι αεροπορική εταιρεία όπως έκανε συνήθως, γεγονός που κάνει την τιμή μεγαλύτερη: «Κοιτάξτε» συνεχίζει «ένα αεροδρόμιο δεν είναι ένας άνθρωπος. Είναι μια ολόκληρη κοινότητα επαγγελματιών που πρέπει να λειτουργήσει αρμονικά και σε σωστή βάση. Θεωρώ, λοιπόν, ότι βραβευτήκαμε για τη συνολική μας απόδοση. Κάτι ακόμα πολύ σπουδαίο: Οταν επέστρεψα στην Ελλάδα μετά 17 χρόνια σπουδών και εργασίας εκτός συνόρων στα μέσα της δεκαετίας του ’90 νόμιζα ότι θα καθόμουν μόνο δύο χρόνια στον νεοσύστατο τότε φορέα του αεροδρομίου. Αυτό που με κέρδισε ήταν ότι επρόκειτο για ένα νέο εργασιακό μοντέλο με έμφαση στην καινοτομία, την πρωτοπορία, μια συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που θα μπορούσε να λειτουργήσει προς όφελος της χώρας. Το «Ελευθέριος Βενιζέλος» ήταν το πρώτο αεροδρόμιο που κτίστηκε σε μηδενική βάση και ταυτόχρονα δημιουργήθηκε και μια εταιρεία πάλι από μηδενική βάση για τη διαχείρισή του όπου το Δημόσιο συνεργάστηκε με τον ιδιωτικό τομέα. Εφαρμόστηκαν νέες λύσεις σε δύσκολα προβλήματα», υποστηρίζει ο μάνατζερ που επιβλέπει άμεσα 700 εργαζόμενους αλλά εποπτεύει 13.000 άλλους των οποίων τα καθημερινά καθήκοντα έχουν να κάνουν με το αεροδρόμιο.
«Μετά την βράβευση, τολμώ να πω ότι αισθάνομαι δικαιωμένος για την εκτίμησή μου αυτή και για την πίστη μου στο συγκεκριμένο μοντέλο. Και νομίζω πως έτσι όπως είναι τα πράγματα στη χώρα μας αυτήν την στιγμή, είναι και το μόνο που θα μπορούσε να φέρει αποτέλεσμα. Θέλω να πω ότι δεν είμαστε μια χώρα με αγγλοσαξονική ή κεντροευρωπαϊκή νοοτροπία όπου ο ιδιωτικός τομέας κρατά τα σκήπτρα. Κάτι τέτοιο νομίζω ότι δεν θα άρεσε στην ελληνική πολιτική τάξη αλλά ούτε και στην ελληνική κοινωνία. Υπάρχουν αγκυλώσεις, ενοχοποίηση, ταμπού, μεγαλύτερη οικειότητα με αυτό που αποκαλούμε Δημόσιο, παρά τις αδυναμίες του. Συνεπώς, η συνέργεια ιδιωτικού και Δημοσίου είναι ενδεχομένως ο καλύτερος τρόπος να πάμε μπροστά», τονίζει.
«Η Ελλάδα δεν μπορεί να σωθεί από θαύμα»
Φτάνουν στα χέρια μας οι κατάλογοι για το φαγητό. Εχει ξεκλέψει μια ώρα από το γραφείο του μόνο και μόνο για τη συνέντευξη και έτσι δεν καθυστερούμε να παραγγείλουμε. Τον ρωτώ αν προλαβαίνει να γευματίζει σε μια δουλειά που πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση 24 ώρες το 24ωρο επτά ημέρες την εβδομάδα. Χαμογελά και απαντά ότι συνήθως τρώει πολύ ελαφρά και φροντίζει να αθλείται συνεχώς.
Μπαίνω στον πειρασμό να τον ρωτήσω εάν οι συμπράξεις που προτείνει θα μπορούσαν έστω και σήμερα να εφαρμοστούν, καθώς η εχθρότητα προς τον ιδιωτικό τομέα δεν έχει καμφθεί ούτε υπάρχει στρατηγική για να προσελκύσει τους ξένους ή τους Ελληνες επενδυτές: «Σήμερα έχει πια επιβεβαιωθεί με τον πιο επώδυνο τρόπο για την Ελλάδα ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Η χώρα δεν μπορεί να σωθεί από θαύμα και να οδηγηθεί ξαφνικά σε ανάπτυξη. Συνεπώς το μόνο που μας μένει δεν είναι να εφεύρουμε τον τροχό αλλά να δοκιμάσουμε με ρεαλισμό, σχήματα που έχουν αποδώσει στο παρελθόν. Αναλογιστείτε για παράδειγμα ότι στο αεροδρόμιο, το παραγόμενο εισόδημα πηγαίνει κατά 75% στο Δημόσιο και πρόκειται για μια από τις πέντε πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις για την ελληνική πολιτεία. Εχει αποδειχθεί ότι για να επιτύχεις μεγαλύτερη παραγωγικότητα άρα και κέρδη για το Δημόσιο πρέπει να ακολουθήσεις τους κανόνες του ιδιωτικοοικονομικού management. Από την άλλη στην Ελλάδα έχει και ο ιδιωτικός τομέας τους ενδοιασμούς του για τη συνύπαρξη με το Δημόσιο, αλλά πιστεύω ότι θα ξεπεραστούν» λέει ο Γιάννης Παράσχης.
Η φιλοσοφία, η οποία έχει αποδώσει καρπούς όλα αυτά τα χρόνια, είναι ότι δεν βλέπει το αεροδρόμιο ως μια νησίδα από την οποία φεύγουν και έρχονται άνθρωποι, «σαν ένα κουτί», όπως λέει και ίδιος, αλλά ως ένα τμήμα της πόλης. Κοντολογίς, γνωρίζει ότι η εικόνα του «Ελευθέριος Βενιζέλος» είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Αθήνα, ως προορισμό. Ετσι είναι ήδη μέλος στο Δ.Σ. του ΣΕΤΕ αλλά έχει στενές σχέσεις και με τον ΕΟΤ, καθώς είναι πεποίθησή του ότι η προσέγγιση πρέπει να είναι ολιστική: «Σε ό,τι αφορά την προβολή της χώρας και της Αθήνας υπάρχουν ήδη συνέργειες ιδιωτικού και δημοσίου που πάνε καλά», τονίζει ο μάνατζερ που εμπνεύστηκε την καμπάνια «PerhaΨ you’ re an AΘenian, too? » αλλά και την ειδική κάρτα athenspotlighted που δίνει τη δυνατότητα σε ταξιδιώτες να δουν τα αξιοθέατα της Αθήνας. «Ηταν προσπάθειες εξωστρέφειας που στήριξαν με μεγάλη αλληλεγγύη συνάδελφοί μου από 18 ξένα αεροδρόμια, διαφημίζοντας την πρωτεύουσα», μας αναφέρει.
«Ηταν το καλύτερό μας καλοκαίρι, σε πείσμα όλων των εμποδίων»
Είναι προφανές ότι ένας από τους κύριους λόγους της βράβευσης του Γιάννη Παράσχη, εκτός από το συνεπές έργο ετών, ήταν η αντοχή σε δύσκολες συνθήκες αλλά και η στρατηγική που χάραξε για να μη χάσει τα κεκτημένα του το αεροδρόμιο, όταν όλα έδειχναν να κρέμονται από μια κλωστή φέτος το καλοκαίρι.
Τον ρωτώ αν εκείνες τις δύσκολες ημέρες φοβήθηκε: «Σίγουρα φοβηθήκαμε και στεναχωρηθήκαμε διότι το 2015 έδειχνε μια χρονιά εξαιρετική και ξαφνικά τον Ιούνιο βρεθήκαμε σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση.
Ομως στον νου μας ήταν τι πρέπει να κάνουμε άμεσα για να δώσουμε κίνητρα στις αεροπορικές εταιρείες να κρατήσουν δίκτυο και συχνότητες. Η τιμολογιακή πολιτική έπιασε τόπο, όπως π.χ. ότι δεν εισπράτταμε τις δικές μας χρεώσεις ως αεροδρόμιο από τις εταιρείες που έβαζαν το εισιτήριο σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές, εκείνη την περίοδο. Και τελικά ήταν το καλύτερό μας καλοκαίρι, σε πείσμα όλων των εμποδίων».
Μια από τις αρετές ενός καλού μάνατζερ είναι να κάνει καλή εκτίμηση του κινδύνου. Πώς βλέπει τη σημερινή κατάσταση στη χώρα; Μας εξηγεί: «Σε ένα από τα συνέδρια που πήγα πρόσφατα, άκουσα μια σοφή ρήση για τη νέα τάξη πραγμάτων. Πως ζούμε σε μια εποχή όπου δεν τρώει το μεγάλο ψάρι το μικρό αλλά το γρήγορο ψάρι καταβροχθίζει το αργό. Δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει ένα τεράστιο κόστος για την καθυστέρηση μέχρι να προχωρήσει κάτι. Οτιδήποτε. Χάνοντας χρόνο, χάνουμε ενέργεια και μένουμε πίσω σε σχέση με τους άλλους που τρέχουν πιο γρήγορα από εμάς. Σας δίνω ένα παράδειγμα: το αεροδρόμιο είναι ένας επιτυχημένος φορέας στον τομέα της διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας του. Δεν είναι μόνον ο χώρος που καταλαμβάνει το τέρμιναλ αλλά και η αξιοποίηση όλης της έκτασης όπου υπάρχουν εμπορικές επιχειρήσεις (π.χ. ΙΚΕΑ). Ολα αυτά δημιουργήθηκαν και απέδωσαν οικονομικά έσοδα για το κράτος ταχύτατα, καθώς δεν υπήρξαν εμπόδια και καθυστερήσεις. Αν ήταν να περάσουν από μια διαδικασία ατέλειωτης γραφειοκρατίας, οι επιχειρήσεις δεν θα μας επέλεγαν».
Συνεχίζει: «Βιώνουμε πρωτόγνωρες συνθήκες απώλειας του ΑΕΠ στη χώρα τα τελευταία χρόνια σε μια καθοδική πορεία που δεν έχει αντίστοιχή της στη διεθνή οικονομία. Η κρίση είναι ένας μύλος που μπορεί να αλέσει από τον απλό εργαζόμενο μέχρι τον πρωθυπουργό της χώρας. Κανείς δεν είναι εξασφαλισμένος μέσα στη δίνη. Ενα από τα πράγματα που με στεναχωρούν είναι ότι από το “Ελευθέριος Βενιζέλος” αναχωρούν όλοι αυτοί οι νέοι Ελληνες που αναζητούν μια καλύτερη τύχη στο εξωτερικό. Από την άλλη πιστεύω πως μόλις τα πράγματα πάνε καλύτερα στη χώρα, κάποια από αυτά τα εξαιρετικά μυαλά θα γυρίσουν και θα δημιουργήσουν νέες συνθήκες. Η ευχή μου είναι να βρούμε τον δρόμο μας ώστε να επιστρέψουν το συντομότερο πίσω».
Κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα για να «τσιμπήσουμε» και αλλάζουμε θέμα συζήτησης. Δύο από τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει ως επικεφαλής του αεροδρομίου ήταν αφενός η νομική διαφορά για την απόδοση του ΦΠΑ, με δημοσιεύματα που εμφάνιζαν την εταιρεία διαχείρισης του «Ελευθέριος Βενιζέλος» να μην έχει καταβάλει σημαντικά ποσά, αλλά και το θέμα των τελών προς τους γειτονικούς δήμους, τα οποία διεκδικούν οι τελευταίοι διά της νομικής οδού.
Το θεσμικό πλαίσιο
Ο Γιάννης Παράσχης απαντά: «Ενα από τα μυστικά της επιτυχίας του φορέα είναι η θωράκισή του μέσα από το θεσμικό πλαίσιο, όπως αυτό καθορίστηκε με νόμο κατά την ίδρυσή του, που του εξασφάλισε την απρόσκοπτη λειτουργία. Αυτά τα δύο περιστατικά αφορούν ειδικές ρυθμίσεις στον νόμο που διέπει το καθεστώς παραχώρησης και λειτουργίας και είναι φορολογικού χαρακτήρα. Ο ΔΑΑ έχει τηρήσει όλες τις νόμιμες υποχρεώσεις του και μάλιστα δεν πρέπει να ξεχνάμε όταν διαβάζουμε δημοσιεύματα που ισχυρίζονται ότι η Hochtief δήθεν φοροδιαφεύγει, ότι είμαστε μια ελληνική επιχείρηση και ότι το Δημόσιο κατέχει το 55%. Οι δύο υποθέσεις αυτές έχουν πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης και μέχρι στιγμής έχουμε δικαιωθεί και στα διεθνή δικαστήρια και στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Αυτό που ακούγεται πρόσφατα αναφορικά με τους Δήμους είναι τα τέλη όχλησης, τα οποία δεν είναι ζητήματα ανταποδοτικού ή φορολογικού χαρακτήρα, αλλά αντισταθμιστικού, τα οποία και αυτά έχουν προβλεφθεί και εκπληρωθεί σύμφωνα με τη σύμβαση.
Οσο η οικονομία πήγαινε καλά δεν είχαμε να αντιμετωπίσουμε τέτοια προβλήματα. Από το 2010 και μετά, άρχισαν να εμφανίζονται τέτοια θέματα και δεν το θεωρώ συγκυριακό… Πάντως, τέτοια φαινόμενα δεν δίνουν θετικά μηνύματα σε ξένους επενδυτές».
Η κουβέντα φτάνει στο τέλος. Ρωτώ τον Γιάννη Παράσχη πώς αισθάνεται που βλέπει το αεροδρόμιο ως έναν χώρο κόσμιας συμπεριφοράς, όπου όλοι σέβονται τον κανόνα απαγόρευσης του καπνίσματος και λειτουργούν ως Ευρωπαίοι. Γελάει: «Προχθές έβλεπα μια ομάδα Κινέζων να περνά τη διάβαση χωρίς να κοιτάξει ενώ ένα αυτοκίνητο ερχόταν καταπάνω τους με μεγάλη ταχύτητα. Ευτυχώς ο οδηγός σταμάτησε.
Γενικά πιστεύω ότι μέσα σε ένα ευπρεπές και πολιτισμένο περιβάλλον, ο Ελληνας ακολουθεί αβίαστα όλους τους κανόνες. Αρκεί να του το προσφέρεις».
Η συνάντηση
«Τσιμπήσαμε» στο εστιατόριο του ξενοδοχείου Sofitel. Εγώ παρήγγειλα τη σούπα ημέρας (κολοκυθόσουπα) και ο κ. Παράσχης πήρε ένα λαβράκι με ρύζι. Ηπιαμε δύο αναψυκτικά. Τον λογαριασμό τον ανέλαβε εκείνος.
Oι σταθμοί του
1960
Γεννιέται στην Αθήνα.
1978
Φεύγει στη Γερμανία, όπου σπουδάζει οικονομικά, μηχανολογία και παίρνει διδακτορικό στην επιχειρησιακή έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
1994
Επιστρέφει στην Ελλάδα. Γεννιέται ο γιος του.
1996
Προσλαμβάνεται στο ΔΑΑ λίγους μήνες μετά την ίδρυσή του.
2001
Ανοίγει το νέο αεροδρόμιο και αναλαμβάνει αναπληρωτής CEO. Γεννιέται η κόρη του.
2007
Αναλαμβάνει CEO στο ΔΑΑ και εκλέγεται πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αεροδρομίων (ACI Europe).
2011
Εκλέγεται πρόεδρος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Αεροδρομίων (ACI World).
2015
CEO της χρονιάς.