«Υπάρχει, άραγε, ζωή σε άλλον πλανήτη;» Αυτή είναι μία από τις ερωτήσεις που έθεσαν χθες οι μαθητές του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας Φυλακών Τρικάλων, που είχαν την ευκαιρία μιας ιδιότυπης «απόδρασης» έως το CERN στη Γενεύη και το άναρχο σύμπαν. Οι περίπου 50 μαθητές –εκ των συνολικά 65 εγγεγραμμένων κρατουμένων– από 22 έως 55 ετών εξεπλάγησαν όταν, πριν από ενάμιση μήνα, ο διευθυντής του ΕΚΦΕ (Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών) Τρικάλων, Βασίλης Παππάς, τους ανακοίνωσε τη φιλόδοξη ιδέα του, να παρακολουθήσουν μέσω τηλεδιάσκεψης την ξενάγηση στο Επιστημονικό Kέντρο, όπως πραγματοποιείται σε πολλά σχολεία της χώρας. Οι προετοιμασίες για τη «μεγάλη μέρα» που ένα σχολείο φυλακών θα συνδεόταν για πρώτη φορά στην ιστορία του CERN με την ελίτ της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας ήταν πυρετώδεις και η προσμονή μαθητών και διδασκόντων ήταν μεγάλη, όπως περιγράφει η διευθύντρια, Εφη Χατζημάνου. Της εικονικής ξενάγησης προηγήθηκε μια εκλαϊκευμένη εισαγωγή σε άγνωστα στους έγκλειστους γνωστικά αντικείμενα: τη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων και την κοσμολογία.
«Ποιο είναι το κοινό σημείο μεταξύ της αδρονικής θεραπείας του καρκίνου και του CERN;» ρωτάει ο καθηγητής του ΕΜΠ δρ Νίκος Τράκας τους παρισταμένους, που αρχίζουν να αναρωτιούνται για τη σύνδεση των εν εξελίξει πειραμάτων στην Ελβετία με την καθημερινή ζωή. «Η τεχνολογία της εν λόγω θεραπείας συνδέεται με τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τον μεγάλο επιταχυντή αδρονίων του CERN», εξηγεί ο καθηγητής. «Είμαστε παιδιά των αστεριών – όχι μόνον λογοτεχνικά», υποστηρίζει από την πλευρά του ο επιστημονικός συνεργάτης του ΕΜΠ δρ Γιάννης Νταλιάνης, «τα συστατικά που μας απαρτίζουν δημιουργήθηκαν στα εσωτερικό των αστεριών, τα οποία κατά την έκρηξή τους διασκορπίζουν την ύλη τους στο Διάστημα».
«Με απασχολεί πολύ η προέλευση της ζωής», λέει στην «Κ» ένας εκ των μεγαλύτερων σε ηλικία μαθητών, «θέλω να σπουδάσω ψυχολογία». «Ως μαθητής Δημοτικού αποθαρρύνθηκα να συνεχίσω στο γυμνάσιο, γιατί είχα πρόβλημα με την ορθογραφία», θυμάται. Οσο, όμως, μεγαλώνει διαπιστώνει πως οι εσωτερικές ανησυχίες του δεν έλεγαν να «σωπάσουν». Ξεκοκαλίζει τις βιβλιοθήκες και αναζητά σπάνιους τίτλους. Από τον Σεπτέμβριο φοιτά στο σχολείο με απώτερο στόχο να δώσει εν συνεχεία εξετάσεις για εσπερινό λύκειο και στο τέλος… πανελλήνιες. «Στο μεταξύ θα έχω αποφυλακιστεί», λέει με ελπίδα. Η αγωνία για το μέλλον, άλλωστε, αποτυπώνεται σε όλες τις ζωγραφιές που είναι κρεμασμένες στους γύρω τοίχους: μορφές που κοιμούνται με αγκαλιά ένα ρολόι, πρόσωπα που χαμογελούν με κλειστά μάτια…
«Για να δούμε, είστε τόσο πολυεθνικοί όσο είμαστε εμείς;» ρωτάει στα ελληνικά τους κρατουμένους, έχοντας πίσω της έναν εκ των τεσσάρων μεγάλων ανιχνευτών, που βρίσκονται 100 μέτρα κάτω από τη γη, η δρ Μάχη Τσίρου από τη Γενεύη που μαζί με τον Αγγελο Αλεξόπουλο συνεχίζουν με την εξήγηση των πειραμάτων που γίνονται στο Κέντρο. Συνδεδεμένοι με κάμερες από τα γραφεία τους βρίσκονταν επίσης ένας Πακιστανός κι ένας Παλαιστίνιος (Muhammad Alhroob) για να ξεναγήσουν στα ούρντου και τα αραβικά τους αλλοδαπούς εικονικούς επισκέπτες εξ Ελλάδος. Μαζί με τους Ελληνες και Αλβανούς κρατούμενους συνυπάρχουν Πακιστανοί, Μπανγκλαντεσιανοί, Ινδοί, Μαροκινοί, Αλγερινοί, Ρουμάνοι και Βούλγαροι. Οι κρατούμενοι δεν μπορούν να συγκρατήσουν τον ενθουσιασμό και τις απορίες τους. «Από το Πακιστάν είμαστε 58 άνδρες και 8 γυναίκες επιστήμονες εδώ», αναφέρει ο Imtiaz Ahmed, κάνοντας τους συμπατριώτες του να φουσκώσουν από υπερηφάνεια. Κατά την περιήγηση στο control room του CERN, διαπιστώνουν την… πολυπολιτισμικότητα: μία Ιταλίδα, ένας Ελληνας και πολλοί Αμερικανοί ελέγχουν από τις οθόνες τους τις συγκρούσεις ιόντων μολύβδου. «Σας υπόσχομαι, την επόμενη φορά, πως θα σας ξεναγήσει και ένας Αλβανός επιστήμονας», δεσμεύτηκε διαδικτυακά η κ. Τσίρου, ενώ από τα Τρίκαλα οι κρατούμενοι τους αποχαιρετούν με το «Imagine» του Τζον Λένον, που έπαιξε με την κιθάρα του ένας εξ αυτών.