ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗΣ
Από το Μεγάλο Πάρτι στη Χρεοκοπία
2009 – 2015: Δημαγωγία και μοιραίες επιλογές
πρόλογος: Αλέξης Παπαχελάς
εκδ. Παπαδόπουλος
Τη μεγάλη περιπέτεια της άνευ προηγουμένου κρίσης που δοκιμάζει τις αντοχές της χώρας μας τα τελευταία επτά χρόνια, καθώς και τα πώς και τα γιατί η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2009 εξελίχθηκε σε μια αδιανόητη, σε καιρό ειρήνης, κοινωνικοοικονομική καταστροφή, ιχνηλατεί το νέο βιβλίο του συναδέλφου στην «Οικονομική Καθημερινή» Γιάννη Παπαδογιάννη, με τίτλο «Από το Μεγάλο Πάρτι στη Χρεοκοπία. 2009 – 2015: Δημαγωγία και μοιραίες επιλογές» (εκδ. Παπαδόπουλος).
Κεντρική θέση του τρίτου βιβλίου του συγγραφέα είναι ότι αν και η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2009 ήταν αναπόφευκτη, ωστόσο η κατάρρευση που ακολούθησε θα μπορούσε να αποφευχθεί. Αρκεί το πολιτικό σύστημα να έδειχνε μια στοιχειώδη ωριμότητα. Ομως μετά το 2009, σύμφωνα με τον Γ. Παπαδογιάννη, επικράτησε ένα παραλήρημα λαϊκισμού και δημαγωγίας που έριξε τον τόπο στα βράχια.
Στην πρώτη ενότητα ο συγγραφέας πραγματοποιεί μια πολύ γρήγορη αναδρομή στις δεκαετίες 1980, 1990 και 2000. Στη δεύτερη ενότητα, επιχειρεί να δείξει γιατί ήταν αναπόφευκτο η χώρα να βρεθεί σε οικονομικό αδιέξοδο. Μάλιστα, ξεχωρίζει τρεις –συν έναν– βασικούς λόγους: τη μεταρρυθμιστική ακινησία με τη σχεδόν αυτόματη αντίδραση σε κάθε αλλαγή, τον υπερδανεισμό και την κακοδιαχείριση που χαρακτήρισαν τη μεταπολίτευση και την αναξιοπιστία που προκάλεσαν η δημοσιονομική απογραφή του 2004 και οι πολλαπλές αναθεωρήσεις των οικονομικών στοιχείων μετά τις εκλογές του 2009.
Ομως όλα αυτά, επισημαίνει, δεν θα είχαν προκύψει αν η χώρα δεν είχε μετατραπεί σε ένα κράτος-φέουδο των κομματικών μηχανισμών, με μια δημόσια διοίκηση ανίκανη να διεκπεραιώσει αποτελεσματικά το παραμικρό.
Στην τρίτη ενότητα υποστηρίζει ότι, ενώ η κρίση ήταν αναπόφευκτη λόγω των παραπάνω λόγων, η κατάρρευση που ακολούθησε θα μπορούσε να αποφευχθεί. Υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι το πολιτικό σύστημα θα έδειχνε μια στοιχειώδη ωριμότητα. Θα περίμενε κανείς, υποστηρίζει, ότι το αδιέξοδο του 2010, το φάσμα της χρεοκοπίας και η διάσωση της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ενωση θα προκαλούσαν ένα ισχυρό σοκ, αφυπνίζοντας τα κόμματα και τις ηγεσίες, ενεργοποιώντας το ένστικτο της επιβίωσης. Δηλαδή, ότι οι ηγεσίες θα έβαζαν τη χώρα πάνω από τα εφήμερα μικροπολιτικά οφέλη και θα συμφωνούσαν σε ένα βασικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης, όπως έγινε στις περισσότερες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που επίσης δοκιμάστηκαν από οικονομική κρίση. Αυτό όμως δεν έγινε. Η συναίνεση αποδείχθηκε «άπιαστο όνειρο», κατά τον Παπαδογιάννη. Η αβεβαιότητα και η αστάθεια κυριάρχησαν, η οικονομία αφέθηκε στην τύχη της, με αποτέλεσμα η κρίση να εξελιχθεί ανεμπόδιστα και, μέσα από συνεχείς «αναζωπυρώσεις», να λάβει πολύ μεγάλες διαστάσεις. Τελικά, ο συγγραφέας διαπιστώνει πως τα κόμματα είδαν την κρίση ως ευκαιρία για να καταλάβουν την εξουσία, οδηγώντας τη χώρα, με αφορμή πάντα τη σωτηρία της, σε απανωτές πρόωρες εκλογές.
Ετσι, από το μνημειώδες «λεφτά υπάρχουν» του Γιώργου Παπανδρέου το 2009, περάσαμε στην ηρωική αντιμνημονιακή διετία 2010-2011 του Αντώνη Σαμαρά με το «δεν συναινώ στο λάθος» και την καταψήφιση του μνημονίου. Ακολούθησαν η βιαστική ανατροπή της κυβέρνησης συνεργασίας του Λουκά Παπαδήμου και οι πρόωρες εκλογές του 2012, για να καταλήξουμε το 2015 υπό την ηγεσία του Αλέξη Τσίπρα και τις «μεγαλόστομες εξαγγελίες» για το «σκίσιμο των μνημονίων», την «ακύρωση των μνημονιακών νόμων με έναν νόμο, ένα άρθρο», τη «διαγραφή του χρέους», τον «τερματισμό της λιτότητας», την «αλλαγή πολιτικής της Ευρώπης» κ.ά.
Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η κοινωνικοοικονομική καταστροφή που βιώνουμε είναι το τίμημα της δημαγωγίας και του λαϊκισμού που οδήγησαν την Ελλάδα ένα βήμα πριν από την ταπεινωτική εκδίωξή της από την Ευρώπη.