Σε επιδείνωση των δεικτών φτώχειας και οριακή μείωση στο διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών οδήγησε μια σειρά από δημοσιονομικά μέτρα που εφάρμοσε κυρίως μετά την ψήφιση του 3ου μνημονίου η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Μελέτη που ενσωματώνεται στην έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, με θέμα τις αναδιανεμητικές επιδράσεις των δημοσιονομικών μέτρων στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2010-2015, αναδεικνύει το 2015 ως το έτος με τις μεγαλύτερες αρνητικές μεταβολές όλων των δεικτών που σχετίζονται με τη φτώχεια καθώς και με τη σχετική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Καταδεικνύει επίσης ότι οι πολιτικές περικοπών στις δημόσιες δαπάνες φαίνεται να επιφέρουν πιο ήπιες επιπτώσεις στο διαθέσιμο εισόδημα σε σχέση με τις αυξήσεις φόρων-εισφορών.
Σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ, η σχετική φτώχεια (δηλαδή το ποσοστό των ατόμων που ζουν σε νοικοκυριά στα οποία το διαθέσιμο εισόδημα είναι χαμηλότερο από το κατώφλι φτώχειας) αυξήθηκε κατά 8% το 2015, ύστερα από μείωση 7,1% το 2014. Είχαν προηγηθεί μείωση του δείκτη σχετικής φτώχειας κατά 0,4% το 2010, μείωση κατά 2,8% το 2011, μηδενική μεταβολή το 2012 και αύξηση κατά 1,5% το 2013.
Σε όρους διαθέσιμου εισοδήματος, καταλυτικό ρόλο στην επιδείνωση που παρουσιάζεται το 2015 παίζουν, σύμφωνα με την έκθεση, μέτρα που ψηφίστηκαν με το 3ο μνημόνιο και εφαρμόστηκαν από το καλοκαίρι και μετά, όπως η αύξηση των εισφορών για υγειονομική περίθαλψη των συνταξιούχων και οι άμεσοι φόροι, λόγω της κατάργησης της ιδιαίτερης φορολογικής μεταχείρισης των αγροτών και της κατάργησης του συμπληρωματικού φόρου στο εισόδημα από μισθώματα (μικρή θετική επίδραση). Τα μέτρα των δύο πρώτων ετών δημοσιονομικής προσαρμογής –περικοπές 13ης και 14ης σύνταξης και επιβολή εισφοράς αλληλεγγύης το 2010 καθώς και εισαγωγή του έκτακτου ειδικού τέλους ηλεκτροδοτούμενων δομημένων επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ), αύξηση του τέλους επιτηδεύματος, αύξηση της εισφοράς αλληλεγγύης και αύξηση εισφορών για ανεργία το 2011– επέφεραν τη μεγαλύτερη μείωση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών (κατά 4,2% και 6,9% αντίστοιχα). Αντίστοιχα, η δημοσιονομική εξυγίανση των επόμενων δύο ετών, μετακυλίοντας σταδιακά το βάρος της προσαρμογής από τους φόρους στις περικοπές ή στον ανασχεδιασμό δαπανών, επέφερε, σύμφωνα με την ΤτΕ, πιο ήπιες μειώσεις (κατά 2,0% το 2012 και 3,1% το 2013). Το 2014, πρώτο έτος δημοσιονομικής χαλάρωσης, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξάνεται κατά 1,2%, για να μειωθεί εκ νέου, οριακά, το 2015.
Να σημειωθεί ότι τα δημοσιονομικά μέτρα, τα οποία αξιολογούνται ως προς την επίπτωσή τους στους δείκτες φτώχειας, διακρίνονται στις εξής κατηγορίες: συντάξεις, επιδόματα με και χωρίς εισοδηματικά κριτήρια, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για υγειονομική κάλυψη (μισθωτών-συνταξιούχων), εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αυτοαπασχολούμενων και άμεσοι φόροι.