Σε Βατερλώ παραπέμπει η σύγκριση της τρέχουσας κατάστασης των τραπεζών με την προ κρίσης διάρθρωση του κλάδου, όπως διαμορφωνόταν το 2008. Δεκάδες τράπεζες έχουν «σβήσει» από τον τραπεζικό χάρτη, δάνεια και καταθέσεις έχουν μειωθεί στο μισό, έχουν χαθεί πάνω από 45.000 θέσεις εργασίας, το δίκτυο καταστημάτων έχει περιοριστεί κατά 3.500 σημεία και έχουν καταργηθεί περισσότερα από 2.000 ΑΤΜ.
Σύμφωνα με επιτελικά στελέχη, η μεγάλη συρρίκνωση του τραπεζικού συστήματος ήταν αναπόδραστη λόγω της κατάρρευσης της εγχώριας οικονομίας. Στο διάστημα 2009-2015 το ΑΕΠ έχει μειωθεί περίπου κατά 25%, ενώ αρνητικές είναι οι προβλέψεις και για το 2016. Οπως σημειώνουν οι τράπεζες, η δραστική μείωση των μεγεθών του κλάδου σε όλα τα επίπεδα είναι αποτέλεσμα της προσαρμογής των τραπεζών στη νέα οικονομική πραγματικότητα, όπως διαμορφώνεται μετά την πολυετή βαθιά ύφεση.
Αναλυτικότερα, στην οκταετία 2008-2015 έχουν διακόψει τη λειτουργία τους 12 από τις 19 τράπεζες που λειτουργούσαν στη χώρα, ενώ από τις περίπου 22 ξένες τράπεζες που διατηρούσαν παρουσία στη χώρα μας, μέσω υποκαταστημάτων ή αντιπροσώπων, έχουν απομείνει μόλις 5! Σύμφωνα με τα στοιχεία της «Κ», σήμερα στις τράπεζες απασχολούνται 45.000 λιγότεροι εργαζόμενοι, καθώς έχουν χαθεί περίπου 20.000 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα και 25.000 στο εξωτερικό. Από περίπου 64.500 εργαζόμενους που απασχολούσαν εγχώριες και ξένες τράπεζες στην Ελλάδα το 2008 σήμερα εξακολουθούν να εργάζονται περίπου 44.000 άτομα. Ο συνολικός αριθμός καταστημάτων έχει μειωθεί κατά 3.500 σημεία, στα 4.200 σήμερα από 7.715 που ήταν στο τέλος του 2008. Οι εγχώριες τράπεζες έχουν προχωρήσει στη διακοπή λειτουργίας πάνω από 1.700 καταστημάτων στην Ελλάδα καθώς και 2.175 ΑΤΜ. Αναλυτικά, τα καταστήματα στην Ελλάδα έχουν μειωθεί κατά 42,3%, οι εργαζόμενοι κατά 36%, τα ΑΤΜ στην Ελλάδα έχουν μειωθεί κατά 28,7%, τα καταστήματα στο εξωτερικό κατά -49,3% και οι εργαζόμενοι στο εξωτερικό κατά -51,7%.
«Εξαφανίσεις»
Η κρίση εξαφάνισε ορισμένα από τα παλαιότερα τραπεζικά ιδρύματα της χώρας όπως η Αγροτική Τράπεζα, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, η Εμπορική Τράπεζα, η Γενική Τράπεζα και το σύνολο των νέων τραπεζών που δημιουργήθηκαν στις ημέρες της ευφορίας της δεκαετίας του 2000: Probank, Proton, Aspis, Marfin – Εγνατία και FBB. Επίσης τερμάτισε τη φιλόδοξη επέκταση στη χώρα μας της πορτογαλικής Millennium Bank αλλά και της Τράπεζας Κύπρου.
Η εικόνα καταστροφής του τραπεζικού συστήματος αποτυπώνεται στην εξέλιξη των καταθέσεων και των δανείων. Από τα επίπεδα των 240 δισ. ευρώ που διαμορφώνονταν οι καταθέσεις το 2009, σήμερα έχουν συρρικνωθεί στα 122 δισ. ευρώ! Το υπόλοιπο δανείων διαμορφώνεται μεν στα 204 δισ. ευρώ, θεωρητικά μειωμένο κατά 45 δισ. από το επίπεδο του 2009, ωστόσο στην πραγματικότητα η μείωση είναι κατά πολύ μεγαλύτερη. Από τα 205 δισ. ευρώ, που είναι σήμερα το υπόλοιπο δανείων, τα 100 δισ. ευρώ δεν εξυπηρετούνται! Ετσι η ουσιαστική εικόνα των τραπεζών είναι ότι διαθέτουν καταθέσεις κάτι παραπάνω από 120 δισ. ευρώ και εξυπηρετούμενα δάνεια περίπου 110 δισ. ευρώ, νούμερα μειωμένα κατά 50% σε σχέση με τα υπόλοιπα του 2008.
Παρά τη δραματική συρρίκνωση του κλάδου, οι περικοπές θα έχουν και συνέχεια, καθώς μέχρι το τέλος του 2017 οι τράπεζες θα πρέπει να έχουν μειώσει το προσωπικό τους κατά περίπου 4.300 άτομα. Ο νέος γύρος μείωσης δαπανών, με μείωση προσωπικού, καταστημάτων και άλλων λειτουργικών δαπανών των τραπεζών, γίνεται στο πλαίσιο των σχεδίων αναδιάρθρωσης που έχουν συμφωνήσει οι διοικήσεις με τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν μετά τη νέα ανακεφαλαιοποίηση. Επιπλέον πίεση για νέες περικοπές δημιουργεί και η συνεχιζόμενη συρρίκνωση της οικονομίας μετά το σοκ του 2015.
Σύμφωνα με τα σχέδια αναδιάρθρωσης που έχουν συμφωνήσει οι τέσσερις συστημικές τράπεζες με την Κομισιόν –Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα και Eurobank– θα πρέπει μέχρι το τέλος του επόμενου έτους, δηλαδή τον Δεκέμβριο του 2017, να προχωρήσουν στη μείωση των θέσεων εργασίας κατά 4.300 εργαζομένων και στη διακοπή λειτουργίας 180 καταστημάτων. Αναλυτικότερα, το προσωπικό της Εθνικής Τράπεζας θα πρέπει να περιοριστεί στους 10.695 εργαζόμενους από 12.300 σήμερα, της Πειραιώς στους 12.800 από 14.370 σήμερα, της Eurobank στα 9.800 άτομα από 10.800 σήμερα, και της Alpha Bank στους 9.504 από περίπου 9.678 σήμερα.