Η φωνή του Στέφανου Μίλερ, του Αμερικανού αρχαιολόγου που έδωσε πνοή ζωής στην αρχαία Νεμέα, είχε θυμό και συγκίνηση, στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής: «Τώρα που σας μιλώ, κοιτάζω από το παράθυρο τον αρχαιολογικό χώρο και σκέφτομαι πόσο έχει αλλάξει από τότε που τον πρωτοαντίκρισα πριν από τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες. Οι τρεις κολόνες του ναού έγιναν εννέα μετά την αναστήλωση. Και το στάδιο βγήκε κυριολεκτικά από το χώμα.
Το 1973 είχαμε έναν τουρίστα τον χρόνο. Δεν είναι σχήμα λόγου, είναι πραγματικός αριθμός. Φέτος είχαμε 70.000. Και ο χώρος στάθμευσης των επισκεπτών, που συνήθως είναι γεμάτος, τώρα είναι άδειος. Από την 1η Νοεμβρίου μέχρι σήμερα το αρχαιολογικό πάρκο, που περιλαμβάνει και το μουσείο, παραμένει κλειστό το Σάββατο και την Κυριακή ελλείψει προσωπικού. Ερχονται πούλμαν με τουρίστες και φεύγουν άπραγοι. Γιατί η ελληνική πολιτεία, που καίγεται για έσοδα και θετική προβολή, δεν κάνει κάτι; Δεν είναι μόνον ότι ντρέπομαι γι’ αυτό που συμβαίνει. Είναι ότι αισθάνομαι ξανά κουτός που αφιέρωσα ολόκληρη τη ζωή μου να κάνω κάτι για την Ελλάδα. Και ποιο είναι το αποτέλεσμα; Πώς θα δώσουμε το καλό παράδειγμα ότι τα πράγματα όντως πάνε μπροστά;».
Ενας ξένος πατριώτης
Ο Στίβεν Μίλερ, που έχει γίνει πια Στέφανος ύστερα από τόσα χρόνια στη Νεμέα, μιλά ίσως περισσότερο με τον καημό ενός πατριώτη και λιγότερο με την πικρία ενός ξένου. Ομως ο τεράστιος αγώνας του δεν φαίνεται να συγκινεί το υπουργείο Πολιτισμού, αλλά –όπως λέει ο αρχαιολόγος– ούτε τον ίδιο τον υπουργό κ. Μπαλτά, με τον οποίον δεν έχει καταφέρει να συναντηθεί. Παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις από σειρά υπουργών –και αναπληρωτών υπουργών– πως το θέμα θα λυθεί, η εκκρεμότητα παραμένει εδώ και χρόνια.
«Το καλοκαίρι το υπουργείο φρόντισε να στείλει προσωπικό, και ο χώρος λειτουργούσε περισσότερες ώρες, από τις 8 το πρωί έως και τις 8 το βράδυ. Υστερα έληξαν οι συμβάσεις και επιστρέψαμε στα προβλήματα», υπογραμμίζει ο Μίλερ. Το ζήτημα δείχνει ευεπίλυτο: χρειάζεται η πρόσληψη μερικών ακόμη ατόμων, που μπορεί να φτάσουν τα πέντε. Και αν σκεφτεί κανείς ότι η Νεμέα φέρνει έσοδα, η δαπάνη αυτή δεν είναι τόσο μεγάλη. Δυστυχώς το κράτος ολιγωρεί…
Ο Μίλερ μάς εξηγεί: «Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν πέντε υπάλληλοι επιφορτισμένοι με τη φύλαξη και τη λειτουργία μουσείου και αρχαιολογικού χώρου. Και τρία άτομα που πληρώνονται από τον Δήμο, αλλά λόγω συμβάσεων δεν μπορούν να εργαστούν το Σαββατοκύριακο. Ετσι, αν και ο χώρος είναι ανοικτός μέσα στην εβδομάδα, είναι κλειστός τις ημέρες που υπάρχει και η μεγαλύτερη ροή επισκεπτών.
Αναβίωση
Ο Μίλερ δεν είναι τυχαία περίπτωση. Ο διδάσκων στο Μπέρκλεϊ έχει καταφέρει να συγκεντρώσει και να αξιοποιήσει πόρους από Ελληνες και ξένους χορηγούς μέσα από τη διαφάνεια του σωματείου «Οφέλτης». Ταυτόχρονα έχει κάνει τη Νεμέα γνωστή στα πέρατα του κόσμου, χάρη στην αναβίωση των αγώνων που συγκεντρώνουν ανθρώπους από εκατοντάδες διαφορετικές εθνικότητες, ως δρομείς, εθελοντές και υποστηρικτές. Οι ντόπιοι αισθάνονται εξαιρετικά υπερήφανοι.
Πριν από λίγο καιρό έγινε μια παρουσίαση στην Αρχαιολογική Εταιρεία, όπου ο Αγγελος Δεληβοριάς κήρυξε την επίσημη έναρξη των αγώνων που θα γίνουν από τις 10 έως τις 12 Ιουνίου. Ο Στέφανος Μίλερ μάς λέει: «Με έχουν καλέσει στη Στοκχόλμη και το Παρίσι να μιλήσω για τα Νέμεα. Είναι ένας θεσμός που έχει μεγάλη απήχηση διεθνώς. Τι να τους πω; Οτι ο χώρος είναι κλειστός τα Σαββατοκύριακα;».