Ο Αλέξης Τσίπρας έχει αποδειχθεί ώς τώρα ο ιδανικός εκφραστής των συλλογικών φαντασιώσεων των Ελλήνων. Χρησιμοποιώ πληθυντικό και αναφέρομαι στις συλλογικές μας φαντασιώσεις διότι μάλλον δεν είναι μία η φαντασίωσή μας. Παρακολούθησα με κάποια καθυστέρηση μέρος της ομιλίας του στην κυριακάτικη γιορτή στο Παλαιό Φάληρο, ώς εκεί που άντεξα δηλαδή. Η πλήξη δεν παλεύεται εύκολα – και δεν είναι ειρωνεία προς τον πρωθυπουργό το σχόλιο, είναι η ωμή αλήθεια, και δεν αφορά μόνον τον λόγο του κ. Τσίπρα. Είναι ελάχιστοι οι Ελληνες πολιτικοί των οποίων ο δημόσιος λόγος να έχει κάτι απρόβλεπτο, δραστικό, ζωντανό.
Ειδικά όμως η προχθεσινή φιέστα ήταν από την αρχή ώς το τέλος άκρως προβλέψιμη. Εκεί, λοιπόν, ο πρωθυπουργός προσπάθησε με τον τρόπο που ξέρει –αυτός καθώς και οι στενοί του συνεργάτες– να συντηρήσει αυτή τη μετάγγιση φαντασιώσεων προς τον ελληνικό λαό. Τα κατάφερε ακόμα μία φορά; Δεν ξέρω. Το βέβαιο είναι πως βρίσκεται ήδη ένα χρόνο στην εξουσία και, αναπόφευκτα, η πραγματικότητα είναι αμείλικτη, ακόμα και για ένα έθνος που ρέπει μανικά προς τη φαντασίωση, προς τη φυγή από το πραγματικό. Το ξέρουμε καλά αυτό το παιχνίδι, είναι δεύτερη φύση μας, όλοι το έχουμε κάνει ή συνεχίζουμε να το κάνουμε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ας δοκιμάσουμε όμως να συνοψίσουμε μερικές από αυτές τις συλλογικές φαντασιώσεις που εξέφρασε ιδανικά τα τελευταία χρόνια ο κ. Τσίπρας:
1. «Νέος και άφθαρτος»: σε μια κοινωνία όπου το «γεροντικό», σε όλες του τις εκφάνσεις, προκαλεί πάντοτε αισθήματα εφησυχασμού, κάθε τόσο επιλέγεται για «ξεκάρφωμα» ένα πρόσωπο νεανικό – φαινομενικά μόνον. Ο κ. Τσίπρας επιτέλεσε αυτό τον ρόλο ως «φρέσκια», φωτογενής φυσιογνωμία, η οποία, επιπροσθέτως, δεν προέρχεται από «τζάκι». Ωστόσο είναι παιδί του κομματικού σωλήνα με ό,τι αυτό μπορεί να περιλαμβάνει: την εξουθενωτική κομματική γλώσσα και τη μικροπολιτική σκοπιμότητα ως πάγια στρατηγική. Ενα αδυσώπητο γήρας δηλαδή. Ο κόσμος όμως πείστηκε – χάρη, φυσικά, και στη σκανδαλώδη ανικανότητα και εξαχρείωση των περισσότερων πολιτικών παικτών της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ.
2. «Μάγκας»: έως πέρυσι το καλοκαίρι, το άκουγες όπου στεκόσουν. «Ο μόνος που ύψωσε ανάστημα στους Ευρωπαίους». Σε αυτή την τόσο ελκυστική στον Ελληνα εικόνα συνετέλεσε ώς ένα σημείο και ο έτερος « (ψευτό)μαγκας» με τους σηκωμένους γιακάδες. Οπου «μάγκας», βλέπε τον τύπο που δίχως να υπολογίζει συνέπειες χτυπάει το χέρι του στο τραπέζι – κι ας έχει εκτεθεί ανεπανόρθωτα στο μεταξύ. Προσωπικά, θυμάμαι ακόμα και παραδοσιακούς ψηφοφόρους της Ν.Δ. να παραδέχονται, συνοφρυωμένα, πως, ναι, ο Τσίπρας είναι ο μόνος που τους αντιμετώπισε στα ίσα, θεωρώντας πως Στουρνάρας, Βενιζέλος, Σαμαράς κ.λπ. απλώς υπέγραφαν στα τυφλά. Αυτό που συνέβη, σε αυτή την καταραμένη «έρημο του πραγματικού» (έννοια του αγαπημένου του κ. Τσίπρα, Σλαβόι Ζίζεκ), ήταν να τραβήξει στα άκρα ένα παιχνίδι που ο ίδιος ελάχιστα γνώριζε, με φυσικό αποτέλεσμα μετά να υπογράφει σχεδόν ό,τι του έδιναν.
3. «Πρώτη φορά Αριστερά»: θα θυμάστε πως την επομένη της εκλογικής νίκης του Ιανουαρίου, ο κ. Τσίπρας κατέθεσε στεφάνι στους εκτελεσμένους αριστερούς της Καισαριανής. Πολύς κόσμος συγκινήθηκε – το ότι στο μεταξύ είχε συμπράξει με τους Ανεξάρτητους Ελληνες δεν εμπόδισε αυτή την υπερχείλιση συναισθήματος. Σημασία είχε η φαινομενική συντήρηση της αριστεροφροσύνης. Στα λόγια, όχι στην πράξη βέβαια. Στα εύκολα, όχι στα δύσκολα – τυπική στάση του «ψευτόμαγκα» Ελληνα.
Δεν ξέρω ποιους και πόσους πείθει ακόμα. Φοβάμαι όμως πως, τελικώς, το ουσιαστικό πρόβλημα το έχουμε εμείς οι ίδιοι: το αδυσώπητο γήρας. Οχι ο κύριος Τσίπρας. Αυτός τη δουλειά που του έμαθαν κάνει.