Το δράμα που ζούμε σήμερα στην Ελλάδα απορρέει από τη σύγκρουση δύο πανίσχυρων δυνάμεων: της αδράνειας που οδήγησε στην κρίση και της απουσίας πολιτικής όταν αυτή έφθασε. Τα προβλήματα συσσωρεύονταν για τόσα χρόνια, που πιστέψαμε ότι, ζώντας με τον κίνδυνο, ήταν φυσιολογικό, ο κίνδυνος είχε γίνει οικείος, σε σημείο που δεν τον διακρίναμε. Την ώρα της σύγκρουσης, ούτε οι εταίροι μας στην Ευρώπη γνώριζαν τι να κάνουν ούτε εμείς. Ετσι, αποδεχόμασταν βουβοί τις επιταγές των άλλων και μετά αδυνατούσαμε να εφαρμόσουμε όσα είχαμε συμφωνήσει.
Αποδείχθηκε ότι ούτε το πρόγραμμα διάσωσης ήταν επιτυχημένο, ούτε η εφαρμογή του. Ποιος φταίει και γιατί δεν είναι πλέον το πρόβλημα. Τα γεγονότα εξελίχθηκαν με τρόπο που έδειξαν ότι η πορεία προς την αποσύνθεση ήταν μάλλον αναπόφευκτη. Ο κατακερματισμός του πολιτικού κέντρου και η ενίσχυση των άκρων, η αμφισβήτηση της χώρας μας ως μέλους της Ευρωζώνης και της ζώνης Σένγκεν, τα αυθαίρετα εσωτερικά σύνορα των μπλόκων των αγροτών, η επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων και η κατάρρευση του χρηματιστηρίου είναι μέρος της ίδιας αλυσίδας. Επειδή δεν κάναμε τίποτα για να αποτρέψουμε όσα έγιναν, επειδή η χώρα μας παραμένει απολύτως εξαρτημένη από τις πολιτικές άλλων, αδυνατούμε να προβλέψουμε τι έρχεται.
Είναι άγνωστο αν ζούμε τη «δημιουργική καταστροφή» που λένε οι οικονομολόγοι. Θα μπορέσουν τα κομμάτια της οικονομίας, της πολιτικής, της κοινωνίας να συναρμολογηθούν σε πιο στέρεη και δίκαιη βάση; Ή είναι αδύνατο να σταματήσουμε την πορεία προς τη διάλυση; Η ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ αναδεικνύει τους κινδύνους: ενώ το κόμμα ωφελήθηκε από τη διάλυση του Κέντρου και σήμερα βρίσκεται στην εξουσία, τα προβλήματα ξεπερνούν τις δυνατότητες του κυβερνητικού συνασπισμού. Δεν φταίει μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ – η μακρόχρονη κρίση και η ύφεση έχουν πληγώσει βαριά τη χώρα· φταίει, όμως, σε μεγάλο βαθμό, που δεν έθεσε άλλο στόχο απ’ το να παραμείνει εκφραστής της αδράνειας του παρελθόντος.
Τώρα ζούμε τις συνέπειες της μάταιης προσπάθειας αναβίωσης του αποτυχημένου μοντέλου των προηγούμενων ετών. Κάποιοι είναι εξοργισμένοι επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εξασφάλισε όσα υποσχόταν, σαν να μην ήταν οι ίδιοι υπεύθυνοι ενήλικοι που όφειλαν να γνωρίζουν την πραγματικότητα και να κρίνουν αναλόγως· οι περισσότεροι απελπίζονται επειδή δεν βλέπουν πώς θα πορευτούμε από εδώ και μπρος, γνωρίζουν ότι οι θυσίες θα είναι μάταιες και χωρίς τέλος. Ενώ πελαγώνει η κυβέρνηση μπροστά σε κρίσιμα θέματα, επιμένει στην επιβολή των ιδεοληψιών της σε άλλα. Ο συνδυασμός αδυναμίας και έπαρσης οδηγεί σε απανωτά λάθη, υπονομεύει τη δυνατότητα στήριξης από την αντιπολίτευση και συνεννόησης με τους εταίρους, και εμποδίζει τη διόρθωση της πορείας.
Το ερωτήματα είναι πολλά: πού τελειώνει αυτή η πορεία; Και τι θα απομείνει για να αρχίσει η ανοικοδόμηση; Ποια θα είναι η Ευρώπη, που και αυτή έχει μπει σε μεγάλες περιπέτειες τελευταία, και ποια η θέση μας σε αυτήν; Ποιες τράπεζες και ποιοι επενδυτές θα στηρίξουν την ανάπτυξη; Ποιοι πολίτες και ποιες πολιτικές δυνάμεις θα θέσουν το συμφέρον της χώρας πάνω από το δικό τους;