ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ενώ τις τελευταίες εβδομάδες η προσοχή όλων ήταν στραμμένη στο ασφαλιστικό και στο ποια θα είναι η πρώτη αντίδραση των θεσμών στο προσχέδιο που κατέθεσε η Αθήνα, τον κώδωνα του κινδύνου, ως προς ένα ίσως πιο σημαντικό θέμα, έκρουσε στο τελευταίο Eurogroup ο Κλάους Ρέγκλινγκ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης. O κ. Ρέγκλινγκ είπε δημόσια αυτό που μια σειρά αξιωματούχων λένε προσεκτικά το τελευταίο διάστημα, ότι δηλαδή, αν δεν κλείσει η αξιολόγηση άμεσα, τότε η χώρα θα αντιμετωπίσει για άλλη μια φορά πρόβλημα ρευστότητας, καθώς το επόμενο τρίμηνο έχει λήξεις πληρωμών για το χρέος της, αξίας 4 δισ. ευρώ.
«Είναι επείγον να κλείσει η αξιολόγηση άμεσα για να υπάρξουν και περισσότερες εκταμιεύσεις», επισήμανε ο κ. Ρέγκλινγκ. Η πείρα έχει δείξει –από τους προηγούμενους γύρους διαπραγμάτευσης– ότι αν δεν υπάρχει χρονικό όριο, οι δύο πλευρές οδηγούνται σε αδιέξοδο, καθώς θεωρούν ότι μπορούν να προχωρήσουν σε πιο συμβιβαστικές προτάσεις, αλλά αργότερα.
Το ασφαλιστικό
Οσον αφορά στην πρόταση του ασφαλιστικού, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκφράζουν επιφυλάξεις για το κατά πόσον οι προτάσεις της κυβέρνησης, που ήδη προκαλούν αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας, θα καλύψουν τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν. Λένε χαρακτηριστικά ότι το προσχέδιο ικανοποιεί τα δύο τρίτα των απαιτήσεων, ενώ συγχρόνως η συνταγή της αύξησης των εισφορών θεωρούν ότι μπορεί να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες στην ήδη επιβαρυμένη «πραγματική οικονομία».
Βέβαια, με βάση την προηγούμενη εμπειρία και όταν υπάρχουν κρίσιμα σημεία στη διαπραγμάτευση, σχέδια και προτάσεις είναι πολλές φορές προϊόντα άτυπης συνεργασίας μεταξύ κρατών-μελών, αλλά και με τους ίδιους τους θεσμούς, κάτι το οποίο είναι πολύ πιθανό να έγινε και στο ασφαλιστικό προσχέδιο. Αν το διαβάσει κανείς προσεκτικά, η γλώσσα που χρησιμοποιείται παραπέμπει σε «κοινοτικό λεξιλόγιο».
Το υπερταμείο
Εκτός από τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ανέδειξε ως ιδιαίτερα σημαντικό θέμα και την οργάνωση του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων. Αναφερόμενος την Παρασκευή στα «άλλα εκκρεμή θέματα της αξιολόγησης», όπως η τραπεζική διακυβέρνηση (governance) και «ο απογαλακτισμός της διοίκησης από την πολιτική», προέβλεψε ότι η αξιολόγηση «θα μπορούσε να διαρκέσει κάποιο χρόνο», προσθέτοντας ότι «αυτό είναι συνηθισμένο με την Ελλάδα». Πρόσθεσε ότι μετά την έξοδο της Κύπρου από το μνημόνιο, η Ελλάδα θα είναι η μόνη χώρα σε πρόγραμμα.
Αυτό που φαίνεται να προβληματίζει έντονα κάποιους αξιωματούχους, ώστε να αναφερθούν δύο φορές σε αυτό στο τελευταίo Eurogroup, είναι η πολιτικοποίηση της δημόσιας διοίκησης. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης των υπουργών Οικονομικών, ο κ. Τσακαλώτος ρωτήθηκε για την υπόθεση παραίτησης του διευθύνοντος σύμβουλου της Πειραιώς, Ανθιμου Θωμόπουλου και για τις πληροφορίες που ήθελαν το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να έχει ζητήσει την απομάκρυνσή του. Σύμφωνα με υψηλόβαθμο Ευρωπαίο αξιωματούχο, που ήταν στο Eurogroup, η ερώτηση για το συγκεκριμένο θέμα τέθηκε στον Ελληνα υπουργό, ο οποίος δήλωσε ότι δεν το γνωρίζει, διότι έλειπε από το υπουργείο του μία εβδομάδα.
Στη συνέχεια ακολούθησε σχόλιο του κ. Σόιμπλε ότι θα έπρεπε να ακολουθήσει τη συμβουλή του και να μη λείπει από το υπουργείο του περισσότερο από δύο συνεχόμενες μέρες. Εκτός όμως από τα σχόλια στο Euogroup, είναι γεγονός ότι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι λαμβάνουν μηνύματα για πολιτικοποιημένους διορισμούς από την ελληνική κυβέρνηση και ανησυχούν ιδιαίτερα.
Οι διορισμοί
Οπως εξηγούσε Ευρωπαίος αξιωματούχος στην «Κ», οι θεσμοί μπορούν να παρέμβουν περισσότερο στους διορισμούς στον τραπεζικό τομέα, στον οποίο έχουν επενδυθεί ευρωπαϊκά χρήματα με την πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, και όχι το ίδιο εύκολα σε όλους τους τομείς της δημόσιας διοίκησης. «Οι διοικήσεις των τραπεζών πρέπει να αποπολιτικοποιηθούν», είπε ο κ. Ντάισελμπλουμ.
Κεντρικό ρόλο αναμένεται να παίξει και το ΔΝΤ, που πλέον είναι ξεκάθαρο ότι και η ελληνική πλευρά το αποδέχεται, αλλά και το ίδιο το ΔΝΤ είναι διατεθειμένο να συμμετάσχει, ύστερα από τις διαβεβαιώσεις του Πόουλ Τόμσεν στους Ευρωπαίους εταίρους του. Η αξιολόγηση γίνεται πιο δύσκολη, γιατί υπάρχει διασύνδεση μεταξύ της ποιότητας των μεταρρυθμίσεων με τα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους.
Ετσι μια αξιολόγηση που θα περιλαμβάνει σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μπορεί να καταστήσει ευκολότερη τη συμφωνία με το ΔΝΤ για το μέγεθος των παρεμβάσεων για δύο λόγους:
Πρώτον, γιατί αν οι μεταρρυθμίσεις είναι ουσιαστικές, θα μπορούν να τις παρουσιάσουν σε μία σειρά από κοινοβούλια που πρέπει να δώσουν το «πράσινο φως». Δεύτερον, αν πραγματικά γίνουν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, τότε θα απαιτείται και μικρότερη μείωση του χρέους.
Πάντως όσον αφορά στον τρόπο που θα γίνει η αξιολόγηση, από τη μία το ΔΝΤ λέει ότι για να κλείσει χρειάζεται πριν συμφωνία στην ελάφρυνση του χρέους και από την άλλη υπάρχουν κράτη-μέλη που υποστηρίζουν ότι χωρίς τη συμμετοχή του ΔΝΤ δεν μπορεί να κλείσει η αξιολόγηση, και θέλουν η συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους να γίνει αργότερα.
Αξιωματούχοι εξηγούν ότι η αξιολόγηση θα μπορούσε να κλείσει χωρίς την επίσημη έγκριση του ΔΝΤ, αλλά με ένα ανεπίσημο «OK», ενώ οι εκπρόσωποι του Ταμείου θα πρέπει να συμμετάσχουν σε όλες τις συναντήσεις και τις συζητήσεις. Αυτό το ανεπίσημο «πράσινο φως» του ΔΝΤ θα ήταν αρκετό για να περάσει η αξιολόγηση από τα δύσκολα κοινοβούλια της Γερμανίας και της Φινλανδίας.