Δεν είναι εύκολο πρόβλημα το προσφυγικό – μεταναστευτικό, και επομένως δεν είναι εύκολη και η λύση του. Κυρίως γιατί αποτελεί παράγωγο της φοβερής κρίσης της Συρίας και του Ιράκ, όπου έχουν εμπλακεί αναρίθμητοι παίκτες με διαφορετικούς στόχους ο καθένας, αλλά και γιατί τα κλειδιά της ροής των προσφύγων – μεταναστών τα κρατά η Τουρκία, η οποία τα χρησιμοποιεί για να προωθήσει τα δικά της σχέδια.
Σχέδια που ασφαλώς αφορούν άμεσα την Ελλάδα, αφορούν την Ευρώπη γενικότερα και προσδιορίζονται από τις φιλοδοξίες της Aγκυρας για τη θέση της στη διεθνή σκηνή. Πιο συγκεκριμένα, αποτελούν βασικό μοχλό των μεγαλεπήβολων επιδιώξεων του καθεστώτος Ερντογάν σε μία ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει τη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο, πρώην δημοκρατίες της Σοβιετικής Ενωσης και τα Βαλκάνια. Πολύ απλά, πρόκειται για οραματική προσπάθεια αναβίωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην περίοδο της ακμής της, αλλά με νέα μορφή…
Η επιθετική πολιτική που ακολουθεί η Τουρκία προς ολόκληρο τον περίγυρό της έχει ως αποτέλεσμα την επιδείνωση των σχέσεών της με πολλές χώρες, και το πιθανότερο είναι ότι τα σχέδιά της δεν θα ευοδωθούν. Αυτό όμως θα διαπιστωθεί οριστικά στο μέλλον. Τώρα αποτελεί παράγοντα με δυνατότητα αποσταθεροποίησης της Ευρώπης λόγω προσφυγικού – μεταναστευτικού και ως τέτοιος εκλαμβάνεται, κρίνοντας από τις διαβουλεύσεις που γίνονται μαζί της και από τη συμμετοχή της στην πρόσφατη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής με το σχετικό αντικείμενο. Δυστυχώς, η περιφρούρηση των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη Μεσόγειο εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από τη βούληση και τη συμπεριφορά της Αγκυρας. Με αυτή την έννοια, έχει δίκιο ο πρωθυπουργός όταν θέτει το ρητορικό ερώτημα στους Ευρωπαίους με ποιον τρόπο μπορεί η Ελλάδα να εμποδίσει τη ροή των προσφύγων και των μεταναστών, εφόσον βέβαια αποκλείεται η ανάσχεσή τους στη θάλασσα.
Ωστόσο, ενώ είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, ή μάλλον τίποτα, για να σταματήσει η σφαγή στη Συρία και το Ιράκ και κυρίως για να περιοριστεί η ροή των προσφύγων – μεταναστών, η κυβέρνηση δείχνει μεγάλη ανικανότητα στη διαχείριση των προσφύγων και των μεταναστών που καταφθάνουν στην ελληνική επικράτεια. Δεν οργανώνει στοιχειωδώς την υποδοχή των δυστυχισμένων στα νησιά, και οι οργανώσεις που πρωτοστατούν στον τομέα αυτόν αποτελούνται από ξένους εθελοντές, δεν περιορίζει την εκμετάλλευσή τους από τα ντόπια κυκλώματα, ανέλαβε την υποχρέωση να δημιουργήσει τα λεγόμενα hotspots για την ταυτοποίησή τους μέσα σε καθορισμένο χρονικό διάστημα και δεν το έκανε, δεν φρόντισε να βρει και να οργανώσει τους χώρους φιλοξενίας, αν και γνωρίζει ότι πρέπει να βρει καταλύματα για 50.000 από αυτούς. Δεν είναι ασφαλώς εύκολα όλα αυτά και λόγω των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών (χαρακτηριστικό παράδειγμα ο παλικαράς δήμαρχος της Κω), όπως και εξαιτίας του φόβου μήπως μείνουν εδώ οι οικονομικοί μετανάστες που είναι ανεπιθύμητοι στην Ευρώπη.
Από την άλλη πλευρά, αν η κυβέρνηση και η κρατική μηχανή είχαν δείξει στοιχειώδη επάρκεια, δεν θα βρισκόταν η χώρα στο εδώλιο του κατηγορουμένου, δίπλα στην Τουρκία, στη σύνοδο κορυφής, και αυτό δεν γίνεται να μην το φανταζόταν ο Αλ. Τσίπρας. Γιατί αυτό έγινε. Οι Ευρωπαίοι κατηγόρησαν δικαίως την Τουρκία ότι δεν έκανε τίποτα σχεδόν από όσα υποσχέθηκε για την ανακοπή της ροής, την προειδοποίησαν επίσης ότι δεν πρόκειται να πάρει την οικονομική βοήθεια που υποσχέθηκαν αν συνεχίσει την ίδια τακτική, αλλά η Αθήνα τούς έδωσε την ευκαιρία να βάλουν και εναντίον της. Ενώ αν είχε δείξει κάποια επάρκεια, θα μπορούσε να συμπαραταχθεί μαζί τους στις πιέσεις που άσκησαν στην Τουρκία, ώστε αυτές να περιλαμβάνουν και την επαναφορά της βίζας από την τουρκική κυβέρνηση για τους πολίτες των χωρών της Βόρειας Αφρικής (Μαγκρέμπ). Η Τουρκία την έχει καταργήσει από χρόνια, έτσι συρρέουν εκεί οικονομικοί μετανάστες και περνούν στην Ελλάδα.
Στους επόμενους έξι μήνες θα καθοριστούν η μορφή και οι αρμοδιότητες της ευρωπαϊκής δύναμης για τη φύλαξη των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων. Σοβαρό για τη χώρα μας, γιατί ίσως να κρύβει παγίδες, αλλά να θυμόμαστε ότι πάγια πολιτική μας είναι η αναγνώριση των συνόρων μας ως εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης και ότι ήδη έχουμε αποδεχθεί διατάξεις για κοινή ευρωπαϊκή δράση όταν οι περιστάσεις το απαιτούν.