Χωρίς αναφορές στο προσφυγικό ζήτημα, παρά τις προσπάθειες της ελληνικής πλευράς, ψηφίστηκε τελικά προχθές από τις χώρες της Σύμβασης της Βαρκελώνης η «Διακήρυξη των Αθηνών». Στη διακήρυξη όλες οι μεσογειακές χώρες ανανεώνουν τη δέσμευσή τους για την προστασία της Μεσογείου και των παράκτιων οικοσυστημάτων και για την εφαρμογή της στρατηγικής του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον.
Η 19η σύνοδος της Σύμβασης της Βαρκελώνης (στην οποία μετέχουν όλες ανεξαιρέτως οι μεσογειακές χώρες) ολοκληρώθηκε χθες στην Αθήνα με επιτυχία. Επρόκειτο για την πρώτη σύνοδο οργάνου των Ηνωμένων Εθνών που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα και, παρότι η περιβαλλοντική προστασία δείχνει σήμερα θέμα μικρής σημασίας σε σχέση με τις συνέπειες των εχθροπραξιών στην περιοχή, η σύνοδος θεωρείται επιτυχής καθώς κατέληξε στην επανεπιβεβαίωση των στόχων της σύμβασης. Αυτό που δεν κατάφερε η ελληνική πλευρά, παρότι υπήρξε ζήτημα προτεραιότητας, ήταν να υπάρξει στη διακήρυξη μια αναφορά στο προσφυγικό ζήτημα. Αντ’ αυτής, στη διακήρυξη οι χώρες δεσμεύονται «να αντιμετωπίσουν τις νέες και τις προκύπτουσες φυσικές και κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και οι αυξημένες ροές μεταναστών κατά μήκος της Μεσογείου, να προστατεύσουν καλύτερα το περιβάλλον και να αυξήσουν την ανθεκτικότητά του».
Oπως είναι αναμενόμενο, με τη Διακήρυξη των Αθηνών οι μεσογειακές χώρες δεσμεύονται να συνεχίσουν την προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων της Σύμβασης της Βαρκελώνης (για την προστασία του χερσαίου και θαλάσσιου περιβάλλοντος, της βιοποικιλότητας, την ανάσχεση των πιέσεων στα παράκτια οικοσυστήματα κ.λπ.), ενώ σαφής αναφορά γίνεται και στο θέμα της ρύπανσης της θάλασσας από σκουπίδια, με στόχο να έχει περιοριστεί δραστικά έως το 2024.
Πρωτοβουλίες
Στη σύνοδο της Αθήνας ανακοινώθηκαν και δύο ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες. Η Γαλλία, το Μονακό και το Μαρόκο δημιούργησαν ένα κοινό «Ταμείο για τη Μεσόγειο», έναν καινοτόμο χρηματοδοτικό μηχανισμό για την προστασία της βιοποικιλότητας, ενώ η Τουρκία ανακοίνωσε τη θέσπιση, από την Κωνσταντινούπολη, βραβείου για τη φιλικότερη προς το περιβάλλον πόλη (Istanbul Environmental Friendly City Award), για την ανάδειξη των «καλών παραδειγμάτων». Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκία είχε την πολυπληθέστερη αντιπροσωπεία στη σύνοδο της Αθήνας (με επικεφαλής την υπουργό Περιβάλλοντος της γείτονος, Φατμά Γκιουλντεμέτ Σαρί), ενώ η μόνη μεσογειακή χώρα που δεν συμμετείχε (παρότι είναι μέλος της Σύμβασης της Βαρκελώνης) ήταν, για ευνόητους λόγους, η Συρία.
Η Σύμβαση της Βαρκελώνης υπεγράφη πριν από 40 χρόνια και είναι μια κοινή προσπάθεια των χωρών της Μεσογείου (υπό την ομπρέλα των Ηνωμένων Εθνών) για την προστασία της. Οπως σχολίασε χαριτολογώντας ο αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής του UNEP Ιμπραήμ Τιάου, «η Σύμβαση της Βαρκελώνης είναι ο μόνος οργανισμός που συγκεντρώνει όλα τα κράτη, χωρίς διακρίσεις, κάτι που δεν έχει καταφέρει… ούτε το ποδόσφαιρο».