Οσο απαραίτητη είναι μια αριστερά που θα μάθει να κυβερνά, άλλο τόσο απαραίτητη είναι μια δεξιά που θα τολμήσει να σκέφτεται.
Η Δεξιά είναι ζαλισμένη. Η Ν.Δ. έχει πάψει από το 1985 να έχει δικό της μπούσουλα. Κυνισμός αντί Ανδρέας και κόμμα αντί ΠΑΣΟΚ επί Μητσοτάκη, τεμπέλικη απομίμηση κυβερνητικού ΠΑΣΟΚ επί Καραμανλή, θυμηδία κολεγιακού εθνολαϊκισμού επί Σαμαρά.
Κι όμως οι αξίες της, οι πολύτιμες συντηρητικές της αξίες έχουν περιγραφή από πολύ παλιά. Το τρίπτυχό της: πατρίς, θρησκεία, οικογένεια είναι εδώ. Χρειάζεται να το αναγνωρίσει και να το οικειοποιηθεί. Τώρα που αναζητά στίγμα και αρχηγό. Το σύνθημα γεννήθηκε κάπου στο 1870 για να προστατεύσει την πατρίδα από τις «υλιστικές» αξίες και τον «φεμινισμό», τις νεωτερικές βόμβες στα θεμέλια της εποχής. (Για μια αναλυτική και απολαυστική ιστορία του συνθήματος, ας ανατρέξει κανείς στο βιβλίο «Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια –
Ιστορία ενός συνθήματος (1880-1930)» της Εφης Γαζή στις εκδόσεις Πόλις.) Χρησιμοποιήθηκε, όλο και πιο ακραία, όλο και πιο συντηρητικά, καθεστωτικά, σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα, με αποκορύφωμα τη χούντα του 1967. Σαν απάντηση στο αριστερό τρίπτυχο: λαός, ιδεολογία, χειραφέτηση στις σχέσεις. Η κατάρρευση της χούντας στιγμάτισε ουσιαστικά τη δεξιά.
Οι καιροί αλλάζουν, οι λέξεις παίρνουν το νόημα που τους δίνουμε. Ακόμη και η γενιά του Πολυτεχνείου, ακούγοντας σήμερα το τρίπτυχο, θα σκεφθεί δυο φορές πριν μορφάσει με βδελυγμία. Οι δεσμοί με τη θρησκεία, την πατρίδα και την οικογένεια, αν και προσωπικοί, αποδεικνύονται οι πιο ανθεκτικοί «θεσμοί» αυτοπροσδιορισμού, μηχανισμοί δηλαδή που διαθέτουν τα άτομα για να κατανοήσουν τον κόσμο, πολεμοφόδια απαραίτητα για να μαχηθούν στη ζωή.
Θρησκεία ή κατήχηση; Ιστορία ή πατριδολατρία; Οικογένεια ή γενεοκρατία; Δικαιώματα;
Αποστολή της Ν.Δ. θα έπρεπε να είναι να δώσει επίκαιρες πολιτικές και θέσεις για τα βιβλία θρησκευτικών και ιστορίας, για το τζαμί, για το σύμφωνο διαβίωσης. Πολλοί θα μιλήσουν για πολυτέλεια μπροστά στο ασφαλιστικό, τις συντάξεις και τα υπόλοιπα. Κι όμως αυτή η συζήτηση είναι πολύ πρακτική. Πρόκειται για τη συλλογική μας ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε έγκαιρα τις αλλαγές σε έναν κόσμο που διαρκώς κινείται και να διαμορφώνουμε τη δική μας πρόταση.
Οι κοινές περιπολίες στο Αιγαίο, που έτσι που πάμε θα γίνουν καινούργιο Σκοπιανό, γιατί το Αιγαίο όπως και η Μακεδονία είναι μόνον Ελληνικά, το μεταναστευτικό: πόσους πρόσφυγες ή πόσους μουσουλμάνους αντέχει η Ελλάδα; και η φοβική χρήση της οικογένειας ως αναγκαστικού μηχανισμού επιβίωσης στην κρίση είναι τρία παραδείγματα άκαμπτης ανικανότητας να προσαρμοσθούμε στον πραγματικό κόσμο. Δεν προσαρμοζόμαστε, γι’ αυτό υποτασσόμαστε. Κι έτσι παραμένουμε αλύτρωτοι, κάνοντας τη δυσλειτουργικότητα εθνική ιδεολογία. Δεξιά ή αριστερά. Χάσαμε πέντε χρόνια σε μνημόνιο-αντιμνημόνιο και μαζί 25% του εθνικού εισοδήματος.
Η Ν.Δ., επειδή έχει αυτοεξαιρεθεί της συζήτησης, συντηρεί το αδιέξοδο. Στον χώρο των ιδεών είναι το κέντρο με την έννοια του τίποτα. Δεν έχει πειστική ερμηνεία που να βοηθάει τους ανθρώπους να καταλάβουν τι γίνεται και έτσι να δικαιολογεί την πολιτική της δράση.
Πατριωτική, λαϊκή, κοινωνική, βασιλική, φιλελεύθερη, μετριοπαθής, εμπαθής, όσα επίθετα και να αραδιάσεις παραμένει στιγματισμένη –από το κυβερνητικό της παρελθόν– και χωρίς στίγμα σε όλη τη μεταπολίτευση.
Για παράδειγμα, η περίοδος 2005-2012 είναι σαν τρύπα στην καρδιά, ένα κενό αμήχανης σιωπής για τη Ν.Δ. Το ιδεολογικό της κενό από την άλλη καλύπτεται είτε με συμπεριφορικές επικλήσεις ευπρέπειας και μετριοπάθειας, είτε με κλισέ περί μεσαίου χώρου και αντίθεσης στα άκρα.
Στη διαδικασία ανάδειξης αρχηγού, η Ν.Δ. καλείται να προτείνει τη δική της εκδοχή για το πού και πώς θα προχωρήσουμε. Μόνο με αντί στον ΣΥΡΙΖΑ η Ν.Δ. ακόμη και αν κάποτε κυβερνήσει θα είναι ένας τραγικός αντι-ΣΥΡΙΖΑ, μια απομίμηση των λαθών και όχι μια δημιουργική εναλλακτική με τη δική της προστιθέμενη αξία.
Μόνο με αντί, η αμφιλεγόμενη, ούτως ή άλλως, γι’ αυτό το κόμμα διαδικασία εκλογής από τη βάση θα παραμείνει τελετή πανηγυριώτικη.
* Ο κ. Γιάννης Αναστασάκος είναι μηχανικός και κοινωνικός επιστήμονας.