Ο μύθος με τα αποθεματικά που είχαν τα Ταμεία και «τα έφαγαν οι κυβερνήσεις και οι βιομήχανοι», στον οποίο αναφέρθηκα χθες, σκοντάφτει στο γεγονός ότι μέχρι το 1972 ο πληθωρισμός ήταν χαμηλότερος από την αμοιβή των καταθέσεων. Επομένως, δεν υπήρξε, εκείνη την περίοδο, απώλεια αποθεματικών.
Ομως, μήπως χρησιμοποιούσαν τα αποθεματικά για να δανείζουν τους βιομηχάνους; Οπως σε κάθε μύθο, έτσι και σ’ αυτόν υπάρχει μίτος αληθείας. Πράγματι, η σφριγηλή μεταπολεμική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας υποστηρίχθηκε με πολλούς τρόπους από το κράτος. Υπήρξε αυτό κανόνας της οικονομικής πολιτικής όλων των κρατών της Δύσης και κύριο συστατικό της συνταγής των διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ. Ηταν μια σωστή συνταγή. Η ταχεία αύξηση του παραγόμενου πλούτου πολλαπλασίαζε εντυπωσιακά τα έσοδα των Ταμείων.
Δεν φαντάζομαι κανείς από τους σημερινούς μυθοπλάστες να ισχυρίζεται ότι το πλεόνασμα από τις εισφορές εργαζομένων/ εργοδοτών έπρεπε να τοποθετηθεί στην… Ελβετία. Αφού λοιπόν έμενε εντός του τραπεζικού συστήματος, λογικά θα αποτελούσε το αντίκρισμα των επενδύσεων και των δανείων που έγιναν εκείνη την περίοδο.
Με αυτό τον τρόπο, το ΙΚΑ και τα άλλα Ταμεία εισέπραξαν εντυπωσιακό αναπτυξιακό μέρισμα. Ο καθηγητής Πλάτων Τήνιος υπελόγισε ότι στην περίοδο 1957-1970 ο όγκος των εισφορών αυξήθηκε κατά 13%, ενώ και το 1970-1985 η αύξηση συνεχίστηκε με 8,1%. Ακόμη και στο διάστημα 1985-2000 σημειώνεται μικρή άνοδος 4,3%, αν και οφείλεται στην αύξηση των κρατήσεων μετά το 1990-92, εξέλιξη που έπρεπε να μας έχει υποχρεώσει σε σοβαρή διαρθρωτική προσαρμογή του συστήματος. Δυστυχώς, μπήκαμε στην Ευρωζώνη και οι τρύπες μπαλώθηκαν με δανεικά, μέσω των οποίων το κράτος πλήρωσε για τα ελλείμματα των Ταμείων, μόνον από το 2000 και μετά, ποσό που έχει ήδη ξεπεράσει τα 200 δισ. ευρώ, δηλαδή τα 2/3 του δημοσίου χρέους.
Είναι λοιπόν σωστό ότι σειρά «αναπτυξιακών νόμων» έδινε μεταξύ άλλων κινήτρων για νέες επενδύσεις και τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, όπως γινόταν παντού στον κόσμο των αναπτυσσομένων κρατών. Υπολογισμοί του 1983, από τους τότε κομματικούς κύκλους, μίλησαν για «χάρισμα κοντά στα 40 δισ. δραχμές». Δεν υπήρξε όμως ποτέ αξιόπιστη μελέτη πίσω από αυτό τον αριθμό. Μόνον μια μελέτη αν είχε γίνει, θα μπορούσαμε καλύτερα να συγκρίνουμε τη «ζημία» με το αναπτυξιακό «όφελος». Εύκολα θα προέκυπτε ότι το όφελος ήταν μάλλον συντριπτικά μεγαλύτερο.
Με δύο λόγια, ζημία από τα παλαιά αποθεματικά, είτε γιατί τα «άφηναν άτοκα» είτε γιατί τα «χάριζαν στους βιομηχάνους», δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι υπήρξε, ότι ήταν άξια λόγου και, κυρίως, ότι επηρεάζει σε οτιδήποτε τη σημερινή κατάσταση του ασφαλιστικού και τις αποφάσεις για τα επόμενα 50 χρόνια του συνταξιοδοτικού συστήματος.