Παρατηρώ γύρω μου μια γενικευμένη κόπωση που τις περισσότερες φορές είναι βουβή απογοήτευση. Το αίσθημα έγινε πιο έντονο μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου όταν διαπιστώθηκε ότι η κυβέρνηση υπέστη λίγες μόνον φθορές. Βλέπω όλο και περισσότερους να θέλουν να γυρίσουν στον μικρόκοσμό τους και την οικογένειά τους, όσοι έχουν αυτή την πολυτέλεια, και ταυτόχρονα βλέπω άλλους να παίρνουν μικρά ή μεγαλύτερα ρίσκα γιατί δεν αντέχουν την ακινησία και την υποχρεωτική παρακμή. Οι περισσότεροι βέβαια είναι εξορισμένοι σε ένα τοπίο κοινωνικής παραλυσίας και οικονομικής ασφυξίας, γι’ αυτό και το όποιο ρίσκο προκαλεί έκπληξη και δέος.
Εχω ακούσει για εκείνους που κάνουν μικρά ανοίγματα στην αγορά, βελτιώνοντας τις υποδομές τους ή σχεδιάζοντας κάτι διστακτικά έστω, ελπίζοντας (χωρίς κανένα στοιχείο) ότι η κατάσταση αυτή δεν θα μπορεί να συνεχιστεί για πολύ ακόμη και ότι αργά ή γρήγορα ο κόσμος της αγοράς και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας θα ακουστεί. Πιθανόν να γίνει έτσι. Γιατί είναι τουλάχιστον τραγελαφικό, η Ελλάδα να παραμένει σε αιχμαλωσία αυτής της στείρας αντίληψης που μοιάζει να έχει διαπεράσει και δηλητηριάσει τα πάντα, όλους τους τομείς της ζωής.
Υπάρχει η εντύπωση σε πολλούς ότι ένα καθεστώς φαύλης δημοκρατίας τείνει να επιβληθεί. Οσοι είναι απέναντι στην κυβέρνηση, το νιώθουν. Οτι δηλαδή υπάρχει κάτι που απλώνεται σαν πλαγκτόν σε όλη την κοινωνία, κάτι απροσδιόριστο ως στόχευση αλλά ιδεολογικά ευδιάκριτο και πολιτικά ανιχνεύσιμο. Εχει το χρώμα της ημιδιαφάνειας και τη μυρωδιά της αυθάδειας.
Αυτή η σταδιακή διολίσθηση μέσα από τακτικές ημιαπολυταρχίας και διαθέσεις κυριαρχίας σε μείζονες πόλους όπως η παιδεία και η ενημέρωση, στηρίζεται στην ανοχή ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας που τις περισσότερες φορές αγνοεί ή υποτιμά αυτές τις παραμέτρους. Ηδη, η ελληνική κοινωνία καθώς έχει βυθιστεί οικονομικά, σε ΑΕΠ και ατομικό εισόδημα και συνεπώς αγοραστική δύναμη, αποκλίνει σταθερά διευρύνοντας την απόστασή της από τις χώρες με τις οποίες θα έπρεπε να συγκλίνει. Ψυχολογικά, ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών αισθάνεται εγκλωβισμένο, αιχμάλωτο ή σε ομηρία. Και αυτοί οι πολίτες-όμηροι μιας ιδεοληπτικής έχθρας στην εργασία, τον πλούτο και την αριστεία, αγωνίζονται να διασώσουν το ηθικό τους και να κρατήσουν την πόρτα μισάνοιχτη.