Από μακριά μοιάζει με ένα γιγάντιο φύλλο χαρτί που αιωρείται πάνω από το ογκώδες κτίριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Τόσο λεπτό, που ζυγίζει… 4.400 τόνους και θα «σηκώσει» 5.700 φωτοβολταϊκά πάνελ. Η ολοκλήρωση του στεγάστρου του Κέντρου Πολιτισμού στην Καλλιθέα σηματοδοτεί το πέρασμα στην τελική φάση του έργου, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το καλοκαίρι του 2016. Τότε το Κέντρο θα ανοίξει πάλι τις πόρτες του στο κοινό, για ένα τετραήμερο πολιτιστικών εκδηλώσεων με ένα πρόσωπο-έκπληξη.
Η κατασκευή ενός στεγάστρου που θα μοιάζει να ίπταται πάνω από το κτίριο της όπερας ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα σύλληψη του Ιταλού αρχιτέκτονα Ρέντσο Πιάνο, η οποία αποδείχθηκε ιδιαίτερα πολύπλοκη στην κατασκευή. «Η αρχική σκέψη ήταν ένα μεταλλικό, διάτρητο στέγαστρο. Ομως σύντομα αντιληφθήκαμε ότι δεν θα εξέφραζε αυτό που επιθυμούσε ο Πιάνο», εξήγησε χθες ο Θόδωρος Μαραβέλιας, τεχνικός διευθυντής του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. «Επρεπε να αναζητηθεί μια άλλη λύση, ένα υλικό που να μπορεί να δουλευτεί χωρίς αρμούς, σε μια απλή και συνεχή γεωμετρία».
Ετσι, επελέγη το ferro-cement, λεπτό αλλά ισχυρό στρώμα τσιμέντου με ένα εσωτερικό πλέγμα από χάλυβα. Το υλικό χρησιμοποιείται ευρέως σε σκαριά πλοίων και υδατοδεξαμενές, αλλά η τελευταία φορά που χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλο κτίριο ήταν το 1960, σε ένα από τα στάδια που φιλοξένησαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης.
Οπως εξήγησε ο κ. Γρηγόρης Πενέλης, σύμβουλος της κοινοπραξίας για στατικά θέματα, το στέγαστρο έχει το σχήμα ατράκτου (σαν φτερό αεροπλάνου, με πάχος μόλις 23 εκατοστά στις άκρες και 4,5 μέτρα στο κέντρο) και αποτελείται από 717 κομμάτια, τα οποία κατασκευάστηκαν επιτόπου. Τα κομμάτια βιδώθηκαν μεταξύ τους και «τσιμενταρίστηκαν» σε ύψος 43 μέτρων, επάνω σε σκαλωσιές. Το στέγαστρο είναι κούφιο στο εσωτερικό του (κρύβοντας τα μεταλλικά πλέγματα που το ενώνουν). Ολο το βάρος «κρέμεται» από 120 ελατήρια, τέσσερα σε καθεμία από τις 30 κολόνες του, οι οποίες έχουν μικρή διατομή (40,6 εκατ. οι εξωτερικές, 45,7 εκατ. οι εσωτερικές), προκειμένου να ενισχύουν την εντύπωση ότι το στέγαστρο βρίσκεται «στον αέρα». Οσο για τον ίδιο τον αέρα; Το στέγαστρο ταλαντώνεται: από 2-3 εκατοστά σε κανονικές συνθήκες έως 10 εκατοστά σε περίπτωση τυφώνα.
Μέσα στον Δεκέμβριο θα ξεκινήσει η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στην οροφή του, τα οποία θα παράγουν 2.000MW/έτος για τις ανάγκες των κτιρίων. Οπως ανέφερε η Χριστίνα Λαμπροπούλου, οικονομική διευθύντρια του Ιδρύματος, την ίδια περίοδο ολοκληρώνεται ο «Φάρος», η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων επάνω στο κτίριο της Λυρικής, ενώ συνεχίζεται η τοποθέτηση του εξοπλισμού, του μηχανισμού της σκηνής, των καθισμάτων της όπερας, των φωτιστικών. Στον εξωτερικό χώρο ολοκληρώνεται το υδάτινο κανάλι (θα ξεκινήσει να γεμίζει τον Φεβρουάριο) και οι φυτεύσεις του πάρκου (έχουν φυτευθεί 640 δέντρα και 150.000 θάμνοι, απομένουν 800 δέντρα και 180.000 θάμνοι). Θα ακολουθήσουν οι αθλητικές εγκαταστάσεις και η εσωτερική οδοποιία.
Το συγκρότημα θα είναι έτοιμο το καλοκαίρι, ώστε να ξεκινήσει η «μετακόμιση» της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Λυρικής. Την περίοδο εκείνη, από τις 23 έως τις 26 Ιουνίου, το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος θα ανοίξει και πάλι για το κοινό, με ένα τετραήμερο πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων. Το πρόγραμμα θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα και θα έχει πρωταγωνιστή ένα πρόσωπο-έκπληξη, περφόρμερ και εικαστικό (άραγε θα είναι η Bjork;).
Με την κατασκευή να ολοκληρώνεται, το ενδιαφέρον στρέφεται σταδιακά στην «επόμενη ημέρα». Ηδη βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις με το υπουργείο Οικονομικών για το τελικό μοντέλο λειτουργίας του Κέντρου Πολιτισμού (από το οποίο θα εξαρτηθεί και το ετήσιο κόστος λειτουργίας του). Παράλληλα, όπως ανέφερε ο Γιώργος Αγουρίδης, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος, αποφασίστηκε να ξεκινήσει ο σταδιακός «απογαλακτισμός» του φορέα που έχει αναλάβει το εγχείρημα, ώστε να προετοιμαστεί για την παράδοσή του στο Δημόσιο. Τον Φεβρουάριο κλείνει μετά από δυόμισι χρόνια και το Κέντρο Επισκεπτών και «μετακομίζει» στο μόνιμο κτίριό του, στο εσωτερικό της έκτασης, προκειμένου να ολοκληρωθεί η ανάπλαση της εσπλανάδας.