Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο Χάρι Τρούμαν, ό,τι έγινε στην Κορέα από το 1950 μέχρι το 1953 ήταν απλώς μια «αστυνομική επιχείρηση». Αλλωστε, η εμφύλια διαμάχη στην ασιατική χερσόνησο έμεινε στην ιστορία ως ο «ξεχασμένος πόλεμος», καθώς τα σύνορα ανάμεσα στη Βόρεια και τη Νότια Κορέα διατηρήθηκαν περίπου στο σημείο όπου βρίσκονταν και πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών (στον 38ο παράλληλο), η σύρραξη δεν γενικεύτηκε ποτέ και η προσοχή του κόσμου πέρασε γρήγορα σε όσα συνέβαιναν στο Βιετνάμ. Κάπως έτσι μένει στα ψιλά γράμματα το γεγονός ότι στην Κορέα έχασαν τη ζωή τους (συμπεριλαμβανομένου του άμαχου πληθυσμού) 5 εκατ. άνθρωποι, ανάμεσά τους και 186 Ελληνες στρατιώτες, μέλη του εκστρατευτικού σώματος που έστειλε η χώρα μας για να υποστηρίξει την αποστολή του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Αυτή την ξεχασμένη ιστορία μάς τη θυμίζει ο Ηλίας Μαγκλίνης στο καινούργιο του μυθιστόρημα «Πρωινή Γαλήνη» (εκδ. Μεταίχμιο), ένα σημαντικό μέρος του οποίου διαδραματίζεται στο μέτωπο της Κορέας, εκεί όπου καταλήγουν οι περιπέτειες του βασικού ήρωα του βιβλίου: ο Δημήτρης μεγαλώνει στην Εδεσσα στα χρόνια του πολέμου και γοητεύεται από τα βομβαρδιστικά αεροπλάνα που πετούν πάνω από το πατρικό του. Ονειρεύεται μια μέρα να γίνει πιλότος, να ζήσει το όνειρο της πτήσης, να βρεθεί μόνος του στον ουρανό. Μια αλληλουχία γεγονότων, απογοητεύσεων και επιλογών θα τον οδηγήσουν, τελικά, στην Κορέα. Πριν φύγει για το μέτωπο, ο Δημήτρης διαβάζει για τις στρατιωτικές εξελίξεις στις εφημερίδες, αλλά, όπως λέει, «ο περισσότερος κόσμος γύρω μου αδιαφορούσε, δέκα χρόνια πολέμων και ξένης κατοχής, είχαν όλοι κουραστεί, και η είδηση με την καταστροφή του πρώτου αεροπλάνου του 13ου Σμήνους τον Ιανουάριο, σε ένα μέρος που λεγόταν Βοντζού, για να μην πέσει στα χέρια του εχθρού, πέρασε απαρατήρητη».
Η «Πρωινή Γαλήνη» προέκυψε έπειτα από πολυετή έρευνα του συγγραφέα, τρία ταξίδια στην Κορέα και αναλυτικές συζητήσεις με βετεράνους του πολέμου – ένας από αυτούς ήταν και ο πατέρας του, Κωνσταντίνος Ν. Μαγκλίνης, αντισμήναρχος και απόφοιτος της 22ης σειράς της Σχολής Ικάρων. Εκείνη η σειρά (όπως και η προηγούμενη, στην οποία φοίτησε ο ήρωας του βιβλίου) είχε την ιδιαιτερότητα ότι πέρασε ένα χρόνο εκπαίδευσης στις ΗΠΑ, στη βάση του Σαν Αντόνιο του Τέξας και στη βάση Νέλις της Νεβάδα. «Με συγκινεί η ιδέα ότι κάποια παιδιά έφευγαν από μια ρημαγμένη Ελλάδα και βρίσκονταν ξαφνικά στην Αμερική, θριαμβεύτρια του Β΄ Παγκοσμίου, γυρνούσαν τη χώρα, επισκέπτονταν αξιοθέατα και ζούσαν μια μυθική κατάσταση», μας λέει ο Ηλίας Μαγκλίνης. Ο ήρωάς του φωτογραφίζεται στην κορυφή του Εμπάιρ Στέιτ και γοητεύεται από τους ήχους των τζουκ μποξ στα αμερικανικά ντάινερς της δεκαετίας του ’50.
Ο άλλος εμφύλιος
Το αποτύπωμα του πολέμου της Κορέας στη λογοτεχνία είναι αχνό και ειδικά στα ελληνικά γράμματα είναι μάλλον ανύπαρκτο. Οι λεπτομερείς περιγραφές του Μαγκλίνη για το πώς συνέβησαν όσα συνέβησαν στην αποκαλούμενη «χώρα της πρωινής γαλήνης» φωτίζουν μια ξεχασμένη πτυχή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Από τον αποχαιρετισμό των στρατιωτών στον Πειραιά και το ταξίδι τους με το πλοίο έως το λιμάνι του Πουσάν μέχρι τα όσα συνάντησαν εκεί, τους ανθρώπους, τους συμμάχους και τους εχθρούς, στους άγνωστους και αφιλόξενους λόφους «στην άλλη άκρη του κόσμου». Η Κορέα, όμως, έρχεται ως συνέχεια (τόσο χρονολογικά όσο και στις σελίδες του βιβλίου) ενός άλλου, καθόλου ξεχασμένου πολέμου – η βαριά σκιά του ελληνικού εμφυλίου σκεπάζει την πλοκή από την πρώτη σελίδα, βασανίζοντας τους χαρακτήρες και επηρεάζοντας τις σκέψεις και τις πράξεις τους. «Ο εμφύλιος δεν είναι ένα τελειωμένο ζήτημα για την ελληνική κοινωνία», μας λέει ο συγγραφέας, ο οποίος στο τελευταίο μέρος του βιβλίου μεταφέρει την αφήγηση στο παρόν, σε ένα πολύ συγκινητικό και συναισθηματικά φορτισμένο φινάλε: «Ηθελα να εξηγήσω πώς συνδεόμαστε εμείς με όλα αυτά, να γράψω για την Ιστορία του τότε, αλλά κυρίως για την προϊστορία του σήμερα».
Οι δύο εμφύλιοι πόλεμοι αποτελούν την ιστορική βάση του μυθιστορήματος. Ακολουθώντας τα βήματα του Δημήτρη από την Εδεσσα στην Αθήνα και από εκεί στην Αμερική, στην Κορέα και στην Ιαπωνία, μέσα από στιγμιότυπα σε στρατιωτικές βάσεις αλλά και την καθημερινότητα των τόπων αυτών, αποκτούμε, ως αναγνώστες, μια εικόνα του κόσμου της πρώτης μεταπολεμικής εποχής. Η «Πρωινή Γαλήνη», όμως, δεν είναι ένα βιβλίο ούτε για τον εμφύλιο της Κορέας, ούτε για τον ελληνικό, ούτε για την κοινωνία του ψυχροπολεμικού κόσμου. Είναι ένα βιβλίο για τον Δημήτρη, έναν θαυμάσιο λογοτεχνικό ήρωα που τολμάει και που δειλιάζει, που ντρέπεται για όσα είναι και για όσα δεν είναι, που παλεύει να ισορροπήσει ανάμεσα στη γενναιότητα και τη δειλία, όπως κάνουμε όλοι, κάθε μέρα, στον προσωπικό μας, εσωτερικό «εμφύλιο». Είναι ένα βιβλίο για την ανάγκη μας να «πετάμε», για τις δυσκολίες της «πτήσης», για τις αναγκαστικές, καμιά φορά, «προσγειώσεις». Αντιγράφουμε από το βιβλίο, προς το τέλος, μια μελαγχολική διαπίστωση: «Δεν αρκεί το όνειρο, κι ας λένε οι λογοτέχνες. Το όνειρο δεν φτάνει. Δεν μπορείς να κάμεις χωρίς το όνειρο, αλλά δεν μπορείς και να κάμεις μόνο με αυτό – οτιδήποτε κι αν επιδιώξεις».