Υπόγεια σύγκρουση στο εσωτερικό της ΕΚΤ, αλλά και μεταξύ της κεντρικής τράπεζας και των εθνικών κεντρικών τραπεζών και εποπτικών αρχών προκαλεί η εποπτεία των τραπεζών της Ευρωζώνης. Αφορμή είναι η απαίτηση του εποπτικού μηχανισμού της ΕΚΤ, του Ενιαίου Μηχανισμού Εποπτείας (SSM), για υψηλότερη κεφαλαιακή επάρκεια και εναρμόνιση των κανόνων για τα κεφάλαια πρώτης διαβάθμισης, γεγονός που θα αυξήσει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για πολλές τράπεζες μεταξύ των οποίων και οι ελληνικές. Ωστόσο, η αιτία για την υποβόσκουσα ένταση είναι η απροθυμία των κρατών-μελών να παραχωρήσουν εξουσίες σε κεντρικό επίπεδο και η προσπάθεια της ΕΚΤ να συμβιβάσει την επεκτατική της νομισματική πολιτική με τις απαιτήσεις του εποπτικού της βραχίονα, απαιτήσεις που θα μπορούσε να περιορίσουν τον τραπεζικό δανεισμό και συνεπώς να έρθουν σε αντίθεση με τον ευρύτερο στόχο της ΕΚΤ για αναζωογόνηση της οικονομίας της Ευρωζώνης.
Σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ του πρακτορείου Reuters, έναν χρόνο αφότου η ΕΚΤ ανέλαβε τον ρόλο του μοναδικού εποπτικού οργάνου για τις λεγόμενες συστημικές τράπεζες της Ευρωζώνης, έχει δημιουργηθεί ρήγμα μεταξύ των κεντρικών τραπεζιτών και του ανεξάρτητου (σε κάποιο βαθμό) Ενιαίου Μηχανισμού Εποπτείας. Αφορμή είναι η σκληρή στάση που έχει υιοθετήσει ο SSM και η επικεφαλής του κ. Ντανιέλ Νουί όσον αφορά την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι τράπεζες της Ευρωζώνης και τα μέτρα, κυρίως αύξηση κεφαλαιακής επάρκειας, που θα πρέπει να πάρουν ώστε να είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν σε μια νέα κρίση. Οι προτάσεις της κ. Νουί για αύξηση των κεφαλαίων πρώτης διαβάθμισης των τραπεζών, η εξαίρεση των κεφαλαίων από τον αναβαλλόμενο φόρο από τα κεφάλαια πρώτης διαβάθμισης ταχύτερα απ’ ό,τι προβλεπόταν και ορισμένες προτάσεις για περιορισμό των κρατικών ομολόγων που θα μπορεί να κατέχει κάθε τράπεζα, έχουν προκαλέσει την αντίδραση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ. «Υπάρχουν πολλές συγκρούσεις, μικρές και μεγάλες και ο SSM δέχεται πυρά και από τις δύο πλευρές, από την ΕΚΤ και από τις εθνικές αρχές» αποκαλύπτει στο Reuters πηγή που επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμη. «Γίνεται φοβερό λόμπινγκ από μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ που με τη σειρά τους δέχονται λόμπινγκ από τις τράπεζες». Η κατάσταση περιπλέκεται από το γεγονός ότι ενώ ο SSM είναι ανεξάρτητος από την ΕΚΤ, ώστε να μην υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, οι προτάσεις του πρέπει να εγκριθούν από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ.
Βασικό σημείο τριβής είναι το ύψος των επιπλέον κεφαλαίων που έχει ζητήσει ο SSM από τις 122 τράπεζες που εποπτεύει άμεσα να συγκεντρώσουν για το 2016. Οι απαιτήσεις είναι ελαφρώς αυξημένες, γεγονός που σημαίνει ότι η αγορά θα πιέσει ορισμένες τράπεζες να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους. Μπορεί γενικότερα οι κεντρικοί τραπεζίτες να παραδέχονται ότι οι καλύτερα κεφαλαιοποιημένες τράπεζες είναι ισχυρότερες και σε καλύτερη θέση να αντέξουν μια νέα κρίση, ωστόσο ορισμένα μέλη της ΕΚΤ και εθνικοί κεντρικοί τραπεζίτες υποστηρίζουν ότι δεν είναι τώρα η κατάλληλη εποχή για νέες κεφαλαιακές απαιτήσεις. «Αυτό φαίνεται σαν αύξηση κεφαλαίου από την πίσω πόρτα. Θα γίνει μια φορά ή θα είναι η πρώτη σε μια μακρά σειρά» απαιτήσεων, λέει πηγή από εθνική κεντρική τράπεζα. «Αν είναι το πρώτο, τότε μιλάμε για δύσκολα εμπροσθοβαρή μέτρα, αν είναι το δεύτερο, τότε θα προκληθούν υφεσιακές πιέσεις» εξηγεί.
«Αγκάθι» η εναρμόνιση των κανόνων
Δεύτερο σημαντικό σημείο τριβής είναι η προσπάθεια της ΕΚΤ και της κ. Νουί να εναρμονίσουν τους τραπεζικούς κανόνες μεταξύ των κρατών-μελών. Χθες, ο SSM κατέθεσε νέα πρόταση ώστε να μην περιλαμβάνονται στα κεφάλαια πρώτης διαβάθμισης τα οφέλη από την αναβαλλόμενη φορολογία από το 2018, αντί για το 2022 που ήταν το αρχικό σχέδιο. Προς το παρόν, υπάρχουν περίπου 150 διαφορετικές εκδοχές για το ποια κεφάλαια θεωρούνται πρώτης διαβάθμισης και η ΕΚΤ δέχεται πυρά από ορισμένες εποπτικές αρχές που επιθυμούν να διατηρήσουν δικούς τους κανόνες, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να μεταχειρίζονται ευνοϊκότερα τις «δικές» τους τράπεζες. Τέλος, τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης προσανατολίζονται στο να χρηματοδοτούν αρχικά τα ίδια το Ταμείο Εκκαθάρισης Τραπεζών (SRF) μέχρι οι τράπεζες να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα τα κεφάλαια των 55 δισ. ευρώ.