Οταν οι Ελληνες επιχειρηματίες βρέθηκαν αντιμέτωποι με τα capital controls τον περασμένο Ιούλιο, πίστευαν ότι το επόμενο χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι το Grexit.
Σήμερα πιστεύουν ότι τα χειρότερα συνδέονται με την πολιτική αστάθεια που μπορεί να ταλανίσει πάλι τη χώρα το 2016, εκτινάσσοντας εκ νέου τους κινδύνους για την οικονομία. Πάντως, τώρα, δεν θεωρούν πολύ πιθανό το Grexit, καθώς βλέπουν ότι «η σημερινή κυβέρνηση είναι πολύ εύκολη στην ανακυβίστηση».
Το δεύτερο εμπόδιο που βλέπουν μπροστά τους είναι η φορολογία. Εδώ το εμπόδιο συνίσταται στο ύψος της φορολογικής επιβάρυνσης και κυρίως στο ευμετάβλητο φορολογικό σύστημα. Η συνολική φορολογική επιβάρυνση συνδέεται με τις ήδη υψηλές ασφαλιστικές εισφορές που εκτινάσσουν το εργατικό και μισθολογικό κόστος σε μη ανταγωνιστικά επίπεδα, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από μεγάλη έρευνα για τις οικονομικές και επιχειρηματικές προσδοκίες για το 2016, που πραγματοποίησε η UnityFour. H «Κ» εξασφάλισε την προδημοσίευση των συμπερασμάτων της έρευνας, που θα αποσταλούν τις επόμενες ημέρες σε ευρωπαϊκούς επιχειρηματικούς συνδέσμους και στον ΟΟΣΑ, στο πλαίσιο της μέτρησης της αποτελεσματικότητας των Εργαλειοθηκών του στην ελληνική αγορά.
Ασφαλιστικές εισφορές
Από τα στοιχεία της έρευνας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις πιστεύουν πως πληρώνουν υψηλότερες εισφορές απ’ ό,τι θα έπρεπε, παρά μισθούς. Ειδικότερα, οι υψηλές ασφαλιστικές εισφορές αναφέρονται ως βασικό πρόβλημα για το 2016 από το 7% των επιχειρήσεων, ενώ οι υψηλοί μισθοί από το 3%.
Ο επιχειρηματικός κόσμος προειδοποιεί ότι η σχεδιαζόμενη αύξηση των εργοδοτικών εισφορών από την κυβέρνηση, προκειμένου να περιορίσει τις μειώσεις στις συντάξεις, δυστυχώς, θα οδηγήσει σε αύξηση των απολύσεων, με δυσμενή αποτελέσματα και για τα ίδια τα ασφαλιστικά ταμεία.
Ηδη ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας έχει επισημάνει ότι «είμαστε τελείως κάθετοι στην αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών. Η επιβάρυνση αυτή καταλήγει στο τέλος κατά της εργασίας. Το κόστος εργασίας για κάθε επιχείρηση είναι ένα ποσοστό επί του τζίρου. Αν αυξήσεις τις ασφαλιστικές εισφορές, το κόστος αυτό θα πρέπει να κοπεί από την επιχείρηση από κάπου αλλού και έτσι θα οδηγηθούμε στην αύξηση της ανεργίας. Το μη μισθολογικό κόστος στην Ελλάδα είναι σήμερα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, έχοντας μάλιστα τη χαμηλότερη δυνατή ανταποδοτικότητα. Το αποτέλεσμα είναι να επιδεινώνεται η ανταγωνιστικότητα της εργασίας στην Ελλάδα και ταυτόχρονα να διογκώνεται η αδήλωτη εργασία».
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Ανδρέας Ανδρεάδης θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό για το κλάδο να αρθεί σταδιακά η υπέρμετρη φορολόγηση κυρίως σε ό,τι αφορά το ΦΠΑ, που έχει καταστήσει τις ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις μη ανταγωνιστικές σε σχέση με τις ομοειδείς άλλων χωρών. Παράλληλα επισημαίνει ότι θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής στον τομέα που παρουσιάζει έξαρση με την αύξηση του αριθμού των παράνομων καταλυμάτων.
Ιεράρχηση κινδύνων
Οπως προκύπτει από την έρευνα της UnityFour, η πολιτική αστάθεια και η υψηλή φορολογία θεωρούνται από το σύνολο των επιχειρήσεων ως τα δύο πιο σημαντικά εμπόδια για την ανάπτυξή τους. Οι μικρές επιχειρήσεις θεωρούν τη φορολογία ως σημαντικό εμπόδιο, ενώ οι μεγάλες την έλλειψη ρευστότητας από τις τράπεζες. Ως προς τον κλάδο, η πολιτική αστάθεια εμποδίζει περισσότερο τις κατασκευές και η έλλειψη ρευστότητας τη βιομηχανία.
Στο πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας συναντάμε το εμπόδιο που ονομάζεται capital controls. Αν και το πρόβλημα αυτό ιεραρχείται σχετικά υψηλά, εντούτοις μόλις το 9% των επιχειρήσεων το θεωρεί ως το σημαντικότερο αυτήν τη στιγμή. Η ερμηνεία που δίνεται είναι ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις είχαν ήδη λάβει τα μέτρα τους στο ενδεχόμενο επιβολής μέτρων στην κίνηση κεφαλαίων. Γενικά από την έρευνα προκύπτει ότι επιχειρήσεις όλων των μεγεθών που μπορούσαν να επεκταθούν στο εξωτερικό και να περιορίσουν την έκθεσή τους στον ελληνικό κίνδυνο το έκαναν εγκαίρως.
Αρνητική πρόβλεψη από μικρές και μεσαίες
Για τη μέτρηση και την παρακολούθηση της επιχειρηματικής ανάπτυξης των ελληνικών επιχειρήσεων, η UnityFour έχει δημιουργήσει τον δείκτη GENI (GR-Growth ENtrepreneurship Index). O δείκτης αυτός αποτυπώνει την εκτίμηση για την ανάπτυξη των επιχειρηματικών εργασιών των εταιρειών για το επόμενο έτος.
Για το 2016, ο δείκτης GENI έχει την ένδειξη [Β-], τιμή που δείχνει αρνητική πρόβλεψη αναφορικά με την ανάπτυξη εργασιών των επιχειρήσεων με έδρα την ελληνική επικράτεια. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες συνιστούν ποσοστό άνω του 80% συμμετοχής στον δείκτη, απαντούν με απαισιόδοξη πρόβλεψη αναφορικά με την εκτιμώμενη πορεία των εργασιών τους για το 2016. Το ποσοστό των επιχειρήσεων (περίπου 40%) με εκτίμηση ότι η νέα χρονιά θα είναι στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη εκπορεύεται από την «αισιοδοξία του επιχειρηματικού DNA» να αναζητήσει πρώτα τη σταθερότητα και μετά την ανάπτυξη.
Το 26% των εταιρειών σχεδιάζει περικοπές θέσεων εργασίας
Από συνεντεύξεις της UnityFour, με ιδιοκτήτες και ανώτερα στελέχη 300 ελληνικών επιχειρήσεων, προκύπτει ότι περίπου 3 στις 10 μείωσαν το προσωπικό τους το 2015 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Για την πλειοψηφία, το προσωπικό παρέμεινε σταθερό. Για το 2016, στην ήδη επιβαρυμένη κατάσταση στην αγορά, ένα 26% προβλέπει ότι θα μειώσει το προσωπικό του, ενώ το 50% δεν προβλέπει κάποια μεταβολή στον αριθμό του προσωπικού. Η εκτίμηση αυτή δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της την περίπτωση αύξησης των εργοδοτικών εισφορών. Ακόμα κι αν η απασχόληση παραμείνει στο ίδιο επίπεδο με το 2015, το ποσοστό της ανεργίας παραμένει εξαιρετικά υψηλό, ειδικότερα στους νέους και στις νέες. Το ποσοστό των εταιρειών (26%) που δηλώνουν ότι θα απολύσουν υπαλλήλους τους μέσα στο 2016 έρχεται να επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το δυσχερές εργασιακό περιβάλλον στον ιδιωτικό τομέα.
Σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα μεγέθη, οι προσδοκίες για το 2016 έχουν ως εξής:
1. Κάλυψη υποχρεώσεων. Οι επιχειρήσεις τόσο το 2015 όσο και την επόμενη χρονιά θεωρούν ότι οι μηνιαίες και οι ετήσιες υποχρεώσεις τους καλύπτονται με δυσκολία. Ενας συνεχόμενος αγώνας για να ανταποκριθούν στις ανάγκες του προσωπικού, αλλά και στις υποχρεώσεις τους προς το κράτος και τις τράπεζες είναι η καθημερινότητα για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων.
Στις μικρές επιχειρήσεις το ποσοστό αυτών που πληρώνουν κάποιες υποχρεώσεις κατά προτεραιότητα φτάνει το 80%, ενώ αντίστοιχα στις μεγάλες είναι 65%.
Σε σχέση με το σύνολο, οι ασφαλιστικοί οργανισμοί είναι προτεραιότητα περισσότερο για τις υπηρεσίες, η μισθοδοσία για τη βιομηχανία και οι προμηθευτές για το εμπόριο. Αντίστοιχα, οι μικρές φαίνεται να επιλέγουν περισσότερο την εφορία, ενώ οι μεγάλες τους προμηθευτές τους.
2. Πωλήσεις. Περίπου το 30% των επιχειρήσεων όλων των κλάδων πιστεύει ότι ο τζίρος τους το 2016 θα μειωθεί, ενώ ένα 40-50% ότι θα παραμείνει στάσιμος. Αύξηση περιμένει περίπου το 1/3 των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις υπηρεσίες και στη μεταποίηση. Ο πιο απαισιόδοξος κλάδος για τις πωλήσεις το 2016 είναι το εμπόριο.
Επίσης, από τις απαντήσεις 300 ερωτηματολογίων προκύπτει ότι οι πιο αισιόδοξες για αύξηση των πωλήσεων το 2016 είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις. Το 61% των επιχειρήσεων με τζίρο άνω των 50 εκατ. ευρώ περιμένουν αύξηση των πωλήσεών τους. Αν οι πωλήσεις παραμείνουν σταθερές, τότε τα κέρδη θα μειωθούν, καθώς τα κόστη αυξάνουν, ενώ, αν τα κέρδη πρέπει να διατηρηθούν, τότε ανάλογα πρέπει να περιοριστούν τα έξοδα, κυρίως το μισθολογικό κόστος.
3. Τράπεζες. Στην ερώτηση «Πώς κρίνετε τη συνεργασία σας με τις τράπεζες έως σήμερα», το 61% των μεγάλων επιχειρήσεων δηλώνει «καλή», όταν το αντίστοιχο ποσοστό για τις μικρότερες είναι 23%. Οι αρνητικές γνώμες στις μικρότερες επιχειρήσεις φτάνει το 20%, όταν στις μεγάλες είναι 6%.