Με τα μάτια καρφωμένα στα σημερινά αποτελέσματα των τεστ αντοχής των ελληνικών τραπεζών που θα ανακοινωθούν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) βρίσκονται Αθήνα και Βρυξέλλες, καθώς από το μέγεθος των αναγκών θα εξαρτηθεί και το εάν τελικά η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα μπορέσει να αποσυνδεθεί από την ολοκλήρωση του πρώτου ελέγχου του προγράμματος ή όχι. Το νούμερο «κλειδί» για την αποσύνδεση των δύο θεμάτων είναι τα 10 δισ. ευρώ. Δηλαδή, από τις σημερινές ανακοινώσεις να μην προκύψει ανάγκη να καλύψει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) περισσότερα από 10 δισ. ευρώ στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Και αυτό γιατί το εν λόγω ποσό το έχει ήδη δανειστεί η Ελλάδα (βρίσκονται σε ειδικό λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας – ESM) και μπορεί να διατεθεί από τον ESM με απόφαση του συμβουλίου διοικητών του Μηχανισμού. Ετσι, εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεραστεί ο «σκόπελος» της Γερμανίας –και άλλων δορυφόρων της– που δεν θέλουν την αποσύνδεση της ανακεφαλαιοποίησης από τον έλεγχο, καθώς η σχετική απόφαση του ESM απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία (80%) και όχι ομοφωνία. Από την άλλη πλευρά, αν το ποσό που θα κληθεί να συνεισφέρει το ΤΧΣ ξεπερνάει τα 10 δισ. ευρώ, τότε η Ελλάδα θα πρέπει να δανειστεί μέρος και των υπόλοιπων 15 δισ. ευρώ που είναι διαθέσιμα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αυτό, όμως, προϋποθέτει εκ των πραγμάτων την έγκριση από ορισμένα εθνικά κοινοβούλια της Ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων και το γερμανικό. Εγκριση που είναι βέβαιο ότι δεν θα δοθεί χωρίς την επιτυχή ολοκλήρωση του ελέγχου και την εφαρμογή όλων των μεταρρυθμίσεων.
Ενδεικτικό της εγρήγορσης που επικρατεί είναι ότι σήμερα το απόγευμα –μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των τεστ αντοχής– αναμένεται να συνεδριάσει μέσω τηλεδιάσκεψης το Euroworking Group (EWG) για να εκτιμήσει την κατάσταση. Μάλιστα, στους κόλπους της Ευρωζώνης επικρατεί προβληματισμός τις τελευταίες ημέρες γύρω από αυτό το θέμα, καθώς υπάρχουν φωνές που επισημαίνουν ότι αν τελικά τα κεφάλαια που θα συνεισφέρει το ΤΧΣ είναι έως και 10 δισ. ευρώ, τότε υπάρχει ο κίνδυνος «χαλάρωσης» από την ελληνική πλευρά. Δηλαδή, να καθυστερήσει σκοπίμως η ελληνική κυβέρνηση την ολοκλήρωση του ελέγχου, προσδοκώντας σε αλλαγή των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί μέσω μιας μακράς διαπραγμάτευσης. Ηδη, άλλωστε, υπάρχει καθυστέρηση από την ελληνική πλευρά στην εφαρμογή του πρώτου πακέτου προαπαιτούμενων μέτρων. Στο EWG, που συνεδρίασε την Τετάρτη το βράδυ, έγινε ξεκάθαρο για άλλη μία φορά στην ελληνική πλευρά ότι αν δεν ολοκληρωθεί η λίστα με τα 48 προαπαιτούμενα, δεν μπορεί να υπάρξει η πρώτη εκταμίευση των 2 δισ. ευρώ. Και μετά τη λίστα των 48 προαπαιτουμένων ακολουθεί και δεύτερη με επιπλέον δράσεις, που ακόμα δεν έχουν αποφασιστεί, ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να ολοκληρωθεί και η αξιολόγηση που θα περιλαμβάνει και άλλα μέτρα.
Σύμφωνα, δε, με πληροφορίες, μέχρι την Πέμπτη, η Αθήνα είχε ολοκληρώσει τις 26 δράσεις και ήταν πολύ κοντά στο να «κλείσει» άλλες 7 παρεμβάσεις (συνολικά 33 από τις 48). Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας Μ. Γέγκερ, ξεκαθάρισε χθες ότι υπάρχουν «κενά» στην εφαρμογή του προγράμματος και πως υποδόσεις χωρίς να έχουν υλοποιηθεί όλα τα μέτρα δεν πρόκειται να εκταμιευθούν, ενώ σημείωσε ότι η συμφωνία που ισχύει περιέχει, ήδη, πολλή ευελιξία και δεν υπάρχει λόγος για περισσότερη, εξαιτίας της προσφυγικής κρίσης. «Ημασταν πολύ γενναιόδωροι με την Ελλάδα. Και δεν υπάρχει τώρα απολύτως κανένας λόγος να παρεκκλίνουμε από αυτό».
Στόχος της κυβέρνησης αλλά και των δανειστών είναι μέχρι την επόμενη εβδομάδα να έχει δοθεί το «πράσινο φως» για την εκταμίευση, ώστε στο Eurogroup στις 9 Νοεμβρίου και για λόγους κυρίως ψυχολογικούς να φανεί και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη ότι έχει καταγραφεί τουλάχιστον κάποια πρόοδος. Σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ δήλωσαν ότι έχει γίνει μία γενικότερη πρόοδος σε μία σειρά από θέματα, ενώ συγχρόνως, κυρίως η εκπρόσωπος του ΔΝΤ, εξέφρασαν και ανησυχία ότι έχει πέσει ο ρυθμός της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, καθώς μέσα στον Οκτώβρη έχουν υλοποιηθεί λιγότερα από τα μισά προαπαιτούμενα.
Τα ανοιχτά θέματα που εντόπισε το Euroworking Group είναι τα εξής:
1. Το πλαίσιο για τη λειτουργία του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων.
2. Η θέσπιση πλαισίου για τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας. Στο σημείο αυτό της συζήτησης, σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο, ο εκπρόσωπος της ΕΚΤ Μπενουά Κερέ ανέφερε ότι η πρόταση της ελληνικής πλευράς για προστασία της πρώτης κατοικίας αξίας 325.000 ευρώ είναι πολύ ελαστική, καθώς προστατεύει το 72% των «κόκκινων» δανείων.
Επίσης, εντοπίστηκε οπισθοδρόμηση στη ρύθμιση για τις 100 δόσεις και στις μεταρρυθμίσεις στον ΦΠΑ, με βασική διαφορά την εφαρμογή του 23% ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση.