Ο Μαχμούντ Χάγιεκ, από το Χαλέπι της Συρίας, αναπαύεται μετά το ταξίδι της μεγάλης φυγής στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου στην περιοχή της Ομονοίας, με τη σύζυγό του και τα τρία παιδιά τους, σε ένα ιδιότυπο καθεστώς οικογενειακής γαλήνης, έχοντας με αγωνία κατά νου την απάντηση της Υπηρεσίας Ασύλου για μετεγκατάστασή τους στη Σουηδία.
Ζήτησαν από τους υπευθύνους του ξενοδοχείου να σταματήσουν να καθαρίζουν τα δωμάτιά τους, θέλουν να το κάνουν οι ίδιοι, να απασχολούνται, να ξεχνιούνται, μέσα στην ημέρα, όσο περιμένουν. «Είμαστε εδώ ένα μήνα. Μας είχαν πει ότι σε τρεις εβδομάδες θα μας απαντήσουν αν γίνεται δεκτή η αίτησή μας ή όχι. Ακόμα τίποτα» λέει στην «Κ» ο Μαχμούντ. Η κοινωνική λειτουργός της μη κυβερνητικής οργάνωσης που υλοποιεί το πρόγραμμα φιλοξενίας για λογαριασμό της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, η οποία μας συνοδεύει, τους λέει καθησυχαστικά ότι η διαδικασία διαρκεί πέντε εβδομάδες.
Ο Μαχμούντ και η οικογένειά του είναι μεταξύ των πρώτων προσφύγων, οι οποίοι εντάχθηκαν στο καθεστώς μετεγκατάστασης, το οποίο προχωράει σημειωτόν. Η κ. Χάγιεκ μας προσφέρει αραβικό καφέ και κέικ που αγόρασε από τον φούρνο, όπως θα έκανε και στο σπίτι τους στη Συρία. «Προχθές μπήκαν και έκλεψαν τα χρήματα του ανθρώπου που βρίσκεται στο διπλανό δωμάτιο και στον τέταρτο μπήκε σε ένα δωμάτιο κάποιος που δεν μένει στο ξενοδοχείο. Αποφεύγουμε να λείπουμε πολύ από τα δωμάτια».
«Υπάρχουν συμμορίες Μαροκινών και Αλγερινών. Ενα συριακό διαβατήριο κοστίζει 3.000 ευρώ πια» λέει ο Μαχμούντ. Ο 50χρονος μηχανικός υπολογιστών, ιδιοκτήτης καταστημάτων «κάποτε στο Χαλέπι» πλήρωσε με τη ζωή του τέταρτου παιδιού του, ενός εξάχρονου κοριτσιού, τη φυγή από τη σπαρασσόμενη πατρίδα. Στις 14 Νοεμβρίου, η μικρή έχασε τη ζωή της στη σιδηροδρομική γραμμή Σουφλίου-Αλεξανδρούπολης, πάνω στην οποία περπατούσε η οικογένεια, στον δρόμο της προσφυγιάς. «Ο πόλεμος μας κύκλωνε χρόνο με τον χρόνο. Προσπαθήσαμε να μείνουμε στον τόπο μας» λέει ο Μαχμούντ και λυγίζει, κλαίει. «Αν δεν μας δεχτούν στη Σουηδία και μας πουν να πάμε σε άλλη χώρα, θα φύγω παράνομα από τα Σκόπια» λέει.
Σε βάθος διετίας προβλέπεται ότι θα μετακινηθούν από την Ελλάδα σε άλλα κράτη της Ε.Ε. 66.400 άτομα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου, έως την 23η Δεκεμβρίου, 13 ευρωπαϊκές χώρες είχαν «προσφέρει» μόλις 572 θέσεις μετεγκατάστασης, κάνοντας δεκτές 129 αιτήσεις. Μέχρι σήμερα έχουν μετεγκατασταθεί 82 άτομα.
Θέσεις υποδοχής
Για τη στήριξη της διαδικασίας η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ προχωρά στη δημιουργία 20.000 θέσεων υποδοχής αιτούντων άσυλο, με χρηματοδότηση της Κομισιόν, υπό τη μορφή ενοικίασης διαμερισμάτων και ξενοδοχείων, κουπονιών για ξενοδοχεία και ανάδοχων οικογενειών. Τις θέσεις αυτές υλοποιούν εννέα Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Σε ένα από τα ξενοδοχεία, το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία της ΜΚΟ Praksis, συναντήσαμε την οικογένεια από τη Συρία με την τραγική ιστορία.
«Δεν προσφέρουν αρκετά κράτη θέσεις μετεγκατάστασης – αυτό είναι το βασικό πρόβλημα» λέει στην «Κ» η κ. Μαρία Σταυροπούλου, διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου. «Επιπλέον η γραφειοκρατική διαδικασία αποδοχής ή απόρριψης των αιτημάτων είναι αργή. Ξέρουμε ότι η Κομισιόν πιέζει τα κράτη, όμως ίσως να μην αρκεί αυτό».
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ασύλου, τον Νοέμβριο υποβλήθηκαν συνολικά 1.171 αιτήσεις. Από αυτές σε 205 άτομα χορηγήθηκε το καθεστώς του πρόσφυγα, σε 26 χορηγήθηκε επικουρική προστασία, ενώ 473 αιτήσεις ασύλου απορρίφθηκαν. Μέχρι τώρα, έχουν υποβληθεί 11.883 αιτήσεις ασύλου για το 2015 (ο συνολικός αριθμός το 2014 ήταν 9.432)
Στο όλο πλαίσιο, είναι ενδεικτική η δήλωση στην «Κ», του Φιλίπ Λεκλέρκ, αντιπροσώπου της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ στην Ελλάδα:
«Η δέσμευση της Υπατης Αρμοστείας να στηρίξει την Ελλάδα, μέσω της σταδιακής δημιουργίας 20.000 θέσεων για την υποδοχή αιτούντων άσυλο, κατά τη διάρκεια του 2016, θα ενισχύσει σημαντικά την ικανότητα υποδοχής της χώρας η οποία έχει εδώ και καιρό παραμείνει σημαντικά ανεπαρκής σε σχέση με τις ανάγκες. Θα ενισχύσει, όμως, και την εμπιστοσύνη προς το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου, αφού η ικανότητα υποδοχής προσφύγων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της μετεγκατάστασης των αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα προς άλλες χώρες της Ε.Ε. Αυτό το έργο θα χρηματοδοτηθεί από την Ε.Ε και θα τεθεί σε εφαρμογή από ΜΚΟ με πολύ στενή συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση, ιδιαίτερα τον αναπληρωτή υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, το ελληνικό Δημόσιο και τις τοπικές αρχές».
Στο ξενοδοχείο που μένει η οικογένεια Χάγιεκ, ο Μαχμούντ βάζει Deutsche Welle στην τηλεόραση. Δίπλα του έχει το κοράνι και πάνω –στον καθρέφτη– η φωτογραφία του νεκρού του κοριτσιού, αυτού που σκοτώθηκε στις ράγες. Πότε πήρε την απόφαση της μεγάλης φυγής από το Χαλέπι; Την ημέρα που βομβαρδίστηκε το σχολείο των παιδιών του…