Ο αχρείαστος διχασμός

2' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το τέλος του 2015 βρίσκει την ελληνική κοινωνία ακόμη μία φορά διχασμένη. Ακτιβιστές των δικαιωμάτων της ομοφυλοφιλικής κοινότητας προελαύνουν και ζητούν από τον νομοθέτη να γίνει περισσότερο τολμηρός κατά τη σκοπούμενη μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου. Από την άλλη πλευρά, μητροπολίτες προβαίνουν σε ανοίκειους χαρακτηρισμούς και προτροπές προς το ποίμνιό τους να αντιδράσει. Αφορμή για όλα αυτά αποτέλεσε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, με την οποία καταδικάσθηκε η χώρα μας επειδή δεν επιτρέπει σε άτομα του ιδίου φύλου να οργανώσουν τη ζωή τους με τον ίδιο τρόπο που την οργανώνουν τα ετερόφυλα ζευγάρια συνάπτοντας σύμφωνο συμβίωσης. Αναρωτιέται ωστόσο κανείς: Ηταν αναγκαίο να φτάσουμε στο σημείο αυτό;

Η πρόβλεψη της δυνατότητας νομικής ρύθμισης της συμβίωσης μεταξύ δύο προσώπων του ιδίου φύλου αποτελεί πράγματι συμμόρφωση σε διεθνή υποχρέωση της χώρας μας και έπρεπε προ πολλού να είχε γίνει. Το καλύτερο θα ήταν να είχε εισαχθεί ήδη από το 2008, όταν νομοθετήθηκε η δυνατότητα σύναψης συμφώνου συμβίωσης για τα ετερόφυλα ζευγάρια με τον νόμο 3719/2008. Ο αποκλεισμός των ομόφυλων ζευγαριών από τη δυνατότητα αυτή οδήγησε στην καταδίκη της χώρας μας από το ΕΔΑΔ.

Η νομοθετική πρωτοβουλία ωστόσο του υπουργείου Δικαιοσύνης υιοθετεί μια μαξιμαλιστική λογική και επιχειρεί να αναμορφώσει πλήρως τις ρυθμίσεις για το σύμφωνο συμβίωσης που είχαν εισαχθεί με τον ν. 3719/2008. Με τις προτεινόμενες αλλαγές νομοθετεί ένα νέο σύμφωνο συμβίωσης, τόσο για ετερόφυλα όσο και για ομόφυλα ζευγάρια, και για τις σχέσεις του ζεύγους παραπέμπει για σχεδόν όλα τα ζητήματα κατ’ αναλογίαν σε ό,τι ισχύει για τα παντρεμένα ζευγάρια. Διαμορφώνει έτσι έναν θεσμό αμιγώς οικογενειακού δικαίου, ο οποίος απευθύνεται τόσο σε ομόφυλα όσο και σε ετερόφυλα ζευγάρια, και ο οποίος ανταγωνίζεται ευθέως πλέον τον θεσμό του γάμου. Αναρωτιέται κανείς, για ποιο λόγο ένα ετερόφυλο ζευγάρι να παντρευτεί όταν μπορεί να συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, να έχει όλα τα δικαιώματα και πλεονεκτήματα από τον γάμο και συγχρόνως να μπορεί να λύσει τη σχέση με μια μονομερή δήλωση αντί να τρέχει στα δικαστήρια για διαζύγιο; Μετά την ψήφιση του νέου νόμου, τα ετερόφυλα ζευγάρια θα έχουν πρακτικά να επιλέξουν ανάμεσα στον θρησκευτικό γάμο, αν η θρησκευτική τους συνείδηση τους το επιβάλλει, και στο εισαγόμενο σήμερα νέο σύμφωνο συμβίωσης. Ο πολιτικός γάμος στο δημαρχείο θα έχει πεθάνει.

Η εναλλακτική λύση θα ήταν να διατηρηθεί ώς είχε η ρύθμιση του συμφώνου συμβίωσης με τον ν. 3719/2008 ως μια μορφή «χαλαρού γάμου», μιας συμβατικής ρύθμισης της συντροφικότητας δύο ανθρώπων χωρίς πολλές δεσμεύσεις και χωρίς αυστηρά δικαιώματα και υποχρεώσεις, και απλά να επεκταθεί η δυνατότητα σύναψης αυτού του συμφώνου και σε πρόσωπα του ιδίου φύλου. Με τον τρόπο αυτό και η χώρα μας θα συμμορφωνόταν στην καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων αλλά και η ελληνική κοινωνία δεν θα διχαζόταν με τη νομοθέτηση μιας τρίτης κατηγορίας «γάμου», πέραν του πολιτικού και του θρησκευτικού, ο οποίος απονέμει δικαιώματα και υποχρεώσεις οικογενειακού δικαίου σε πρόσωπα του ιδίου φύλου.

Στη Γερμανία ο νομοθέτης επέλεξε μια πιο πετυχημένη οδό: νομοθέτησε εγκαίρως το σύμφωνο συμβίωσης ως μια συμφωνία για τη ρύθμιση της συμβίωσης δύο προσώπων αποκλειστικώς του ιδίου φύλου (Lebenspartnerschaftsgesetz). Με τον τρόπο αυτό απέφυγε τη δημιουργία ενός θεσμού «ανταγωνιστικού» προς τον γάμο για τα ετερόφυλα ζευγάρια, ενώ ταυτόχρονα ανταποκρίθηκε στην κοινωνική ανάγκη πρόβλεψης ενός θεσμού καταχωρισμένης συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια.

*Ο κ. Γεώργιος Α. Γεωργιάδης είναι επίκουρος καθηγητής της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή