• Στο 37% του ΑΕΠ αντιστοιχούσαν τα κρατικά έσοδα της Ελλάδας από τη φορολογία και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης το 2013, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Υψηλότερο ποσοστό συγκεντρώνουν η Δανία και η Γαλλία (49% και 47% αντίστοιχα) και χαμηλότερο η Λιθουανία και η Ρουμανία (27%). Ο κοινοτικός μέσος όρος ανέρχεται περίπου στο 40%.
• Η Ελλάδα έχει υψηλότερη αναλογία εσόδων από έμμεση φορολογία και χαμηλότερη από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
• Η πραγματική φορολογική επιβάρυνση (effective tax rate) στα μερίσματα που διανέμει ελληνική εταιρεία κυμαίνεται μεταξύ 36,1% και 41,78%. Λαμβάνονται υπ’ όψιν ο αυξημένος εταιρικός φόρος (29%), ο παρακρατούμενος φόρος στα μερίσματα (10%) και η αυξημένη εισφορά αλληλεγγύης (0 – 8%). Το 2014 η φορολογική επιβάρυνση κυμαινόταν μεταξύ 33,4% και 36,36%.
• Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, το ύψος των φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων που ρυθμίσθηκαν από μεγάλους οφειλέτες (άνω του 1.000.000 ευρώ) με τον πρόσφατο ν. 4321/15 είναι περίπου 760 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το ύψος των προσαυξήσεων και προσθέτων φόρων που διαγράφηκαν ανέρχεται σε 190 εκατομμύρια ευρώ. Από τους 270 μεγάλους οφειλέτες που εντάχθηκαν στη ρύθμιση, μόνο 12 εξακολουθούν να τηρούν τους όρους της.
• Για τους εταιρικούς μετασχηματισμούς (συγχωνεύσεις, διασπάσεις, αποσχίσεις κ.λπ.) μεταξύ ελληνικών εταιρειών είναι σε ισχύ τρεις νόμοι που παρέχουν φορολογικά κίνητρα:
Α) Ο ν. 1297/72 παρέχει απαλλαγή από τον φόρο υπεραξίας, το χαρτόσημο και τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ).
Β) Ο ν. 4172/13 προβλέπει την αναβολή του φόρου υπεραξίας, δίνοντας κάποια επιπλέον κίνητρα για τη μεταφορά της ζημίας των εταιρειών που απορροφούνται, χωρίς απαλλαγή από χαρτόσημο και ΦΜΑ.
Γ) Ο ν. 2166/93 προβλέπει απλά την αποτύπωση λογιστικών αξιών και απαλλάσσει από χαρτόσημο και ΦΜΑ.
• Η Δήλωση Περιουσιακής Κατάστασης («πόθεν έσχες») που πρέπει να υποβάλλεται από δημόσιους λειτουργούς, εργολάβους του Δημοσίου, δημοσιογράφους κ.λπ. θα υποβάλλεται ηλεκτρονικά από το 2016, μαζί
με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Θα δηλώνονται υποχρεωτικά μεταξύ άλλων τα φυλασσόμενα εκτός πιστωτικών ιδρυμάτων ή εντός θυρίδων, και ιδίως μετρητά, τιμαλφή, πολύτιμα είδη, πολύτιμα μέταλλα, πολύτιμοι λίθοι: τα μετρητά όταν το συνολικό ποσό υπερβαίνει τις δεκαπέντε χιλιάδες (15.000) ευρώ, και τα λοιπά τιμαλφή όταν η αξία τους υπερβαίνει το ποσό των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ. Τα προαναφερόμενα ποσά αφορούν αθροιστικά υπόχρεο, σύζυγο και ανήλικα τέκνα. Το περιουσιολόγιο αναμένεται να ακολουθήσει σε μεγάλο βαθμό τη δομή της δήλωσης περιουσιακής κατάστασης.
• Εφόσον η φορολογική διοίκηση διαπιστώσει πως ο φορολογούμενος δεν έχει αποδώσει φόρους, τέλη ή εισφορές στο Δημόσιο πάνω από 150.000 ευρώ ή έχει εισπράξει επιστροφή των προαναφερθέντων με παράσταση ψευδών γεγονότων, μπορεί να δεσμεύσει το 50% των λογαριασμών παρακαταθηκών και των θυρίδων του. Το μη χρηματικό περιεχόμενο των θυρίδων και οι παρακαταθήκες δεσμεύονται στο σύνολό τους.
• Σε περίπτωση νομικών προσώπων/οντοτήτων, τα μέτρα διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου, δηλαδή η δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών, παρακαταθηκών και θυρίδων, επιβάλλονται και σε βάρος των ομόρρυθμων εταίρων καθώς και σε βάρος κάθε προσώπου εντεταλμένου από οποιαδήποτε αιτία στη διοίκηση ή διαχείριση ή εκπροσώπησή τους κατά τον χρόνο τέλεσης της αξιόποινης πράξης και μετά (ανεξάρτητα αν, εν τω μεταξύ, έχουν αποβάλει την ιδιότητα αυτή με οποιονδήποτε τρόπο ή για οποιαδήποτε αιτία).
• Καταργήθηκε η επιβολή δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων σε σχέση με την έκδοση και λήψη πλαστών και εικονικών φορολογικών στοιχείων. Γενικότερα, υπάρχει μια τάση ηπιότερης αντιμετώπισης των συγκεκριμένων πράξεων, καθώς καταργήθηκαν από 17.10.2015 και τα αυτοτελή πρόστιμα για έκδοση και λήψη πλαστών και εικονικών φορολογικών στοιχείων. Τα υπέρογκα πρόστιμα που ίσχυαν γενικά αύξαναν τα ανείσπρακτα «έσοδα» του Δημοσίου και δεν θεωρούνταν αποδοτικά.
• Οφειλή προς το Δημόσιο χαρακτηρίζεται «ανεπίδεκτη είσπραξης» εφόσον σωρευτικά: α. έχουν ολοκληρωθεί όλες οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης ή εκκαθάρισης και κήρυξης σε πτώχευση του υπόχρεου, β. έχει υποβληθεί η αίτηση ποινικής δίωξης για χρέη προς το Δημόσιο ή δεν είναι δυνατή η υποβολή της και γ. έχει πραγματοποιηθεί έλεγχος από ειδικά οριζόμενο ελεγκτή της αρμόδιας φορολογικής ή τελωνειακής αρχής, ο οποίος πιστοποιεί, με βάση ειδικά αιτιολογημένη έκθεση ελέγχου, ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις των προηγούμενων περιπτώσεων και ότι είναι αντικειμενικά αδύνατη η είσπραξη των οφειλών.
• Από το έτος που μια οφειλή καταχωρισθεί στα βιβλία του Δημοσίου ως ανεπίδεκτη είσπραξης και για τα επόμενα 10 χρόνια αναστέλλεται αυτοδικαίως η παραγραφή της, δεν χορηγείται στον οφειλέτη και τα συνυπόχρεα πρόσωπα αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας για οποιαδήποτε αιτία, ούτε άλλο πιστοποιητικό για μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων (εκτός εάν πρόκειται για είσπραξη χρημάτων που θα διατεθούν για την ικανοποίηση του Δημοσίου) και δεσμεύονται στο σύνολό τους οι τραπεζικοί και επενδυτικοί λογαριασμοί και το περιεχόμενο των θυρίδων. Το Δημόσιο διατηρεί ακέραιο το δικαίωμα για την είσπραξη της οφειλής ή συμψηφισμού αυτής και μετά την καταχώριση της οφειλής ως ανείσπρακτης.
• Ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Εσόδων δύναται να αποστέλλει ηλεκτρονικά στα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας στοιχεία των οφειλετών του Δημοσίου με συνολική ληξιπρόθεσμη οφειλή πάνω από 70.000 ευρώ.
Η εντολή δίνεται αυτόματα και κεντρικά χωρίς διάθεση ανθρωπίνου δυναμικού, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στη φορολογική αρχή να επιβάλλει στοχευμένα κατασχέσεις μόνο εάν και κατά τον χρόνο που υφίστανται λογαριασμοί με διαθέσιμο υπόλοιπο.
• Ο φόρος επί χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (Financial transaction tax) φαίνεται πως δεν θα εφαρμοστεί ούτε στις αρχές του 2016, όπως αρχικά είχε προγραμματιστεί, καθότι τα 11 κράτη-μέλη (μεταξύ των οποίων είναι η Ελλάδα, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία) που έχουν ταχθεί υπέρ του εν λόγω φόρου δεν έχουν καταφέρει ακόμα να συμφωνήσουν στον χειρισμό αρκετών χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (όπως π.χ. τα κρατικά ομόλογα).
Πηγή: Grant Thornton