Σε αντίθεση με ό,τι υποστηρίζουν τα λαϊκιστικά κόμματα, δεν υπάρχει ευθεία διασύνδεση μεταξύ των επιθέσεων στο Παρίσι και της μεταναστευτικής πολιτικής. Οι τρομοκράτες του «Ισλαμικού Κράτους» δεν διείσδυσαν μέσω των προσφύγων, στην πλειονότητά τους από τη Συρία, που συρρέουν στην Ευρώπη. Προήλθαν από το εσωτερικό της χώρας μας. Οι επιθέσεις, όμως, που προκάλεσαν σε ένα βράδυ 129 νεκρούς και 350 τραυματίες στη γαλλική πρωτεύουσα, θέτουν το ερώτημα της στάσης που μπορεί και πρέπει να υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση απέναντι στη διένεξη της Μέσης Ανατολής.
Μία λύση θα ήταν η αποχή. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, οι μεταστάσεις του σε ολόκληρη την περιοχή και οι επιπτώσεις του για τις μεγάλες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ρωσίας, δεν μας αφορούν. Η πιο σίγουρη λύση είναι να παραμείνουμε αποστασιοποιημένοι.
Η λογική αυτή είναι απαράδεκτη, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τις ηθικές αξίες –απέναντι στη βαρβαρότητα του ISIS, «η Ευρώπη υπερασπίζεται τις αξίες της»– αλλά και για πρακτικούς λόγους. Οσο και αν η Ευρώπη αδιαφορήσει για τη διένεξη στη Μέση Ανατολή, η διένεξη αυτή θα ασχοληθεί με την Ευρώπη, όπως με τη μορφή της εισροής προσφύγων, θυμάτων του εμφυλίου στη Συρία, όσο και με τα εγκλήματα του «Ισλαμικού Κράτους».
Η φιλοξενία
Εδώ και μήνες, τα 28 κράτη-μέλη της Ε.Ε. αναζητούν λύση στο μεταναστευτικό αυτό κύμα. Κάποια από τα κράτη αυτά βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, όπως η Ελλάδα. Αλλα θεωρούν καθήκον τους τη φιλοξενία των προσφύγων, όπως η Γερμανία. Κάποια πάλι, αρνούνται να τους υποδεχθούν προβάλλοντας διάφορα επιχειρήματα.
Η οργάνωση της φιλοξενίας αυτής αποτελεί σίγουρα την πρώτη και πιο επείγουσα ανάγκη. Οπως, όμως, ορθώς επισημαίνουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπισθεί στην πηγή του. Βραχυπρόθεσμα, οι άνθρωποι αυτοί, που βρίσκονται ήδη σε στρατόπεδα στην Τουρκία, την Ιορδανία ή τον Λίβανο, πρέπει να εξασφαλίσουν ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης. Μεσοπρόθεσμα, όμως, πρέπει να αναζητήσουμε πολιτική λύση στο πρόβλημα.
Η Γαλλία δεν έμεινε άπραγη στο θέμα αυτό. Μπορούμε να συζητήσουμε εάν η μέθοδος που επελέγη είναι η σωστή, αλλά δεν μπορούμε να προσάψουμε στην κυβέρνηση διάθεση απραξίας. Από τις πρώτες ημέρες του κινήματος κατά του Μπασάρ αλ Ασαντ, η γαλλική διπλωματία, υπό τον Νικολά Σαρκοζί όπως και με τον Φρανσουά Ολάντ, πιστεύει ότι η λύση αυτή περνάει μέσα από την απομάκρυνση του Ασαντ από την εξουσία. Πρέπει πάντα άλλωστε να υπενθυμίζουμε ότι το καθεστώς της Δαμασκού ευθύνεται για την πλειονότητα των 250.000 θυμάτων του εμφυλίου και ότι συνειδητά συνέβαλε στην ανάπτυξη του ISIS.
Η Γαλλία συμμετέχει στη διεθνή συμμαχία που συστήθηκε γύρω από τις ΗΠΑ. Εδώ και ένα χρόνο, διεξάγει από αέρος βομβαρδισμούς εναντίον θέσεων του «Ισλαμικού Κράτους». Η συμβολή της στον πόλεμο κατά της ισλαμικής τρομοκρατίας δεν περιορίζεται, όμως, στη Συρία. Οι γαλλικές δυνάμεις επιχειρούν στο Μάλι και σε άλλες χώρες, που συνορεύουν με τη Σαχάρα, εναντίον οργανώσεων σχετιζόμενων με την Aλ Κάιντα και το «Ισλαμικό Κράτος».
Στην Ευρώπη, όμως, η Γαλλία είναι απελπιστικά μόνη. Μόνο η Μεγάλη Βρετανία διατηρεί ακόμη την ικανότητα πραγματοποίησης στρατιωτικών επεμβάσεων εκτός των συνόρων της. Η βούληση, όμως, απουσιάζει.
Εμπλοκή και κίνδυνοι
Το φιάσκο της επέμβασης στο Ιράκ το 2003, στο πλευρό του Τζορτζ Μπους, άφησε πίσω του ίχνη. Η εμπλοκή δεν στερείται κινδύνων. Ο αποκεφαλισμός του στρατιωτικού στο Λονδίνο το 2013, όπως και οι επιθέσεις στο Παρίσι, αποτελούν εν μέρει αντίποινα των ισλαμικών οργανώσεων στις επεμβάσεις της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας στη Μέση Ανατολή. Μόνο εν μέρει, όμως. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το ανακοινωθέν ανάληψης της ευθύνης των επιθέσεων στο Παρίσι από το ISIS δεν κάνει την παραμικρή μνεία στον πόλεμο στη Συρία, αλλά καταγγέλλει τον «έκλυτο» χαρακτήρα της παριζιάνικης ζωής.
Ο κίνδυνος, ωστόσο, παραμένει. Καμία εμπλοκή δεν είναι ποτέ χωρίς συνέπειες. Αν η Ε.Ε. επιθυμεί να περιορίσει την προσφυγική ροή, οφείλει να εμπλακεί άμεσα στην επίλυση των συρράξεων. Η λύση αυτή δεν πρέπει να είναι αποκλειστικά στρατιωτική, αλλά κατ’ εξοχήν πολιτική.
Για να φθάσουμε όμως εκεί είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί στο έδαφος συσχετισμός δυνάμεων, ευνοϊκός σε μία συμβιβαστική λύση. Υπό αυτό το πρίσμα, η Γαλλία κουβαλάει μόνη ένα φορτίο, το οποίο θα έπρεπε να μοιρασθεί με τους Ευρωπαίους εταίρους της. Οι Σύροι πρόσφυγες, που καταφθάνουν στα παράλιά της, έκαναν την Ευρώπη να χάσει όση αθωότητα της είχε απομείνει.
* Ο κ. Ντανιέλ Βερνέ διετέλεσε διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας Le Monde.