Η αναχαίτιση του προσφυγικού κύματος από τη Συρία προς την Ευρώπη αποτέλεσε το κεντρικό αντικείμενο της διακυβερνητικής διάσκεψης Γερμανίας – Τουρκίας στο Βερολίνο, υπό την προεδρία της Αγκελα Μέρκελ και του Αχμέτ Νταβούτογλου. Πέραν των αρχηγών των δύο κυβερνήσεων, στη διάσκεψη συμμετείχαν επίσης οι υπουργοί Εσωτερικών, Εξωτερικών, Αμυνας και Οικονομίας των δύο χωρών.
Στις δηλώσεις της προς τους δημοσιογράφους, μετά τη συνάντησή της με τον Τούρκο πρωθυπουργό, η Γερμανίδα καγκελάριος δήλωσε ότι εξασφάλισε τη δέσμευση της Αγκυρας «να πράξει ό,τι είναι αναγκαίο για τη μείωση του αριθμού των προσφύγων που φτάνουν σε χώρες-μέλη της Ε.Ε.». Σε αντάλλαγμα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να χαλαρώσουν, μέχρι τον Οκτώβριο του 2016, οι διαδικασίες παροχής βίζας για τους Τούρκους πολίτες που επιθυμούν να μεταβούν στην Ευρώπη, όπως σημειώνεται στο κοινό ανακοινωθέν.
Από την πλευρά του, ο Αχμέτ Νταβούτογλου υποσχέθηκε ότι η κυβέρνησή του θα εξακολουθήσει «να πράττει το καλύτερο δυνατόν ώστε να περιοριστεί ο αριθμός των παράνομων μεταναστών», προσθέτοντας ότι θα συνεχιστεί η «πολιτική ανοιχτών θυρών έναντι των Σύρων προσφύγων». Στην κατεύθυνση αυτή, ρόλο-κλειδί θα παίξουν οι επικείμενες διαβουλεύσεις για την ειρήνευση στη Συρία, δήλωσε ο Τούρκος πρωθυπουργός.
Η Αγκελα Μέρκελ τελεί υπό εντεινόμενη πολιτική πίεση στο εσωτερικό της χώρας της, με τον αριθμό των προσφύγων να φτάνει σε ύψος ρεκόρ, της τάξης του 1,1 εκατομμυρίου, εντός του 2015. Τα ποσοστά δημοτικότητάς της βρίσκονται σε σταθερή πτώση, ενώ ολοένα και δυσκολότερες γίνονται οι σχέσεις του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματός της (CDU) με τον πιο στενό του σύμμαχο, τη Χριστιανοκοινωνική Ενωση (CSU) της Βαυαρίας.
Τον περασμένο Νοέμβριο, η Ε.Ε. δεσμεύθηκε να χορηγήσει οικονομική βοήθεια τριών δισ. ευρώ στην Τουρκία για τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των συνόρων της και την πιο αποφασιστική αντιμετώπιση των διακινητών προσφύγων, προσδοκώντας ανάσχεση του μεταναστευτικού κύματος. Μια απόφαση, στην οποία καθοριστικό ρόλο έπαιξε η τοποθέτηση της Γερμανίας, αλλά παραμένει εν πολλοίς ανεφάρμοστη. Από τη μια πλευρά, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν έχουν αποδεσμεύσει ακόμη τα εν λόγω κονδύλια. Από την άλλη, η Αγκυρα δεν φαίνεται να καταβάλλει τις προσπάθειες για τις οποίες είχε δεσμευτεί, όπως εκτίμησε στις αρχές Ιανουαρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Die Welt, το Βερολίνο είναι πιθανό να αυξήσει τη χρηματοδότηση της Τουρκίας, καθώς η κυβέρνηση Μέρκελ επείγεται να παρουσιάσει κάποια απτή πρόοδο αναφορικά με τη μείωση των προσφυγικών ροών. Σε διαφορετική περίπτωση, θα της είναι πολύ δύσκολο να αντισταθεί στην πίεση για επαναφορά των εθνικών ελέγχων στα σύνορά της, κάτι που ήδη πράττει σειρά ευρωπαϊκών χωρών.
Στην ατζέντα της χθεσινής διακυβερνητικής διάσκεψης του Βερολίνου τέθηκε και η αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους, στον απόηχο της προ δεκαημέρου τρομοκρατικής επίθεσης τζιχαντιστών στην Κωνσταντινούπολη, όπου 10 Γερμανοί τουρίστες έχασαν τη ζωή τους. Σύμφωνα με τον Αχμέτ Νταβούτογλου, «Γερμανία και Τουρκία συνεργάζονται πλήρως στον αγώνα εναντίον των τρομοκρατικών οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένων του Ισλαμικού Κράτους και του (κουρδικού αυτονομιστικού κόμματος) ΡΚΚ». Από γερμανικής πλευράς αναμενόταν να τεθεί το ζήτημα των διώξεων Τούρκων δημοσιογράφων, πανεπιστημιακών και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών από την κυβέρνηση Ερντογάν-Νταβούτογλου. Τρεις φιλοκουρδικές οργανώσεις υποδέχθηκαν χθες τον Αχμέτ Νταβούτογλου με διαδηλώσεις διαμαρτυρίας για τις επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στη Νοτιοανατολική Τουρκία.