Η ανάγκη για εναλλακτικά μέσα μετακίνησης σε μια Ευρώπη –ή, καλύτερα, σε έναν πλανήτη– που βασανίζεται από την αλόγιστη χρήση του αυτοκινήτου έχει οδηγήσει στην πιο απλή, την πιο προφανή λύση: το ποδήλατο. Το μόνο μέσο με το οποίο μπορεί κάποιος να καλύπτει μικρότερες ή μεγαλύτερες αποστάσεις, με μέση ωριαία που εύκολα φτάνει τα 20 χιλιόμετρα – όταν η μέση ταχύτητα ενός αυτοκινήτου που κινείται σε μια μεγαλούπολη με δυσκολία ξεπερνά τα 25.
Η Γερμανία, χώρα που πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη του αυτοκινήτου με τις βιομηχανίες της και το τεράστιο δίκτυο αυτοκινητοδρόμων της, προκαλώντας σε μεγάλο βαθμό σημαντικά προβλήματα ως απόρροια της εκτεταμένης χρήσης του, ήταν από τις πρώτες που, αντιλαμβανόμενη το πρόβλημα, έκανε σημαντικά βήματα προς την επίλυσή του, διευκολύνοντας τη χρήση του ποδηλάτου στις περισσότερες μικρές και μεγάλες πόλεις της, με τη δημιουργία εκτεταμένου δικτύου υποδομών ποδηλάτου. Παράλληλα, οι πολιτικοί αντιλήφθηκαν γρήγορα πως η δημιουργία σοβαρών υποδομών για το ποδήλατο θα επέτρεπε την ανάπτυξη και του ποδηλατικού τουρισμού.
Ως φυσικό επακόλουθο των παραπάνω, και προκειμένου να διευκολυνθούν τόσο οι καθημερινές μετακινήσεις όσο και η ανάπτυξη του ποδηλατικού τουρισμού, ήρθε η απόφαση της δημιουργίας του πρώτου μεγάλου ποδηλατόδρομου, συνολικού μήκους 100 χιλιομέτρων. Τα πρώτα 5 χιλιόμετρα της διαδρομής έχουν ήδη ανοίξει και το έργο προχωρά με ταχύτατους ρυθμούς.
Η ιδέα είναι η σύνδεση 10 πόλεων στα δυτικά της χώρας και τεσσάρων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, μέσω της χρήσης, ως επί το πλείστον, εγκαταλελειμμένων σιδηροδρομικών γραμμών στη βιομηχανική περιοχή της Ρουρ. Περίπου 2 εκατομμύρια πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να χρησιμοποιούν πλέον το ποδήλατο (αυτός είναι ο αριθμός των κατοίκων που ζουν σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από τη διαδρομή), καθώς θα τους προσφέρεται απόλυτη ασφάλεια αλλά και δυνατότητα για υψηλότερες ταχύτητες, εξαιτίας της αποφυγής καθυστερήσεων από την έλλειψη φωτεινών σηματοδοτών, ενώ η μελέτη βιωσιμότητας δείχνει πως τουλάχιστον 50.000 αυτοκίνητα θα αποσυρθούν από την καθημερινή κυκλοφορία. Η Φρανκφούρτη, το οικονομικό κέντρο της χώρας, σχεδιάζει έναν ποδηλατόδρομο μήκους 30 χιλιομέτρων, ενώ η πρωτεύουσα της Βαυαρίας, το Μόναχο, γνωστό για τις εκτεταμένες υποδομές ποδηλάτου, θα υλοποιήσει μία διαδρομή 15 χιλιομέτρων στα βόρεια προάστιά του. Παράλληλα, η Νυρεμβέργη έχει ήδη εκπονήσει μελέτη για τη δημιουργία ποδηλατόδρομου που θα ενώνει τέσσερις πόλεις. Στην πρωτεύουσα της χώρας, στο Βερολίνο, ο Δήμος ενέκρινε τη δημιουργία ποδηλατόδρομου που θα συνδέει το κέντρο της πόλης με τα νοτιοδυτικά προάστια. Οι νέοι ποδηλατόδρομοι αποτελούν σημαντική αναβάθμιση και εξέλιξη στους υπάρχοντες γερμανικούς ποδηλατόδρομους με τη μία λωρίδα κυκλοφορίας, οι οποίοι –παρόλο που για μας εδώ στην Ελλάδα μοιάζουν… παράδεισος– στη Γερμανία γίνονται τακτικά αντικείμενο κριτικής. Θα έχουν πλάτος τεσσάρων μέτρων, θα παρέχουν τη δυνατότητα για προσπεράσεις, ενώ στις διασταυρώσεις θα υπάρχουν οι ανάλογες διευκολύνσεις, ώστε η προτεραιότητα να δίνεται αποκλειστικά στους χρήστες των ποδηλατόδρομων. Οι ποδηλατόδρομοι θα είναι επαρκώς φωτισμένοι και θα καθαρίζονται από το χιόνι τον χειμώνα.
Βασικό πρόβλημα στην υλοποίηση του έργου θα παίξει κι εδώ το θέμα της χρηματοδότησης. Παρόλο που μας αρέσει να νομίζουμε πως είμαστε μοναδικοί, και στη Γερμανία έχουν ανάλογα προβλήματα με την Ελλάδα. Παρότι η κεντρική εξουσία είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία και τη συντήρηση των δρόμων, οι ποδηλατόδρομοι ανήκουν στη δικαιοδοσία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Υπάρχουν λοιπόν κι εκεί προβλήματα να λυθούν, αλλά υπάρχει ταυτόχρονα και πολιτική βούληση, άρα η λύση θα βρεθεί. Ηδη στην περιοχή της Ρουρ, το κόστος για τα πρώτα πέντε χιλιόμετρα καλύφθηκε με συγχρηματοδότηση από την Ε.Ε., την Περιφέρεια και τον εργολάβο. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου αγγίζει τα 180 εκατ. ευρώ, ενώ η κυβέρνηση σχεδιάζει νομοθετικές παρεμβάσεις που θα διευκολύνουν την ολοκλήρωσή του, επιλύοντας τυχόν προβλήματα, όπως πιθανές διαφωνίες των Δήμων.
Και φυσικά είναι προφανές πως χωρίς την απόφαση της πολιτείας το έργο δεν θα μπορούσε να υπάρξει, καθώς η χρηματοδότηση αποτελεί σοβαρό θέμα προς επίλυση. Η Ενωση Ποδηλατών της Γερμανίας (ADFC) υποστηρίζει πως από τη στιγμή που το 10% περίπου των μετακινήσεων γίνεται με ποδήλατο στη χώρα, οι υποδομές για ποδήλατο θα έπρεπε να λαμβάνουν το 10% του εθνικού προϋπολογισμού για τις μετακινήσεις!
«Η δημιουργία υποδομών για το αυτοκίνητο στις πόλεις αποτελεί αποτυχημένη συνταγή της δεκαετίας του 1960. Μια απειλή για την ανθρώπινη ζωή», δηλώνει ο επικεφαλής του ADFC Μπούρκχαρντ Στορκ.
«Κανείς δεν χρειάζεται περισσότερα αυτοκίνητα στις σύγχρονες πόλεις».
* Εκδότης του περιοδικού mbike.