Αν ο Ντέιβιντ Κάμερον φύγει από τη Σύνοδο Κορυφής της επόμενης εβδομάδας έχοντας αποσπάσει συμφωνία για τους όρους συμμετοχής της Βρετανίας στην Ε.Ε., τότε πολλοί από τους ομολόγους του θα βγάλουν αναστεναγμό ανακούφισης – και στη συνέχεια θα παρουσιάσουν τις δικές τους απαιτήσεις. Καθώς τα εθνικιστικά και αντιευρωπαϊκά κόμματα αυξάνουν τη δημοτικότητά τους ανά την Ευρώπη, η, εν τέλει, επιτυχημένη στρατηγική του κ. Κάμερον να απαιτήσει αλλαγές και να απειλήσει με αποχώρηση από την Ε.Ε. εάν δεν ικανοποιηθούν, έχει εντυπωσιάσει τους ομολόγους του, λένε δύο υψηλόβαθμοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι. Ορισμένοι σκέφτονται ότι η στρατηγική Κάμερον θα ήταν χρήσιμη ώστε να προωθήσουν και τους δικούς τους σκοπούς, προσθέτουν οι δύο αξιωματούχοι. Τα οικονομικά θεμέλια της Ε.Ε. είχαν ήδη πληγεί από την κρίση δημοσίου χρέους και, σήμερα, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες δοκιμάζουν την κοινωνική της υπόσταση, ενθαρρύνοντας τη δράση λαϊκιστικών κινημάτων από το Ελσίνκι μέχρι τη Μαδρίτη και πυροδοτώντας αντιευρωπαϊκά αισθήματα σε ορισμένες χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.
«Ολα τα βλέμματα είναι στραμμένα στη Γαλλία», λέει ο Τζον Σπρίνγκφορντ, αναλυτής του think tank Centre for European Reform στο Λονδίνο. Οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. είναι πρόθυμοι να «στείλουν μήνυμα» στην ηγέτιδα του Εθνικού Μετώπου (F.N.) της Γαλλίας, Μαρίν Λεπέν, και στο γαλλικό εκλογικό σώμα «ότι αυτό το κόλπο δεν θα λειτουργήσει» γιατί «αν γίνει η Γαλλία ευρωσκεπτικιστική, τότε ολόκληρο το εγχείρημα (σ.σ. Ε.Ε.) έχει τελειώσει». Το παράδοξο κατά πολλούς Ευρωπαίους αξιωματούχους είναι πως, εάν παραμείνει η Βρετανία ως μέλος, τότε η Ενωση θα είναι ισχυρότερη, αλλά εάν κάποιοι αντιγράψουν τη στρατηγική Κάμερον, τότε θα αποσταθεροποιήσουν την Ενωση.
«Λαϊκιστικά κόμματα από τη Γαλλία, την Ουγγαρία κ.λπ. θα απαιτήσουν διάφορα πράγματα, οπότε η Ευρώπη θα γίνει a la carte», υποστηρίζει ο Κέβιν Φέδερστοουν, καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο London School of Economics. Στην Ιταλία, ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι είναι αντιμέτωπος με την άνοδο του ευρωσκεπτικιστικού κινήματος των Πέντε Αστέρων και τις πιέσεις του Eurogroup για τον ιταλικό προϋπολογισμό. Ο κ. Ρεντσι επιζητεί την ενίσχυση της ενσωμάτωσης των χωρών της Ευρωζώνης αλλά και μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τις δημοσιονομικές δαπάνες. Περισσότερη ενσωμάτωση ίσως τελικά να οδηγήσει σε αναθεώρηση των συνθηκών, κάτι που δεν εξασφάλισε ο Κάμερον, τουλάχιστον όχι ακόμη. Στην Ουγγαρία, ο πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν θέλει να ανατρέψει την επιτήρηση που ασκεί η Ε.Ε. –ή όπως θα το έθετε ο ίδιος την εμπλοκή– σε τομείς από την εσωτερική πολιτική μέχρι τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τους δημοκρατικούς θεσμούς. Στην Πολωνία, η νέα κυβέρνηση είναι πιθανό ότι θα παρεμποδίσει την όποια προσπάθεια της Ε.Ε. για περαιτέρω ενσωμάτωση, ενώ απορρίπτει κάθε κίνηση προς τη δημιουργία κοινής αμυντικής πολιτικής. Στο μέλλον ίσως να προσπαθήσει να ανατρέψει και τη δέσμευση κάθε χώρας (πλην Βρετανίας και Δανίας) να προσχωρήσει στο ευρώ. Στη Φινλανδία συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Αν πιέσει το Ελσίνκι για μεταρρυθμίσεις, τότε θα είναι για την ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εις βάρος του διακρατικού χαρακτήρα. Στη Γαλλία, η Λεπέν συνδυάζει την αντίθεση προς την Ε.Ε. με την αντιπάθεια για τα δικαιώματα που έχουν οι ξένοι στη Γαλλία. Αν καταφέρει η Λεπέν να επηρεάσει τη γαλλική πολιτική έναντι της Ε.Ε., οι επιπτώσεις θα είναι πολύ σημαντικές. Στην Ισπανία, το Brexit ενθαρρύνει τα αποσχιστικά κόμματα, που βλέπουν ότι η Ε.Ε. γίνεται πιο ευέλικτη.