«Πάμε στο ελληνικό περίπτερο, έχει απογευματινό πάρτι». Την πρόταση αυτή άκουσα στα αγγλικά στη Φρανκφούρτη, στη Διεθνή Εκθεση του Βιβλίου, από ανθρώπους απ’ όλο τον κόσμο που συνάντησα εκεί χάρη σε πρόσκληση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών. Επικρατούσε μια προσμονή για το «ελληνικό πάρτι». Μάλλον επειδή ξέρουν πως οι Ελληνες κάνουν καλά πάρτι – ή έτσι έχουμε συνηθίσει να λέμε μεταξύ μας. Επίσης, επειδή περίμεναν να δοκιμάσουν μεζέδες, ούζο και κρασί και, σε κάθε περίπτωση, να νιώσουν κάτι από τη γνωστή ελληνική φιλοξενία και χαλαρή ατμόσφαιρα.
Δεν ξέρω εάν πήγαν τελικώς όλοι όσοι έλεγαν πως θα πάνε στο ελληνικό περίπτερο. Η έκθεση της Φρανκφούρτης –η μεγαλύτερη και σημαντικότερη έκθεση βιβλίου παγκοσμίως– είναι μια αχανής μητρόπολη με αμέτρητες παράλληλες εκδηλώσεις, δράσεις, ομιλίες και παρουσιάσεις. Εξάλλου, τέτοια «πάρτι» στήνει σχεδόν κάθε περίπτερο. Το Ισραήλ σερβίριζε ένα απόγευμα φαλάφελ, χούμους και τα τοιαύτα, το μεξικανικό άκουσα ότι θα έβγαζε τορτίγιες, τάκος και ίσως κανένα σφηνάκι τεκίλα.
Ενιωσα πάντως πολύ ωραία με όσα άκουγα για το ελληνικό περίπτερο. Κυρίως αισθάνθηκα πολύ όμορφα από την πρώτη στιγμή που το είδα, να έχει σχεδόν στηθεί, μία ημέρα πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης.
Καλαίσθητο, απλό αλλά καθόλου απλοϊκό, με τοπικό χρώμα, αλλά και με διεθνή χαρακτήρα, σύγχρονο αλλά με μια απαλή δόση του γραφικού (π.χ., μια όμορφη ελιά να φιγουράρει αγέρωχη, δωρική σχεδόν και διόλου παλιακή), με ωραίες καθαρές γραμμές στον χώρο υποδοχής – και σε καλή, γωνιακή θέση. Πάνω απ’ όλα, με τους υπεύθυνους να είναι διαρκώς εκεί, σε εγρήγορση και ετοιμότητα, με διάθεση φιλοξενίας και καθήκοντος. Θα ήταν άδικο να πω ότι με βάση τη δύσκολη κατάσταση που βιώνουμε ως χώρα ήταν απλώς μια πολύ καλή προσπάθεια. Ηταν κάτι περισσότερο από αυτό. Βεβαίως, όταν το επισκέφθηκα με φίλη δημοσιογράφο από τη Σαγκάη, ξαφνιάστηκε όχι μόνο από την ωραία ελληνική παρουσία, αλλά και από το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε περίπτερο έτσι κι αλλιώς. Προς τα έξω περνάει μια εικόνα διάλυσης μάλλον, παραβλέποντας ότι σχεδόν κάθε φορά, και σε κάθε τομέα, υπάρχουν κάποιες μονάδες ή/και ομάδες ανθρώπων που δεν αφήνουν τις συνθήκες να τους ορίζουν ακριβώς, αλλά εκείνοι να προσπαθούν να ορίσουν τις συνθήκες. Το ελληνικό περίπτερο στη Φρανκφούρτη είχε και την κίνησή του. Ξένοι εκδότες, ατζέντηδες και συγγραφείς συζητούσαν με Ελληνες συναδέλφους τους. Ελπίζω να πουλήθηκαν δικαιώματα ελληνικών βιβλίων. Και στο «πάρτι» είχε καλό κρασί. Υπάρχει μια αμηχανία όταν δεν γκρινιάζουμε, αλλά καλύτερα αυτό από την γκρίνια. Πολύ καλύτερα.