1. Τόσο οι Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που έχει συνάψει η Ελλάδα όσο και το εσωτερικό μας δίκαιο προβλέπουν την πίστωση του φόρου που έχει καταβληθεί στην αλλοδαπή, έναντι του φόρου που οφείλεται στην Ελλάδα.
2. Ειδικά για το εισόδημα από μερίσματα, το κράτος παρέχει ως πίστωση μόνο τον φόρο που παρακρατήθηκε από το μέρισμα και όχι και το τμήμα του φόρου που τυχόν επιβάλλεται στο νομικό πρόσωπο και αναλογεί στο διανεμόμενο μέρισμα, εκτός αν κάτι τέτοιο προβλέπεται ρητά από τις σχετικές διατάξεις της σύμβασης.
3. Τέτοιες διατάξεις έχουν περιληφθεί σε ορισμένες διεθνείς συμβάσεις, όπως Αγγλία, Κύπρο, Αλβανία, Ουζμπεκιστάν κ.α., όπου προβλέπεται ότι όταν ο δικαιούχος του εισοδήματος από μερίσματα είναι κάτοικος Ελλάδος, η Ελλάδα παρέχει ως πίστωση έναντι του συνολικού φόρου του εν λόγω δικαιούχου τόσο τον φόρο που παρακρατήθηκε από το μέρισμα όσο και το τμήμα του φόρου που τυχόν επιβάλλεται στο νομικό πρόσωπο και αναλογεί στο διανεμόμενο μέρισμα.
4. Κατά συνέπεια, φορολογικός κάτοικος Ελλάδος που εισπράττει μερίσματα από εταιρείες με έδρα σε Αγγλία, Κύπρο και Αλβανία έχει δικαίωμα να συμψηφίσει με τον ελληνικό φόρο μερισμάτων (σήμερα 10%) τόσο τον φόρο που παρακρατήθηκε στα μερίσματα όσο και τον εταιρικό φόρο εισοδήματος που αναλογεί σε αυτά και πληρώθηκε στην αλλοδαπή από την αγγλική, κυπριακή ή αλβανική εταιρεία που τα διένειμε. Στην πράξη, δηλαδή, δεν οφείλεται φόρος μερισμάτων στην Ελλάδα στις περιπτώσεις αυτές. Ως γνωστόν, οι συμβάσεις για την αποφυγή της διπλής φορολογίας του εισοδήματος που έχει υπογράψει η Ελλάδα έχουν συνταγματικά αυξημένη τυπική ισχύ έναντι των τυπικών νόμων.
5. Φημολογείται ότι η αυτοτελής φορολόγηση μερισμάτων με συντελεστή 10% θα αλλάξει και τα μερίσματα θα φορολογούνται κατά την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Αν αυτό συμβεί, χωρίς να δοθεί η δυνατότητα συμψηφισμού του εταιρικού φόρου και στα μερίσματα των ελληνικών εταιρειών, θα οδηγηθούμε σε υπερφορολόγηση για το φυσικό πρόσωπο που τα αποκτά, δεδομένου ότι η εταιρεία που πληρώνει το μέρισμα έχει ήδη αποδώσει εταιρικό φόρο με συντελεστή 29% και αν ο φόρος με την κλίμακα φορολόγησης εισοδημάτων φτάσει το 50% πλέον της έκτακτης εισφοράς, η συνολική φορολογική επιβάρυνση για τα κέρδη που λαμβάνει ο μέτοχος θα ξεπερνάει αθροιστικά το 70%.
6. Είναι αυτονόητο ότι η φορολογική μεταχείριση των μερισμάτων που διανέμουν οι ελληνικές εταιρείες σε σχέση με τα μερίσματα που διανέμουν εταιρείες που έχουν την έδρα τους σε ένα από τα παραπάνω κράτη είναι προφανώς άνιση. Τα περισσότερα εκ των κρατών αυτών αποτελούν ανταγωνιστές της Ελλάδας στην ίδρυση ή εγκατάσταση εταιρειών. Μοναδική λύση για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το ζήτημα είναι να έχουν την ίδια φορολογική μεταχείριση και τα μερίσματα που διανέμουν οι ελληνικές εταιρείες. Οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική θα είναι αλυσιτελής και αναποτελεσματική, και μπορεί να οδηγήσει δυστυχώς την ελληνική επιχειρηματικότητα σε κάποιο από τα προαναφερθέντα κράτη.
7. Η άποψή μας είναι ότι η αυτοτελής φορολογία είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος φορολογίας των μερισμάτων, όπως συμβαίνει και στα περισσότερα ανεπτυγμένα κράτη, για τα παθητικής μορφής εισοδήματα, όπως είναι οι τόκοι, τα μερίσματα και τα δικαιώματα. Κάθε άλλη διαφορετική φορολογική μεταχείριση (φορολογία των μερισμάτων με την προοδευτική κλίμακα) είναι κατ’ αρχήν λανθασμένη, και ο μοναδικός τρόπος για να διορθωθεί έστω μερικά, είναι να δοθεί στα φυσικά πρόσωπα η δυνατότητα πίστωσης του εταιρικού φόρου που αναλογεί στα διανεμηθέντα μερίσματα.
8. Ο νέος αναπτυξιακός νόμος που σύντομα θα τεθεί σε διαβούλευση αναμένεται να προβλέπει ότι η κάλυψη της ίδιας συμμετοχής οποιουδήποτε επενδυτικού σχεδίου θα δύναται να προέρχεται και από τραπεζικό δανεισμό ή/και δανεισμό των μετόχων, χωρίς να υποχρεούται η εταιρεία να προβεί σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, όπως ισχύει μέχρι σήμερα. Μια τέτοια κίνηση σίγουρα θα δώσει «ανάσα» σε πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις και όχι μόνον για την έγκαιρη σχεδίαση αλλά και υλοποίηση των επενδυτικών τους προτάσεων.
9. Ενα πρόσθετο καινοτόμο στοιχείο του υπό διαμόρφωση αναπτυξιακού νόμου αφορά στα είδη των κινήτρων που προβλέπονται για τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια, ήτοι επενδύσεις άνω των είκοσι (20) εκατ. ευρώ ή/και επενδύσεις που, ανεξαρτήτως του ύψους τους, δημιουργούν άνω των εκατό (100) νέες θέσεις εργασίας.
10. Σύμφωνα με ανακοινώσεις του αρμόδιου γενικού γραμματέα Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων του υπουργείου Οικονομίας, στα εν λόγω σχέδια του αναπτυξιακού νόμου προβλέπονται ως κίνητρα: α) η παγιοποίηση κατά την ημερομηνία αίτησης υπαγωγής του ισχύοντος συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων για χρονικό διάστημα επτά (7) ετών από την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου (σε περίπτωση μείωσης του συντελεστή θα εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής) και β) η διαδικασία επιτάχυνσης αδειοδότησης, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας, κατ’ ανάλογη εφαρμογή του Ν. 3894/2010, χωρίς την υποχρέωση τήρησης των υπολοίπων διαδικασιών υπαγωγής που προβλέπονται σε αυτόν. Η διάταξη αυτή, εφόσον ισχύσει τελικά, αναμένεται να βοηθήσει καθοριστικά στη διαμόρφωση ενός σταθερού φορολογικού περιβάλλοντος που συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για την προσέλκυση νέων επενδύσεων.
Πηγή: Grant Thornton