Μια δισχιλιετής ιστορία ειπωμένη με εικόνες. Πρόσωπα γεμάτα κατάνυξη, μοναχοί και ιερείς που ξέρουν πως φυλάσσουν ό,τι πολυτιμότερο υπάρχει, προσκυνήματα φορτωμένα με μνήμες. Η Ισραηλινή φωτογράφος Ντάφνα Ταλ, της οποίας η ατομική έκθεση εγκαινιάζεται απόψε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο στη Βασιλίσσης Σοφίας, με τίτλο «Μια διαρκής πίστη: Η Ορθοδοξία στους Αγίους Τόπους», στρέφει το βλέμμα της στο ορθόδοξο στοιχείο της πατρίδας της.
Σεβασμός
Και το κάνει με αγάπη και τρυφερότητα, παρότι δεν ασπάζεται το δικό μας θρήσκευμα. Οι 40 λήψεις της λειτουργούν σαν μια νοερή περιήγηση σε εμβληματικά μέρη. Χρειάστηκε να τα επισκεφθεί ξανά και ξανά. Να γνωρίσει τους ενοίκους, να γίνει σχεδόν ένα με το περιβάλλον. Τη συναντήσαμε εχθές, μια ημέρα πριν από τα εγκαίνια, αφού είχε πια βάλει τις τελευταίες πινελιές στην έκθεση.
«Ζω στην Ιερουσαλήμ, σπούδασα φωτογραφία στη Νέα Υόρκη, αλλά η ιδέα τού να στρέψω τον φακό μου στην ορθόδοξη κοινότητα μου ήρθε πριν από κάποια χρόνια, χάρη στη γνωριμία μου με έναν Ελληνα που ζούσε στο Ισραήλ. Αρχισα να επισκέπτομαι εκκλησίες και μονές, με σκοπό να συναισθανθώ την ατμόσφαιρα, από την πόλη μέχρι την έρημο. Διάβασα αρκετά, μίλησα με ορθοδόξους, όχι μόνον για να μπορώ να καταλάβω το τελετουργικό σκέλος, αλλά για να έχω βαθύτερη σχέση με ό,τι πρεσβεύει αυτό το δόγμα. Γνώρισα πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους, που έχουν την αίσθηση του καθήκοντος και την υπερηφάνεια ότι βρίσκονται σε έναν από τους πιο σπουδαίους τόπους για τη θρησκεία».
Αφοσίωση
Μπαίνω σε πειρασμό να τη ρωτήσω τι την έκανε να επιστρέφει στα μέρη που είχε επιλέξει, συχνά νυχτερινές ώρες, με φωτογραφικό εξοπλισμό 20 κιλών στην πλάτη της: «Η επιθυμία μου να κάνω μια ολοκληρωμένη σειρά εικόνων, και αυτό προαπαιτεί αφοσίωση, προσπάθεια και τη γνώση ότι δεν αρκεί μια καλή στιγμή, μια παραγωγική φορά. Πρέπει να εξαντλήσεις το θέμα», υπογραμμίζει στην «Κ».
Η Ντάφνα Ταλ –με καταγωγή μισή σεφαρδίτικη, μισή εκσενάζι– ξέρει πως η Ιερουσαλήμ είναι μια ξεχωριστή πόλη, όπου το να προσεύχεσαι και να πιστεύεις είναι τόσο φυσικό όσο να αναπνέεις. Ομολογεί, ωστόσο, ότι αυτό που τη συγκίνησε περισσότερο στους ανθρώπους των οποίων έκανε τα πορτρέτα ήταν η πνευματικότητά τους. «Για να μπορέσω να την αποτυπώσω, χρειάστηκε να περάσω πολλές ώρες συζητώντας μαζί τους. Ετσι συνήθιζαν την παρουσία μου και, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, μπορούσα να παρακολουθώ και να τραβάω φωτογραφίες, χωρίς να είμαι ξένο σώμα σε μια εκκλησία».
Η φωτογράφος ξέρει την Ελλάδα πολύ καλά και την αγαπά. Εχει έρθει πολλές φορές για να δει από κοντά θρησκευτικά μνημεία, και το Βυζάντιο την έλκει ιδιαίτερα. Τη ρωτάω τόσο για το ταπεραμέντο Ελλήνων και Εβραίων όσο και για τα κοινά σημεία στη θρησκεία μας: «Αναμφισβήτητα υπάρχουν. Νομίζω ότι όσο ταξιδεύει κανείς και γνωρίζει άλλους πολιτισμούς, αναπτύσσει μια δυνατότητα κατανόησης που υπερνικά τους φόβους, τις διαφορές», λέει στην «Κ».
Οι περισσότερές της φωτογραφίες έχουν την ακτινοβολία ενός μοναχικού κεριού, ενώ οι συνθέσεις μοιάζουν συχνά με έργα ζωγραφικής. Σαν κιαροσκούρο του Καραβάτζο, οι ήρωές της έχουν έντονο βλέμμα: «Μοναχοί και ιερείς ξέρουν ότι επιτελούν σπουδαίο έργο στους Αγίους Τόπους», τονίζει.
Οι 40 φωτογραφίες της έκθεσης «Μια διαρκής πίστη: Η Ορθοδοξία στους Αγίους Τόπους» είναι δημιουργίες της καλλιτέχνιδος από το 2013 μέχρι και το 2015.
Αποτυπώνουν την πλούσια κληρονομιά της Ορθόδοξης Εκκλησίας στους Αγίους Τόπους. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της στενής συνεργασίας της με την ελληνική και τη ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η έκθεση παρουσιάζεται για πρώτη φορά. Συνδιοργανώνεται από την πρεσβεία του Ισραήλ στην Ελλάδα και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και πραγματοποιείται στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 25 χρόνια των πλήρων διπλωματικών σχέσεων Ισραήλ και Ελλάδος.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την καλλιτέχνιδα: www.dafnatal.com