«…κι αναμεσίς η Τέχνη»

2' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κανένα αρνητικό σχόλιο δεν προκάλεσε μέχρι στιγμής η «Σχεδία της Λαμπεντούζα» –μια βάρκα γεμάτη πρόσφυγες– του Βρετανού καλλιτέχνη Jason deCaires Taylor, που έχει εγκατασταθεί, μαζί με άλλα γλυπτά του, στον βυθό της θάλασσας ανοιχτά της νήσου Λανθαρότε (Κανάρια). Ο Taylor με το έργο ήθελε, όπως είπε, να αποτίσει φόρο τιμής σε όσους πετυχαίνουν αλλά και σε εκείνους των οποίων τα όνειρα και οι ελπίδες μένουν στον βυθό της θάλασσας. Αλλά και να υπενθυμίσει την παθητικότητά μας, τη συλλογική μας ευθύνη. Μια βάρκα με ημιθανείς πρόσφυγες ήταν και το έργο 30 μαθητών από την Κύπρο. Το «Immigrants» προκάλεσε τόση εντύπωση μεταξύ πολλών χιλιάδων έργων, που «πέρασε» στους 20 φιναλίστ Παγκόσμιου Διαγωνισμού Εικαστικών Τεχνών Μέσης Εκπαίδευσης και θα εκτεθεί στο Λονδίνο.

Αντίθετα, περισσότερα αρνητικά παρά θετικά σχόλια απέσπασε ο Κινέζος καλλιτέχνης και ακτιβιστής Αϊ Ουέι Ουέι, που ανακατασκεύασε τη φωτογραφία της σορού του μικρού Αϊλάν, με τον ίδιο στη θέση του άτυχου νηπίου. Κάποιοι είδαν στην κίνηση αυτή ένα πολιτικό σχόλιο και μια βαθιά ανθρωπιά κι άλλη χαρακτήρισαν την πράξη «εγωιστική, ναρκισσιστική και κακόγουστη».

Από καταβολής κόσμου ο άνθρωπος κάνει τέχνη τον πόνο, την απόγνωση, την καταστροφή, τον θάνατο (όπως και τον έρωτα, τη χαρά…). Παμπάλαιη είναι και η συζήτηση περί των ορίων της. Μια συζήτηση εξαιρετικά συχνή έως σήμερα αφού, ενώ όλοι παραδέχονται, τουλάχιστον σε ελεύθερες δημοκρατικές κοινωνίες, ότι δεν νοείται Τέχνη με όρια ούτε μπορεί η έμπνευση να στριμωχθεί σε καλούπια, εντούτοις διαρκώς η καλλιτεχνική έκφραση προσκρούει σε προκαταλήψεις, κοινωνικές συμβάσεις, την κρατούσα ιδεολογία, την ηθική της πλειοψηφίας. Εγείροντας τους συνήθεις διαξιφισμούς, που καταλήγουν όχι μόνο ατελέσφοροι, αλλά ενίοτε και επικίνδυνοι διότι παρασύρουν το κοινό, όταν διαπιστωθεί υπέρβαση των (υποτιθέμενων) ορίων, σε ακραίες θέσεις και βιαιότητες. Πόσες φορές δεν έχουμε ζήσει εκτραχηλισμούς και αγριότητες λόγω βεβήλωσης ιερών ή οσίων;

Και κάθε φορά διαπιστώνεται πόσο σύνθετο είναι το ζήτημα. Από τη μια το καλλιτεχνικό εργαστήρι είναι ένας χώρος ελευθερίας. Από την άλλη, η ελευθερία της τέχνης δεν μπορεί να παραβιάζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Επειτα, πόσο αυτόνομο είναι ένα έργο τέχνης; Υπάρχει σημείο ισορροπίας ανάμεσα στις ελευθερίες; Είναι αδύνατον να ανατρέπονται παραδόσεις, να θίγονται αξίες, χωρίς να σημειώνονται τριβές. Η έντασή τους εξαρτάται από τον βαθμό ωριμότητας της κοινωνίας, το μέγεθος της ανοχής στην έκφραση ακραίων τοποθετήσεων (που είναι προτιμότερη από την καταστολή εκείνου που ενοχλεί την πλειοψηφία, καθώς ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι αυτή αδυνατεί να προβλέψει το μέλλον).

Πρόωρος άδικος θάνατος και πνιγμένα μωρά σε πολλαπλές καλλιτεχνικές εκδοχές. Ωστόσο μέσα από αυτές, οι συγκλονισμένοι ή τρομοκρατημένοι από την πραγματικότητα άνθρωποι, μοιράζονται ευκολότερα τις οδυνηρές εμπειρίες. «Η ζωή, ο θάνατος κι αναμεσίς η Τέχνη», όπως έλεγε κι ο Εγγονόπουλος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή