Τα κοράκια είναι ίσως από τα πιο έξυπνα είδη του ζωικού βασιλείου. Ο Αίσωπος (620-536 π.Χ.), σε έναν από τους μύθους του, περιγράφει πως το διψασμένο κοράκι έριχνε συνεχώς πετραδάκια σε μια στάμνα που είχε λίγο νερό, ώστε το νερό να φτάσει στο χείλος της στάμνας για να μπορέσει να ξεδιψάσει! Ομως ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ένα video από το BBC, όπου ένα κοράκι πρέπει να εκτελέσει διαδοχικά οκτώ διαφορετικά βήματα προκειμένου να ελευθερώσει και να φάει ένα μικρό κομμάτι κρέας. Μπορείτε να βρείτε το εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό video, καθώς και τον μύθο του Αισώπου, στο YouTube με αναζήτηση «are crows the ultimate problem solvers? ». Αξίζει τον κόπο να το δείτε. Είναι πράγματι απίστευτο πώς το κοράκι εκτελεί διαδοχικά τα οκτώ βήματα χωρίς να έχει καμία προηγούμενη εκπαίδευση στο πολύπλοκο εγχείρημα, αλλά μόνο γνωριμία με τα επιμέρους αντικείμενα που πρέπει να χρησιμοποιήσει.
Στη χώρα μας εδώ και πολλά χρόνια έχουμε συνδέσει τα κοράκια με το «κακό», το «σατανικό», το οποίο εκφράζεται καλύτερα με το αγγλικό «evil». Ειδικά τώρα με τις συζητήσεις και τις ρυθμίσεις για τα λεγόμενα «κόκκινα δάνεια» των τραπεζών όλοι οι ενδιαφερόμενοι αποκαλούνται είτε «κοράκια» είτε «γύπες».
Οπως καταλαβαίνετε, το θέμα μας σήμερα είναι τα «κόκκινα» δάνεια των τραπεζών. Πριν πάμε στην ουσία του θέματος, θέλω να κάνω μια παρατήρηση. Αν ήθελε κάποιος να κάνει μια εγχείρηση, είμαι βέβαιος ότι θα αναζητούσε γιατρό για την εγχείρηση και δεν θα πήγαινε σε κανένα νοσοκόμο για τον σκοπό αυτό. Ακόμα, ανάλογα με το πρόβλημα θα αναζητούσε και τον ειδικό χειρουργό. Για παράδειγμα, καρδιολόγο ή ορθοπεδικό ανάλογα με την περίπτωση. Γιατί λοιπόν μας ξενίζει τόσο πολύ που οι τράπεζες θέλουν να πουλήσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους στα λεγόμενα «distress funds», τα οποία εξειδικεύονται στη διαχείριση τέτοιων δανείων; Οι τράπεζές μας και τα στελέχη τους δεν είναι σε θέση να τα διαχειριστούν. Αντί λοιπόν να τα κουβαλάνε στους ισολογισμούς τους, θέλουν να απαλλαγούν από αυτά ώστε να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν την υγιή οικονομία του τόπου. Γιατί λοιπόν υπάρχει τόση αντίθεση στη ρύθμιση αυτή; Η εξήγηση είναι μάλλον απλή, αν θυμηθούμε λίγο την πρόσφατη ιστορία μας.
Τα τελευταία χρόνια της κρίσης εμφανίστηκαν πολλοί που είτε υπόσχονταν είτε απειλούσαν ότι οι συμπολίτες μας δεν θα πλήρωναν. Το «Κίνημα Δεν Πληρώνω» (ΚΔΠ) ακριβώς αυτό έκανε. Η πληρωμή των υποχρεώσεων ήταν κατά βούληση. Αν δεν θέλει να πληρώνει κάποιος τα διόδια μπορεί να μην τα πληρώνει χωρίς συνέπειες. Αν άλλος δεν θέλει να πληρώνει τη ΔΕΗ και αυτός μπορεί να το κάνει, γιατί τα μέλη του ΚΔΠ θα του επανασυνδέσουν τη ΔΕΗ σε περίπτωση διακοπής. Ο ίδιος ο σημερινός πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι δεν θα πληρώσει το «χαράτσι». Ακόμα, κορυφαίο στέλεχος του ΚΔΠ, σήμερα είναι υφυπουργός σε πολύ σημαντικό υπουργείο, πιστοποιώντας έτσι ότι η σημερινή κυβέρνηση επιβραβεύει με τον καλύτερο τρόπο αυτούς που δεν αναγνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους.
Πρέπει επίσης να θυμάστε το σύνθημα «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη» με το οποίο γαλουχήθηκε μια ολόκληρη κατηγορία οφειλετών, οι οποίοι πίστεψαν ότι τα δάνεια μπορούν να «εξαφανιστούν» χωρίς καμία συνέπεια. Αυτό που ίσως δεν θυμάστε είναι ότι μια βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, δήλωνε το καλοκαίρι του 2013 ότι «εάν το δίλημμα είναι ένα εκατομμύριο ξεσπιτωμένοι ή εκλογές, τότε είναι εύκολο δίλημμα. Δεν πρέπει κανείς να φοβάται τις εκλογές». Αυτά και άλλα πολλά έλεγε εκδηλώνοντας την αντίθεσή της στη συζήτηση που γινόταν τότε σχετικά με τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας. Ω του θαύματος, όμως, η κυρία αυτή είναι σήμερα υφυπουργός στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ σε πολύ σημαντικό υπουργείο και φυσικά ψήφισε τη ρύθμιση για τα «κόκκινα» δάνεια και είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα ψηφίσει και τις ρυθμίσεις για τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας. Αλλά οι συμπτώσεις δεν σταματούν εδώ. Μια βουλευτής της Ν.Δ., που έγινε και αυτή αργότερα υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ, δήλωνε επίσης το καλοκαίρι του 2013 ότι «καλύτερα να καταρρεύσει η αγορά ακινήτων, παρά να γίνει πρώτα εμφύλιος». Βλέπετε πώς επιβραβεύονται όλοι αυτοί που μας προέτρεπαν να μην πληρώνουμε και ότι θα καταψηφίσουν (ανεξάρτητα από τις συνέπειες) οποιαδήποτε ρύθμιση αφορά τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας. Ετσι ακριβώς παρασύρθηκε ο λαός και πίστεψε ότι μπορούσε να μην πληρώνει τις υποχρεώσεις του, χωρίς να μπορεί κανείς να του πάρει το σπίτι. Μετά ήταν και η σεισάχθεια. Το κόμμα που σήμερα μας κυβερνά υποσχόταν προεκλογικά ότι θα διαγραφεί το 80% των δανείων και έτσι όλοι περίμεναν (και μπορεί ακόμα να περιμένουν) ότι αντί να χρωστάνε 100 θα χρωστάνε μόνο 20.
Αν όμως τα «κόκκινα» δάνεια τα αντιμετωπίζαμε ως πρόβλημα που πρέπει οπωσδήποτε να επιλυθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ίσως να μη φτάναμε στη σημερινή κατάσταση. Δυστυχώς, αυτό είναι κοινό χαρακτηριστικό στην αντιμετώπιση πολλών προβλημάτων στη χώρα μας. Η καθυστέρηση οξύνει το πρόβλημα και οι συνέπειές του γίνονται επαχθέστερες. Εμείς, όμως, ενώ από τη μια αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει πρόβλημα, από την άλλη δεν θέλουμε να το λύσουμε γιατί η οποιαδήποτε λύση είναι ευνόητο ότι θα έχει συνέπειες σε ορισμένους που δεν θέλουμε να στενοχωρήσουμε, έστω και αν στενοχωρούμε όλους τους άλλους που είναι συνεπείς και συνήθως είναι και πολυπληθέστεροι.
Τώρα που η κυβέρνηση, υποχρεωμένη από το Μνημόνιο ΙΙΙ, έφερε ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των δανείων σε καθυστέρηση (επιχειρηματικά και στεγαστικά εξαιρουμένης της πρώτης κατοικίας) και πάλι υπάρχουν διαμαρτυρίες και αντιρρήσεις, ότι ξεπουλάμε τις επιχειρήσεις στα κοράκια και τους γύπες. Προσωπικά, δεν συμμερίζομαι την άποψη αυτή. Απλά, ύστερα από κάμποσα χρόνια λαϊκίστικης αδράνειας κάνουμε το αυτονόητο. Δηλαδή, καλούμε τους επαγγελματίες και τους ειδικούς (distress funds) να κάνουν τη δουλειά τους και αφήνουμε στο περιθώριο τους ερασιτέχνες (στελέχη τραπεζών) οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν είναι σε θέση να αξιολογήσουν μόνο με την ψυχρή λογική τη βιωσιμότητα ενός δανείου. Εξάλλου σας φαίνεται λογικό τα ίδια τα στελέχη που κάποτε έδωσαν ένα δάνειο (που πιθανότατα δεν έπρεπε να είχαν εγκρίνει), να καλούνται σήμερα να αξιολογήσουν τις προηγούμενες ενέργειές τους; Δεν είναι ευνόητο ότι ένας τρίτος, που δεν είχε (ούτε έχει) καμία προηγούμενη σχέση με τον δανειολήπτη, να μπορεί να κρίνει πιο αντικειμενικά την κάθε περίπτωση;
Επιτέλους, πρέπει να μάθουμε να ακούμε την αλήθεια από τους πολιτικούς μας, όσο πικρή και είναι αυτή. Ακόμα πρέπει να μάθουμε να κλείνουμε τα αυτιά μας στους λαϊκιστές (πολιτικούς, δημοσιογράφους, τηλεστάρ, ειδικούς κ.ά.) οι οποίοι μονίμως αντιτίθενται σε οποιαδήποτε ρύθμιση, χωρίς φυσικά να προτείνουν κάποια εναλλακτική λύση. Ακουσα από έγκριτο δημοσιογράφο (και από άλλους συναδέλφους του) ότι «πίσω από τον Νόμο Κατσέλη κρύβονται και μπαταχτσήδες και πρέπει οι τράπεζες να τους βρουν, χωρίς όμως να επιτρέπονται οι πλειστηριασμοί της πρώτης κατοικίας». Δεν λέει όμως πώς θα γίνει αυτό, γιατί απλούστατα χωρίς την απειλή του πλειστηριασμού ο μπαταχτσής προτιμά να μην πληρώνει τις υποχρεώσεις του, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή, κάτι μπορεί να γίνει και να τη γλιτώσει. Εξάλλου, όπως έχει δείξει η ιστορία, αυτοί που «πάνε με τον σταυρό στο χέρι», μάλλον ζημιωμένοι βγαίνουν στον τόπο μας. Η (οποιαδήποτε) ρύθμιση για τα «κόκκινα» δάνεια είναι μια κάποια λύση, σε αντίθεση με τη μη ρύθμιση η οποία διαιωνίζει το πρόβλημα και κάνει δυσκολότερη την επίλυσή του. Αυτό πρέπει να το καταλάβουν όλοι και ιδιαίτερα οι κύριοι της αξιωματικής αντιπολίτευσης που είναι έτοιμοι να βγουν στα κεραμίδια για το θέμα αυτό.
Μόνον αν απαλλαγούν οι συστημικές τράπεζες από το βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο), θα μπορέσουν να τροφοδοτήσουν την οικονομία με φρέσκο χρήμα για να προχωρήσει η τόσο αναγκαία και πολυπόθητη ανάπτυξη.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.