Ο ΓΛΥΠΤΗΣ
Scott McCloud
μτφρ. Νίκος Καμπουρόπουλος
εκδ. Webcomics
Το ερώτημα είναι αν θα έδινε τη ζωή του για την τέχνη. Ενα ερώτημα που έχουμε ξαναδεί. Κάτι που έχει ειπωθεί με πολλούς τρόπους, με διάφορα μέσα. Ακόμη μια φαουστική συμφωνία. Μια τραγική συμφωνία, το αποτέλεσμα της οποίας απεικονίζεται μέσα από το άρτια και μεθοδικά δουλεμένο graphic novel «Ο γλύπτης» του Scott McCloud.
Ο ήρωας της ιστορίας είναι ένας νεαρός καλλιτέχνης που έχει επιλέξει να εκφράζεται μέσω της γλυπτικής. Αρχικά βίωσε μια μικρή αναγνώριση, όμως πλέον το έργο του μένει στα αζήτητα και ο ίδιος στη σκιά εκείνης της μικρής επιτυχίας. Στα γενέθλιά του νιώθει χαμένος, ανεπιθύμητος, παρίας. Νιώθει πως έχει χάσει το στοίχημά του με την τέχνη, πως δεν μπορεί να προσφέρει, πως δεν θα τα καταφέρει να μπει στο σύστημα, να ξεχωρίσει. Μέχρι που στα γενέθλιά του, κι ενώ βρίσκεται σε πλήρη απόγνωση, δέχεται την επίσκεψη του Θανάτου, ο οποίος έχει πάρει τη μορφή ενός εκλιπόντος θείου του. Ο Θάνατος τον αγγίζει και του δείχνει πώς είναι ο θάνατος: γυρίζουμε σελίδα στο βιβλίο και βλέπουμε το απόλυτο κενό, ένα ολόλευκο σαλόνι. Εχοντας, λοιπόν, επίγνωση για το τι τον περιμένει, όταν ο νεαρός καλλιτέχνης ερωτάται από τον Θάνατο: «Τι θα έδινες για την τέχνη σου;», εκείνος απαντάει: «Θα έδινα τη ζωή μου».
Η ιστορία αναπτύσσεται δεξιοτεχνικά. Ο «Γλύπτης» έγινε από κάποιον που γνωρίζει σε βάθος τη θεωρία των κόμικς, που χειρίζεται με άνεση τις αφηγηματικές δυνατότητες αυτής της τέχνης. Είναι λες και ο Scott McCloud έκανε πράξη την ίδια του τη θεωρία. Καθώς ο Αμερικανός McCloud, εκτός από ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους δημιουργούς κόμικς, είναι επίσης ένας εξέχων θεωρητικός του είδους. Η εξαιρετική μελέτη του «Understanding Comics» (1993 – στα ελληνικά «Κατανοώντας τα κόμικς», εκδ. Webcomics) είναι μια διορατική προσέγγιση στην ιστορία, την εξέλιξη, τις πτυχές και τη δυναμική αυτού του μέσου. Στο ίδιο ύφος, εστιάζοντας περισσότερο στο τεχνικό κομμάτι και εξετάζοντας τις δυνατότητες που δίνει η τεχνολογία, ακολούθησαν τα «Reinventing Comics» (2000) και «Making Comics» (2006).
Ο McCloud δεν θεωρήθηκε ποτέ εκπληκτικός σχεδιαστής, τα καρέ του ποτέ δεν προκάλεσαν επιφωνήματα θαυμασμού, όμως στον «Γλύπτη» μοιάζει να ακολουθεί κατά γράμμα τα ίδια του τα θεωρητικά βιβλία.
Σωστή ανατομία στους χαρακτήρες, πρόσωπα εκφραστικά που απεικονίζουν εύστοχα το συναίσθημα, σωστή προοπτική στον χώρο, στήσιμο κινηματογραφικό, καρέ εναρμονισμένα, όλα είναι όπως πρέπει να είναι.
Στις πεντακόσιες σελίδες του βιβλίου όλα είναι τοποθετημένα προσεκτικά.
Οι χαρακτήρες της ιστορίας και αυτοί ψυχογραφημένοι. Ο νεαρός καλλιτέχνης και πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ο Ντέιβιντ Σμιθ. Ενα όνομα που δόθηκε στον ήρωα για δύο λόγους. Πρώτον για να συγχέεται με τον ομώνυμο διάσημο γλύπτη του αφηρημένου εξπρεσιονισμού και να εκνευρίζεται ο νεαρός καλλιτέχνης με αυτή την σύγχυση. Και δεύτερον για να τονίζεται η ανωνυμία του ήρωα μέσα στο πλήθος, καθώς το όνομα Ντέιβιντ Σμιθ είναι ιδιαίτερα κοινό στην Αμερική. Αυτή η ανωνυμία τον θλίβει καθώς αποζητεί επιτέλους την αναγνώριση. Ο Θάνατος του προσφέρει 200 μέρες για να τα καταφέρει, μετά θα του πάρει τη ζωή.
Ο Ντέιβιντ Σμιθ αποκτά, ως μέρος της συμφωνίας, δύναμη εξωπραγματική, που πασχίζει να χαλιναγωγήσει προκειμένου να δημιουργήσει κάτι σπουδαίο, κάτι που θα του χαρίσει την Αθανασία, αυτό που τελικά αναζητούν οι καλλιτέχνες, μια Αθανασία που θα έρθει σε δραματικό κοντράστ με την κατάληξη της συμφωνίας.
Ο McCloud με επιδεξιότητα φέρνει στο επίκεντρο του graphic novel την τέχνη, τη ματαιοδοξία που κρύβεται πίσω από την τέχνη, αλλά και τη δύναμη του έρωτα. Ο Ντέιβιντ Σμιθ, ένας κοινωνικά δυσπροσάρμοστος και σεξουαλικά άπειρος νεαρός, ερωτεύεται την επίσης εκκεντρική Μεγκ (προσπαθεί να γίνει ηθοποιός) και τότε οι 200 ημέρες που του έχει δώσει ο Θάνατος φαίνονται λίγες, τραγικά λίγες. Και εμείς, οι αναγνώστες, εγκλωβιζόμαστε σε έναν ιλιγγιώδη ρυθμό. Γινόμαστε μάρτυρες σε ένα σικέ παιχνίδι, ελπίζουμε για τη λύτρωση, για ένα αισιόδοξο φινάλε, και ελπίζουμε ο Θάνατος να νικηθεί, να κάνει πίσω, να αθετήσει την συμφωνία του. Το ελπίζουμε μέχρι τέλους.