Καθώς οι πλειστηριασμοί εξελίσσονται σε διελκυνστίδα μεταξύ κυβέρνησης και πιστωτών, η «Κ» επιχειρεί να αποσαφηνίσει τι ισχύει σήμερα και τι θα αλλάξει, σταχυολογώντας τα κρίσιμα ερωτήματα για τους δανειολήπτες.
– Τι ισχύει σήμερα για τους πλειστηριασμούς ακινήτων;
– Οι πλειστηριασμοί είναι σήμερα ελεύθεροι. Η προστασία που υπήρχε έληξε στις 31 Οκτωβρίου και έκτοτε μπορεί οποιαδήποτε τράπεζα ή ιδιώτης να ξεκινήσει τη διαδικασία πλειστηριασμού ενός ακινήτου.
– Γίνονται πλειστηριασμοί ακινήτων;
– Κυρίως από το Δημόσιο ή ιδιώτες. Οι τράπεζες κάνουν πολύ λίγους και μόνο σε μεγάλα ή βιομηχανικά ακίνητα. Τηρούν, δηλαδή, το άτυπο μορατόριουμ που έχει τεθεί έως τα τέλη του χρόνου.
– Προστατεύεται σήμερα η κύρια κατοικία;
– Μόνο μέσα από τον νόμο 3869. Πρόκειται για τον γνωστό νόμο Κατσέλη, που δίνει το δικαίωμα σε όποιον καταφεύγει στον νόμο να προστατεύσει την πρώτη του κατοικία από τη ρευστοποίηση, εφόσον εξοφλήσει το 80% της αντικειμενικής της αξίας, σε χρονικό διάστημα 20 ετών ή 35, υπό προϋποθέσεις.
– Σε τι αφορά η συζήτηση με τους πιστωτές που γίνεται τον τελευταίο μήνα;
– Αφορά αποκλειστικά στους όρους υπό τους οποίους θα προστατεύεται η πρώτη κατοικία εντός του νόμου Κατσέλη. Αρα οποιαδήποτε και αν είναι τα εισοδηματικά όρια ή η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας που θα μπορεί να προστατευθεί, αυτό θα προϋποθέτει την αποπληρωμή του 80% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
– Ο νόμος Κατσέλη αφορά μόνο οφειλές από δάνεια;
– Οχι, με την πρόσφατη νομοθετική αλλαγή στον νόμο Κατσέλη μπορούν να ενταχθούν και οι οφειλές που έχει κάποιος προς την εφορία ή τα ασφαλιστικά ταμεία.
– Εχει αλλάξει κάτι άλλο στον νόμο Κατσέλη;
– Βασική αλλαγή είναι τα νέα δικαιολογητικά που απαιτούνται, όπως εκκαθαριστικά σημειώματα, βεβαιώσεις οφειλών των πιστωτών, αντίγραφα δανειακών συμβάσεων, τίτλοι ιδιοκτησίας των ακινήτων της περιουσίας του δανειολήπτη και της συζύγου κ.ά. Επιπλέον, έχουν συντμηθεί σημαντικά οι χρόνοι για την εκδίκαση της αίτησης, στοχεύοντας στο ξεκαθάρισμα του όγκου των αιτήσεων.
– Τι είναι ο Κώδικας Δεοντολογίας της ΤτΕ για τα «κόκκινα» δάνεια;
– Ο Κώδικας αποτελεί το βασικό εργαλείο διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων από την πλευρά των τραπεζών. Ενεργοποιείται σταδιακά έως τα τέλη Δεκεμβρίου, ορίζοντας συγκεκριμένες διαδικασίες και υποχρεώσεις τόσο από την πλευρά των τραπεζών όσο και από την πλευρά των δανειοληπτών.
– Τι υποχρεώσεις έχω ως δανειολήπτης στο πλαίσιο του Κώδικα;
– Ο Κώδικας ορίζει ότι μέχρι τα τέλη του χρόνου, οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν στείλει επιστολές ενημέρωσης σε όσους οφειλέτες έχουν καθυστερήσει τη δόση του δανείου τους για πάνω από ένα μήνα. Μέσω της σχετικής επιστολής στην οποία θα αναφέρονται αναλυτικά τα στοιχεία της οφειλής θα καλείται ο δανειολήπτης να προσέλθει στην τράπεζα, προκειμένου να βρεθεί μια λύση στο δάνειό του.
– Τι διαφορετικό έχει η διαδικασία σε σχέση με ό,τι έκαναν μέχρι σήμερα οι τράπεζες;
– Το νέο είναι ότι η διαδικασία είναι συγκεκριμένη, τυποποιημένη και κυρίως υποχρεωτική. Συγκεκριμένη γιατί ο οφειλέτης θα πρέπει να προσκομίσει όλα τα αναγκαία στοιχεία που του ζητάει η τράπεζα σε σχέση με την οικονομική και περιουσιακή του κατάσταση. Τυποποιημένη γιατί έχει συγκεκριμένες ημερομηνίες και υποχρεωτική, γιατί τυχόν μη συμμόρφωση έχει επιπτώσεις για τον δανειολήπτη.
– Τι επιπτώσεις θα έχω αν δεν ανταποκριθώ σε ό,τι μου ζητάει η τράπεζα;
– Η βασική επίπτωση είναι ότι εάν κάποιος δεν ανταποκριθεί, μπαίνει σε ένα είδος «μαύρης» λίστας. Πρόκειται για τον χαρακτηρισμό του ως μη συνεργάσιμου, κάτι που λύνει τα χέρια στις τράπεζες και ανοίγει τον δρόμο για τον πλειστηριασμό της ακίνητης περιουσίας. Για να γίνει αυτό, ο οφειλέτης πρέπει να παραμείνει απαθής στις οχλήσεις της τράπεζας, δηλαδή σε τρεις διαδοχικές επιστολές, που θα του έχουν αποσταλεί εντός εξαμήνου.
– Τι δυνατότητες ρύθμισης του δανείου μου έχω με βάση το νέο καθεστώς;
– Εκτός από τις γωνστές ρυθμίσεις, οι τράπεζες δίνουν πλέον και νέες δυνατότητες, όπως το «πάγωμα» ενός τμήματος της οφειλής για πέντε ή περισσότερα χρόνια. Το τμήμα του δανείου που «παγώνει» δεν θα εκτοκίζεται και μπορεί να αποπληρωθεί μελλοντικά, εάν π.χ. εισπράξω ένα εφάπαξ ποσό ή εάν μπει εγγυητής ένα συγγενικό πρόσωπο πρώτου βαθμού, π.χ. ένα από τα τέκνα μου. Εναλλακτικά μπορεί το μέρος του κεφαλαίου να εκτοκίζεται με ένα χαμηλό επιτόκιο, έτσι ώστε να μη γιγαντώνεται το μέρος της οφειλής που μεταφέρεται προς αποπληρωμή στο μέλλον.
Πότε διαγράφονται οφειλές
– Μπορεί η τράπεζα και υπό ποιες προϋποθέσεις να μου διαγράψει μέρος της οφειλής μου;
– Ναι, μπορεί, αλλά μόνο εάν συνεργαστώ και αποδείξω με βάση τα εισοδηματικά και περιουσιακά μου στοιχεία ότι δεν έχω επαρκές εισόδημα για να ανταποκριθώ ούτε περιουσιακά στοιχεία για να ρευστοποιήσω.
Για να γίνει όμως αυτό, δηλαδή να διαγραφεί μέρος της οφειλής μου, πρέπει να χαρακτηριστώ συνεργάσιμος. Σε διαφορετική περίπτωση, η τράπεζα θα προχωρήσει σε όλες τις νόμιμες ενέργειες, που φθάνουν μέχρι τον πλειστηριασμό.
– Πώς αλλιώς μπορώ να απαλλαγώ από το χρέος μου;
– Αλλη δυνατότητα για να απαλλαγεί κάποιος από τα χρέη του είναι μέσα από τον πλειστηριασμό της ακίνητης περιουσίας βάσει του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Σύμφωνα με τον ΚΠολΔ, από την 1η Ιανουαρίου 2016 ο πλειστηριασμός ενός ακινήτου μπορεί να γίνει κάτω από την αντικειμενική του αξία, δηλαδή στην εμπορική του τιμή.