Ηταν ένα κρύο δειλινό στα τέλη του περσινού Νοέμβρη. Τα θηριώδη μαύρα αυτοκίνητα που σταμάτησαν μπροστά στη γέφυρα Γκλιένικε, στο Πότσνταμ του Βερολίνου, σχημάτισαν ένα τείχος ανάμεσα στη γέφυρα και το πλήθος των περίεργων που είχαν συγκεντρωθεί στις όχθες του ποταμού Χάβελ. Τι συνέβαινε; Τι γύρευε εκεί τόσος κόσμος; Και γιατί, αίφνης, η περιοχή γέμισε «φουσκωτούς»; Η απάντηση σε όσους δεν κατάφεραν να έχουν οπτική επαφή με τα τεκταινόμενα δόθηκε το επόμενο πρωί, όταν το Γραφείο Τύπου της Καγκελαρίας έδωσε στη δημοσιότητα μια φωτογραφία της Αγκελα Μέρκελ, με σπορ περιβολή, ανάμεσα σε δύο κολοσσούς της αμερικανικής σόουμπιζ: τον Στίβεν Σπίλμπεργκ και τον Τομ Χανκς.
Η καγκελάριος είχε αποδεχθεί την πρόσκλησή τους να παρακολουθήσει ένα μικρό μέρος των γυρισμάτων της υπερπαραγωγής «Bridge of Spies» σε μια τοποθεσία που δεν ήταν δημιούργημα της φαντασίας των σεναριογράφων, αλλά πέρα για πέρα αληθινή. Σ’ εκείνο το σημείο, στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου γινόταν η ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ των αμερικανικών και των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών. Και οι τρεις παρευρισκόμενοι είχαν πολλά να πουν για την εποχή που ο κόσμος ήταν μοιρασμένος στα δύο και ένα τείχος ύψους 2 μέτρων χώριζε το Βερολίνο σε Ανατολικό και Δυτικό. Ο διάσημος σκηνοθέτης θυμήθηκε πως στο πρώτο του ταξίδι στη Γερμανία, το 1971, το πρώτο που ζήτησε να δει ήταν το Checkpoint Charlie και ο βραβευμένος με Οσκαρ ηθοποιός εκμυστηρεύτηκε στην… παρέα το φόβο που ένιωθε όταν ήταν μικρός -όπως όλη η γενιά του- απέναντι στους Σοβιετικούς. Η Μέρκελ γέλασε συγκρατημένα, λένε όσοι ήταν παρόντες στην κουβέντα, και απέφυγε να σχολιάσει. Ως Ανατολικογερμανίδα και «παιδί» του πρώην κομμουνιστικού καθεστώτος, τι θα μπορούσε να πει, άλλωστε;
Πέντε Οσκαρ στο ίδιο σετ!
H «Γέφυρα των κατασκόπων» στηρίζεται στο ομώνυμο μπεστ σέλερ, που εκδόθηκε το 2010 και αφηγείται μια αληθινή ιστορία. Ο Τομ Χανκς υποδύεται έναν δικηγόρο από το Μπρούκλιν, τον Τζέιμς Ντόνοβαν, στον οποίο η CIA αναθέτει το 1962 να ταξιδέψει στο Βερολίνο και να διαπραγματευτεί την ανταλλαγή του Αμερικανού πιλότου Φράνσις Γκάρι Πάουερς με τον Σοβιετικό κατάσκοπο Ρούντολφ Εϊμπελ (τον υποδύεται έξοχα ο Μαρκ Ράιλανς). Είναι η 30ή ταινία του 68χρονου Στίβεν Σπίλμπεργκ, αλλά η πρώτη που συνδυάζει δύο είδη στα οποία δεν είχε έως τώρα δοκιμαστεί: το δικαστικό δράμα και το κατασκοπικό θρίλερ.
Ο ίδιος σε κάθε ευκαιρία δηλώνει πόσο ενθουσιασμένος είναι που του δόθηκε η ευκαιρία να βάλει σε ένα φιλμ του στοιχεία από τις μεγάλες νεανικές αγάπες του: τα βιβλία του Τζον Λε Καρέ, τα καρτούν του Ντον Μάρτιν και τα φιλμ του Τζέιμς Μποντ. Μόνο που στη δική του ιστορία οι ήρωες δεν διαθέτουν «μαγικά» γκάτζετ, δεν πίνουν μαρτίνι και δεν ερωτοτροπούν με σαγηνευτικά κορίτσια. Εδώ το φόντο είναι σκοτεινό, η πλοκή γεμάτη ίντριγκες, πολιτικά παζάρια, λάθη, προδοσίες και συχνά άδικες θυσίες ανθρώπων-πιονιών στο γεωπολιτικό σκάκι. Επίσης, το σενάριο που έγραψαν οι Ιθαν και Τζόελ Κοέν μαζί με τον Ματ Τσάρμαν δεν προσεγγίζει μανιχαϊστικά το θέμα, δεν παρουσιάζει το μπρα-ντε-φερ ανάμεσα σε ΗΠΑ και Σοβιετική Ενωση ως το αρχέτυπο της μάχης ανάμεσα στο Καλό και το Κακό, δεν προβάλλει το φως της Δύσης απέναντι στο σκοτάδι του Σιδηρού Παραπετάσματος. Καταγράφει με πιστότητα τους φόβους αλλά και τον παραλογισμό μιας ολόκληρης εποχής.
Οσο για τον πρωταγωνιστή; Δέκα χρόνια μετά την τελευταία τους συνάντηση στο «Terminal», οι φίλοι με τα πέντε Οσκαρ (τρία ο Σπίλμπεργκ, δύο ο Χανκς) βρέθηκαν ξανά στο ίδιο σετ. Για τον 59χρονο ηθοποιό είναι σαν να μην πέρασε μία μέρα. Συνδέονται άλλωστε με βαθιά φιλία, από τότε που γνωρίστηκαν σε ένα πάρκο του Λος Αντζελες – δύο μπαμπάδες που είχαν βγει βόλτα με τα παιδιά τους. «Αυτό που συμβαίνει με τον Στίβεν είναι μοναδικό», λέει ο Χανκς. «Σκέφτεται πάντα με κινηματογραφικούς όρους πριν καν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, όλη η ταινία υπάρχει μέσα στο μυαλό του!»
Mε κόστος παραγωγής 40 εκατ. δολάρια, η «Γέφυρα των κατασκόπων» βγήκε στις αμερικανικές αίθουσες στα μέσα Οκτωβρίου και ήδη οι εισπράξεις της έχουν φτάσει τα 55 εκατ. Οχι κι άσχημα, αν αναλογιστεί κανείς πως απέναντί της έχει το «Spectre», τον Ματ Ντέιμον εγκλωβισμένο στον Αρη («Διάσωση») και τα τόσο δημοφιλή σε μικρούς και μεγάλους «Peanuts». Σε επίπεδο κριτικών, πάντως, ουδείς αμφισβητεί την υπεροχή της. Σύμφωνα με την Washington Post, «ο Σπίλμπεργκ εξακολουθεί να γυρίζει ταινίες που μας εμπνέουν, ένα είδος που πιστεύαμε πως δεν υπάρχει πια. Δόξα τω Θεώ που το κάνει!» Ενώ για το New Yorker, «όταν μια ταινία είναι τόσο απολαυστική, το τάιμίνγκ της τόσο γλυκό και η ατμόσφαιρά της τόσο καλά δουλεμένη, γιατί πρέπει οπωσδήποτε να ψάξει κανείς για κάποιο ελάττωμα; Σε τι θα βοηθήσει;»
Μάλλον ποντάρει στα σίγουρα, λοιπόν, όποιος προβλέπει πως η «Γέφυρα» θα σαρώσει στα επόμενα Οσκαρ. Τι καλύτερο -και πιο… βολικό- για να γιορτάσει η Δύση τη φετινή επέτειο των 26 ετών από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου;
info Η ταινία βγαίνει στις ελληνικές αίθουσες στις 26/11 από την Odeon.